Rijtuigverlichting inbouwen
Rijtuigverlichting inbouwen
Deze handleiding beschrijft het inbouwen van Märklin stroomvoerende koppelingen en LED-verlichting in rijtuigen/wagons.
Keuze van materialen
Voor het inbouwen van verlichting en stroomvoerende koppelingen heb je een aantal keuze mogelijkheden. Allereerst moet je een keuze maken welk type en merk verlichting je wilt inbouwen. Je kunt kiezen voor de oudere marklin verlichtingssets met lampjes (7330), maar deze verbruiken meer stroom dan de tegenwoordige LED-verlichting. Je kunt ook de nieuwe LED-verlichting van Märklin gebruiken.
- Märklin 73400 = geel
- Märklin 73401 = wit
Deze LED-verlichting lijkt goed betaalbaar, maar bedenk je dat je voor langere rijtuigen al gauw 2 sets per wagon nodig hebt. De in deze inbouwhandleiding gebruikte LED-verlichting is van Viessmann. Er zijn nog meer fabrikanten van LED-verlichting (b.v. Digirails). Op zich maakt het niet zo veel uit welk merk LED-verlichting je toepast. Enige waar je rekening mee dient te houden is dat je bij sommige merken nog aanvullend een electrolytische condensator (Elco) moet plaatsen om het flikkeren van de LED-verlichting te voorkomen. Bij de hier gebruikte LED-verlichting van Viessman is deze reeds op de LED-strip geïntegreerd.
Keuze van stroomvoerende koppelingen en sleper
Voor het uitvoeren met stroomvoerende koppelingen moet je even goed de verschillende sets van Märklin bestuderen wil je niet voor verrassingen komen te staan. Het ombouwen met stroomvoerende koppelingen is al prijzig, je baalt dan ook als je denkt dat je alle benodigdheden hebt aangeschaft en blijkt dat je toch nog wat mist. In alle gevallen heb je een sleper nodig welk in set 73404 zit. Vervolgens kun je kiezen uit : 7319 Set met kortkoppelingen voor 10 wagons, Set 72020 of set 72021.
Märklin 73404 Sleper
De Märklin 73404 bestaat uit een sleper voor een wagon en een massaveer.
Märklin 7319 set stroomvoerende kortkoppelingen
Set 7319 bevat vaste stroomvoerende kortkoppelingen voor wagons, klemmen evenals aansluitklemmen voor de verlichting(voor 10 wagons). Nadeel van deze set is dat deze vaste stroomvoerende kortkoppelingen heeft, en het dus lastig is om de wagons van de rails te nemen. Ook ontbreken de massaveren die voor het massa contact met de wielassen moet zorgen. Je hebt dus aanvullend set 72050, bestaande uit 5 massaveren nodig.
Märklin 72020 Stroomvoerende kortkoppeling
Märklin 72020 is een set om 1 wagon/rijtuig van stroomvoerende kortkoppelingen te voorzien.
Deze set met stroomvoerende kortkoppelingen is nagenoeg identiek aan Märklin 72021, alleen mis je bij set 72020 de massaveren voor de wagons.
Dat is niet handig, aangezien je voor elke wagon een massaveer nodig hebt.
Zoals gezegd kun je deze per 5 kopen in setje 72050 , drijft alleen weer de kosten op.
Märklin 72021 Stroomvoerende kortkoppeling
Märklin 72021 is een set om 1 wagon/rijtuig van stroomvoerende kortkoppelingen te voorzien.
Deze set met stroomvoerende kortkoppelingen is nagenoeg identiek aan Märklin 72020, is echter completer omdat deze set ook een massaveer bevat. Set 72021 mist echter weer de handige knijpklemmetjes.
Märklin E115737: Losse Stroomvoerende kortkoppeling
De kortkoppelkoppen zijn regelmatig bij handelaren en op beurzen ook los te koop. Zoek dan op onderdeelnummer (ersatzteil): E115737
Märklin 72050 set van 5 massaveren
Märklin 72050 is een set van 5 massaveren voor wagons/rijtuigen.
Gebruikte Materialen
Voor deze ombouw van een stam van 3 wagons hebben we de volgende onderdelen gebruikt:
- 3 stuks Viessmann 50491 gele LED verlichting
- 2 stuks 72021 Stroomvoerende kortkoppeling
- 1 stuk 73034 Sleper en massaveer
En verder:
- dubbelzijdig kleefband
- soldeer en soldeerbout/station
- wat draad
- kleine schroevendraaier en pincet
Het Demonteren
Voordat je begint met het demonteren en vervolgens weer monteren geldt de tip: Doe het met beleid ! Daarmee bedoelen we dat je, als iets niet 1,2,3 los wil, je niet je krachten moet laten gelden door maar harder te trekken of te duwen. Zorg verder voor een overzichtelijke werkruimte, en leg alle onderdelen die je loshaalt bijvoorbeeld in een bakje zodat ze niet zoek kunnen raken.
Begin met het voorzichtig verwijderen van de kunststof raampjes aan de voor en achterkant.
Dit doe je door het raampje tussen duim en wijsvinger beet te pakken en voorzichtig iets naar elkaar toe te knijpen.
De nokjes van het raamwerk komen nu vrij en je kunt deze nu los trekken. Doe dit met beleid, want een afgebroken nokje kun je niet gebruiken.
Als aan beide einden dit raamwerk is verwijdert, kun je voorzichtig de kap van het onderstel lostrekken.
Haal vervolgens de binneninrichting (het stoelgedeelte) los en leg deze aan de kant.
Verwijder vervolgens de kortkoppelingen door de nokjes met een pincet of schroevendraaier iets naar elkaar toe te duwen, waarna je de kortkoppeling met de andere hand uit de schacht kunt trekken.
Hierna verwijder je de 2 wielassen van 1 van de wielstellen van de wagon.
Leg deze netje aan de kant (bijvoorbeeld in een bakje).
Draai vervolgens de wagon om en duw de messing klem een stukje richting het midden van de wagon.
Hierdoor komt deze vrij en kun je hem verwijderen.
Dit doe je aan beide kanten voor de middelste wagon, voor de sluitwagon en 1e wagon achter de loc maar aan 1 kant. (uitleg waarom, verderop in dit verslag).
Inbouwen stroomvoerende kortkoppelingen
Nu beginnen we met de geleidingsveren uit set 72021 te plaatsen door de punt voorzichtig in het gat van de NEM- schacht te leggen,
waarna deze voorzichtig naar beneden op zijn plek wordt gelegd. Ook dit doe je weer aan beide zijden van de wagon. (NB. bij de andere 2 maar aan 1 kant omdat je aan lokzijde en bij de laatste wagon aan het uiteinde geen stroomvoerende koppeling nodig hebt).
Vervolgens worden de nieuwe klemmen hier overheen teruggeplaatst, en weer op hun positie geduwd met wijsvinger en duim (zie foto).
Vervolgens keren we de wagon voorzichtig om, zodat we de massaveer kunnen plaatsen.
Let hierbij op dat de bruine draad door het gat moet komen en de uitstekende randjes van de massaveer in de uitsparingen moeten vallen (zie foto).
Het valt op dat de uiteinden erg lang zijn, en deze kun je dus maar beter iets inkorten door deze bij het buitenste inkepinkje af te knippen.
Vervolgens plaats je de 2 wielassen weer terug, door deze een beetje schuin in de onderste uitsparing te leggen, vervolgens precies uit te lijnen over de opening waar de wielas in moet vallen, en vervolgens lichte druk uit te oefenen waarna hij weer op zijn plek valt.
Druk niet te hard, ander heb je kans dat het plastik waar de as invalt verbuigt, of erger nog, afbreekt.
Eventueel kun je met een kleine schroevendraaier de opening iets uit elkaar duwen zodat de as er makkelijker invalt.
Vervolgens kunnen de stroomvoerende koppeling in de schachten geduwd worden.
Pas hierbij op dat de geleidingsveren niet uit de schacht geduwd worden.
Draai nu de wagon weer om zodat deze op zijn wielen staat. Nu pakken we de 2 draadjes met kabelschoentjes die bij set 72021 zitten. De bruine draad solderen we los. Hiervoor in de plaats solderen we een zwarte draad, welke net iets langer is (+/- 6 cm) dan de lengte van de wagon.
Vervolgens solderen we de andere eind van het zwarte draad op het andere klemmetje bij de rode kabel.
Nu duwen we voorzichtig de kabelschoentje met de rode en zwarte draad op het klemmetje aan dezelfde zijde als waar de massadraad van de massaveer zich bevindt.
De andere kabelschoen wordt op de klem aan het andere eind van de wagon geplaatst. De zwarte draad kun je met een stukje plakband in het midden vastmaken, zodat deze straks niet in de weg zit als we de kap erop gaan plaatsen.
Vervolgens plaatsen we de binneninrichting terug, zodanig dat de bruine kabel van de massaveer en de rode kabel van de stroom door de gaten van de binnen inrichting komen.
De uiteinde van beide draden vertinnen we met de soldeerbout en een beetje soldeertin.
Vervolgens pakken we de LED-strip en vertinnen de 2 eilandjes aan de uiteinde van de strip.
We leggen de wagon op zijn zijkant, en parallel hieraan leggen we de LED-strip zodat we de 2 draden makkelijk kunnen solderen.
Vervolgens knippen we een aantal stukjes dubbelzijdig kleefband en plakken deze aan de kant van de LED-strip waar geen componenten zitten.
De kleefband drukken we stevig aan, waarna we de bescherming aan de andere kant er afhalen.
Vervolgens plakken we het geheel aan de binnenkant van de behuizing van de wagon.
Nu kunnen we de kap er weer voorzichtig op plaatsen. Doe dit met beleid. Als het goed is hoor je hem vastklikken, en sluit hij mooi aan.
Als hij niet mooi aansluit, zit er of een draad in de weg, of is de binneninrichting iets verschoven. Haal de kap dan los en probeer het voorzichtig nog een keer.
Hierna plaatsen we de raamwerkjes weer terug door deze weer voorzichtig tussen duim en wijsvinger licht in te knijpen zodat de nokjes makkelijk door de uitsparingen kunnen.
De midden wagon is nu in principe klaar. Voor de 1e wagon is de handleiding nagenoeg gelijk.
Hier moet je echter aanvullend de sleper onderzetten en hoef je maar aan 1 zijde de stroomvoerende koppeling te monteren. De andere kant van de wagon wordt namelijk aan de locomotief gekoppeld, en daar hebben we dus geen stroomvoerende koppeling nodig.
Nadat de wagon zoals eerder beschreven, is gedemonteerd, draaien we de wagon om.
De sleper druk je in de daarvoor bestemde opening totdat je een zachte klik hoort.
Aan het andere eind van de wagon verwijderen we weer de wielassen, zodat we de massaveer kunnen plaatsen.
Na het plaatsen van de massaveer, plaatsen we de wielassen weer terug.
Vervolgens draaien we wagon weer om. De zwarte draad van de sleper lengen we op (verbinding wel goed isoleren dmv krimpkous) door hier een nieuw stuk
draad aan te solderen welke naar de kant van de massaveer wordt gebracht, zodat we deze op de klem met kabelschoentje van een set 72021 kunnen solderen.
Deze kabelschoen wordt vervolgens op de klem voor welke verbinding heeft met de stroomvoerende koppeling, gezet.
De korte draad wordt vervolgens op de LED-print gesoldeerd, evenals de draad van de sleper. (Zie hiervoor verder de handleiding zoals eerder beschreven).