Märklin 3016 Analoog naar Digitaal
Märklin 3016 ombouw van Analoog naar Digitaal
Dit artikel is een ombouw verslag van de Märklin 3016 "Schienenbus", een analoog model die wordt omgebouwd naar Digitaal met een Märklin 60760 digitale-decoder en een 5 sterren hoogvermogens-motor voor SFCM. Deze motor zit in Märklin motor ombouwset 60943.
Benodigde Materialen
Voor deze ombouw zijn de volgende materialen benodigd:
- Marklin 60760 of gelijkwaardige decoder
- Märklin 60943 motor-ombouwset voor SFCM motoren
- IC-socket connector
- stukje printplaat of metalen plaatje
- geisoleerd koperdraad met een diameter van 0,5 mm.
- 2 diodes 1N4148
- 3 Märklin steek lampjes 610080 (19Volts)
En verder:
- Soldeerbout
- Soldeer
- krimpkousjes
- dubbelzijdig kleefband
- kniptangetje
- Soldeerhulpje
- beugelzaagje
- plastic bakje
- kleine schroevedraaier
Algemeen
De märklin 3016 schienenbus, is een analoog model en heeft een mechanisch releais en een motor met veldspoel van het type small-flat collector motor (SFCM). Dit model is uitgerust met lampsokkels en 16 Volts lampjes met schroefdraad. Hiernaast het schema hoe de analoge bedradig is aangesloten.
De Marklin SFCM motor met veldspoel in de 3016. Bij deze ombouw wordt de motor vervangen door een 5* hoogvermogensmotor. De decoder die hier gebruikt wordt is een 60760 decoder welke uit de ombouwset 60760 komt. De motor in deze set kunnen we hier niet gebruiken aangezien die voor een drumcollector motor (DCM) is. De motor die we gebruiken voor deze ombouw komt uit set 60943, welke bestaat uit een complete motorset voor een SFCM motor zonder decoder.
De Ombouw
We schroeven als eerste voorzichtig de kap los en tillen deze op om het binnenwerk te bestuderen.De kap en het schroefje bergen we netjes op, zodat deze niet kunnen beschadigen.TIP: Leg alle kunststof onderdelen weg voordat je gaat solderen. Een hete soldeerbout waar een druppel soldeer vanaf valt of een soldeerpunt waar je per abuis mee tegen de behuizing aantikt tijdens het solderen, leidt tot onherstelbare schade van de kunststof behuizing.
Het binnenwerk bestaat uit een mechanisch relais, een Small Flat Collector Motor (SFCM) met veldspoel en lampjes met draai-fittingen voor de verlichting.
In dit projectje, wil ik de 3016 eerst voorzien van een digitale decoder en de motor met veldspoel vervangen door een hoogvermogensmoter (gelijkstroom-motor). Daarmee is de railbus op de digitale baan te gebruiken en worden zaken als optrek/afrem vertraging, schakelen van de verlichting mogelijk, naast dat de loc een digitaal adres zal krijgen.
Hier het aansluitschema/bedradingsplan van de digitale 60760 decoder, met als uitbreiding een 3e lampje en 2 diodes. De reden van deze uitbreiding is dat we de bestaande lampjes hier willen vervangen voor 19 Volts lampjes welke geïsoleerd worden van de massa. De nieuwe lampjes geven echter een veel slechtere lichtuitstraling waardoor niet de gehele railbus verlicht zal zijn. Daarvoor is dus een extra lampje nodig. Om ervoor te zorgen dat deze altijd brandt (ongeacht de rijrichting) wordt deze middels 2 diodes op het voor en achterlicht aangesloten.Mooier is natuurlijk als deze „cabine-verlichting” te schakelen is op een aparte functie, echter de 60760 decoder heeft geen extra functie-aansluitingen behalve de F0 voor het voor en achterlicht welke wisselt met de rijrichting.
Als eerste schroeven we het relais los, waarbij enige voorzichtigheid in acht genomen dient te worden bij het losschroeven van het relais. Waarom? zie hieronder !!
Onder het relais zit namelijk een veertje, welke tussen het relais en de as van het voorste wielstel zorgt voor het massa contact van de locomotief. Zorg er dus voor dat het veertje niet wegspringt of kwijtraakt! Deze hebben we straks namelijk weer nodig!
Het veertje halen we met een pincet weg en leggen dit in een bakje samen met de lampjes en overige onderdelen, zodat we deze niet kwijt kunnen raken.
Straks moet op deze plek het veertje voor het massacontact via het asje met de rails gaan zorgen. Dat levert een uitdaging op omdat we het relais, dat op dit veertje drukte en voor het doorgeven van het massa-contact zorgde, nu verwijdert hebben.
Om dit contact te kunnen herstellen, zagen we een metalen plaatje of stukje printplaat op maat, zodat het in de uitsparing past.
Daaraan solderen we een stukje bruine koperdraad, zodat het massacontact aan de decoder en motor doorgegeven kan worden.
We plaatsen het bewaarde veertje op as terug. Nu leggen we het gemaakte printje omgekeerd in de uitsparing en controleren met een multi-meter of de massa van de as wordt doorgegeven aan de bruine draad. Dat doen we voordat we het printje vastlijmen met een druppeltje superlijm, om te voorkomen dat we de boel weer los moeten peuteren. Voor het bevestigen van de decoder plaatsen we vast wat dubbelzijdig kleeftband om de decoder straks op vast te klemmen en om te voorkomen dat er kortsluiting op kan treden doordat de componenten op het printje in aanraking zouden komen met de behuizing.
Motor Ombouw
Eerst halen we de koolborstels uit de motor. We halen de motor eruit en solderen alle bedrading los.De motor leggen we weg in het bakje aangezien we een hoogvermogen motor uit de 60943-motor ombouwset gaan inbouwen.Als de tandwielen van het drijfwerk er vervuild uitzien, dan maken we deze eerst met een wattenstaafje en wat wasbenzine schoon voordat we de nieuwe motor uit de set gaan plaatsen. Nu plaatsen we eerst de permanentmagneet uit deze set.
Vervolgens plaatsen we het anker uit deze ombouwset, waarbij we ervoor zorgen dat de tanden van het anker netjes aansluiten op de tandwielen van het drijfwerk.
Voordat we het motorschild plaatsen solderen we de ontstoorspoeltjes uit de set aan het motorschild. Op de foto kun je zien dat we bij één van de ontstoorspoeltjes deze verlengt is met een kort stukje draad, zodat deze makkelijker te positioneren is. Beide draden dienen namelijk naar de decoder geleidt te worden en op deze manier is dat eenvoudiger te realiseren dan middels het verbuigen van het stugge pootje van de ontstoorspoel. Voordat we het motorschild op de permanentmagneet plaatsen (in dezelfde positie als op de foto aangegeven), nemen we eerst het soldeerlipje voor het massa-contact uit de 60943-set en vertinnen deze een beetje. Nu plaatsen we het motorschild op de permanent-mageneet en zetten deze met de bijgeleverde schroeven vast. Het soldeerlipje wordt met de schroef welke rechtsboven in het motorschild komt, mee vastgezet.
Aanpassen Verlichting
Voor de verlichting van deze locomotief, zijn er meerdere mogelijkheden. Omdat de originele verlichting middels schroeffittingen met de massa van het chassis is verbonden, geeft dit wel een uitdaging. We willen namelijk de verlichting liever isoleren van de chassis-massa, om flikkeren te voorkomen. Dat betekent niet alleen dat we een alternatief voor deze fittingen moeten hebben, maar ook dat we de oorspronkelijke lampjes van 16 Volt zullen moeten vervangen door lampjes of LED’s die 19 Volt aankunnen. Daarbij dienen we rekening te houden met het feit dat bij vervanging van deze lampjes, de nieuwe lampjes niet voldoende lichtuitstraling hebben om de hele railbus te verlichten. In deze ombouw is daarom een derde 19 Volts lampje (610080) in het midden geplaatst die het middengedeelte van de railbus verlicht. Een en ander zal verderop worden beschreven. Bij deze ombouw is gekozen voor het gebruik van 3 steeklampjes van 19 Volt (marklin 610080). Voor deze steeklampjes zijn fittingen nodig welke we kunnen aanschaffen of zelf maken van een stuk IC-socket connector. Op de foto is zo’n IC-socket connect weergegeven evenals de lastiger verkrijgbare marklin fitting met art.nr. 604180. Bij deze ombouw gebruiken we de IC-socket. Deze voldoet prima en is ook nog eens goedkoper.
We positioneren de marklin 60760 decoder en bepalen de lengte van de draden. De draden worden vervolgens aangestript en vertind. Vervolgens knippen we voor elke draad een stukje krimpkous en doen deze om de draad zodat we na het solderen de kous over de soldering kunnen schuiven en verwarmen om deze te isoleren. De massa draad van het asje wordt nu samen met de bruine draad van de decoder aan het soldeerliptje op de motor gesoldeerd. Vervolgens solderen we de rode draad van de decoder aan de sleper. De Groene draad solderen we op het ontstoorspoeltje welke links onder op het motorschild zit. De blauwe draad solderen we aan de ontstoorspoel welke we verlengd hebben. Voor de verlichting knippen we een 3 stukjes van de IC-socket en solderen daar een oranje draad en een gele draad aan voor de verlichting aan de achterkant.
Omdat we in het midden van de lok ook een lampje voor de binnenverlichting willen hebben en de 60760 alleen maar de functie F0 kent, hebben we een uitdaging . We willen immers dat de binnenverlichting altijd brandt, ongeacht de rijrichting. Om dit te realiseren maken we een kabelboompje met waarbij zowel de gele draad als de grijze draad van de front en achterverlichting op 1 pootje van een IC-socket wordt gesoldeerd en de oranje draad (de electronische plus van de decoder) op het andere pootje. Tussen de gele draad en de socket van het achterlicht wordt een diode 1N4148 gesoldeerd net als tussen de grijze draad en de ic-socket van de front verlichting. Over de diode schuiven we een stukje krimpkous en verwarmen deze zodat de diode en de solderingen geen kortsluiting kunnen veroorzaken.
De grijze draad van de decoder wordt gesoldeerd op hetzelfde pootje van de ic-socket van de front verlichting en de gele draad van de decoder op de ic-socket van het achterlicht. De oranje draad (geïsoleerde retourleiding) wordt op elk 2e pootje van de ic-sockets gesoldeerd evenals de oranje draad van de decoder. (ZIE SCHEMA).
Als laatste knippen we met een zijkniptangetje een sleufje in de schroeffittingen van de lok en buigen deze een klein beetje uit zodat de geïsoleerde IC-sockets goed te plaatsen zijn. De IC-socket die in het midden van de lok moet komen zetten we vast met wat dubbelzijdig kleefband.
We fatsoeneren de bedrading vervolgens zo, dat deze overal netjes zit en straks niet knel komt te zitten als we de kap op de locomotief terug plaatsen.
Het Resultaat
Voordat we de kap erop zetten, plaatsen we de koolborstels van de motor en testen we de locomotief op de baan om te controleren of de loc rijdt en de verlichting aan gaat als we functie F0 aanzetten. Ook testen we even het rijgedrag van de locomotief. Eventueel smeren we de asjes van de motor nog even een beetje zodat de motor een soepel rijgedrag (zonder knerpen) vertoond.
Als alles naar tevredenheid werkt, kan de kap teruggeplaatst worden en is de ombouw gereed.
Ook bij nacht is deze gedigitaliseerde railbus een leuke verschijning op de baan