Gebruiker:Ermindewinkel/Kladblok: verschil tussen versies

Uit 3rail Wiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(77 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 4: Regel 4:
 
| <center><small>Ermin</small></center>
 
| <center><small>Ermin</small></center>
 
|}
 
|}
 +
== Uitbreiding geometrie ==
 +
=== banen ===
 +
Voorbeelden van banen
 +
<gallery  perrow="1" widths="600" heights="300">
 +
Bestand:Twee_ovalen_met_keerlussen.png|Twee ovalen met keerlussen op twee niveaus
 +
Bestand:Hondebot.png|Dubbelsporig hondebot
 +
Bestand:Station_met_twee_keerlussen.png|Vier sporig station met aan elke zijde een keerlus
 +
</gallery>
 +
 +
== Werken in de praktijk: ==
 +
=== locs ===
 +
=== digitaal ===
 +
=== toebehoor ===
 +
=== scenery ===
 +
Huisjes, bruggen en andere zaken worden in gelimiteerde hoeveelheden en verscheidenheid door verschillende fabrikanten geleverd.
 +
Voor meer speciaal spul in gelimiteerde oplage bestaan enkele gespecialiseerde bedrijven.
 +
Zelfbouw is een optie. 3D printen is een mogelijkheid. Een andere is het (zelf) maken van bouwplaten. Uiteraard zijn bouwplaten niet gedetailleerd, maar als detail minder belangrijk is, is het een interessante optie. In ieder geval bent u alleen gelimiteerd door uw eigen fantasie.
 +
==== standaard scenery ====
 +
==== speciale uitgaven ====
 +
==== 3D printen (commercieel) ====
 +
==== 3D printen (zelf doen) ====
 +
==== bouwplaten (commercieel) ====
 +
==== bouwplaten (zelf doen) ====
 +
 +
=== baan ===
 +
==== afmetingen ====
 +
===== Perron =====
 +
[[Bestand:Zrail_Perron_afmetingen.png|thumb|Bovenaanzicht van een simpel perron]]
 +
[[Bestand:Zrail_Afmetingen_perron_dwarsdoorsnede.png|thumb|Dwarsdoorsnede van een typisch perron]]
 +
Bovenop de grondplaat, hiernaast in rood weergegeven, komt de rail te liggen. In de tekening is geen rekening gehouden met een railbed. Dat komt er eventueel nog bij.
 +
 +
Een goederenplatform is typisch 9 mm hoog, en ligt 9 mm vanaf de hartlijn van de rail.
 +
 +
Rails liggen 50 mm uit elkaar (hart-afstand). De hoogte van de rails is 3 mm, inclusief de biels en exclusief het railbed.
 +
 +
Een centraal platform is normaal 32 mm breed en 7 mm hoog. De overkapping is 27 mm hoog, inclusief de hoogte het platform. De breedte van de kap is 30 mm, 2 mm smaller dan het platform. De zijden van het platform ligt evenals bij een goederenplatform 9 mm vanaf de hartlijn van de rail.
 +
 +
De afmetingen zijn voor een rechte rail. Worden gebogen rails gebruikt worden de afstanden tot de rail groter, afhankelijk van de diameter van de bocht, en de gebruikte wagons. Lange D-trein wagons hebben meer ruimte nodig dan korte 2-assige goederen wagons.
 +
<br style="clear:both" />
 +
===== met bovenleiding =====
 +
===== zonder bovenleiding =====
 +
 +
===== Begrenzingen volgens NEM 102 =====
 +
Buitenafmetingen van voertuigen op rechte rails
 +
===== Begrenzingen volgens NEM 103 =====
 +
Buitenafmetingen van voertuigen op gebogen rails
 +
===== Begrenzingen volgens NEM 301 =====
 +
Buitenafmetingen van voertuigen op rechte rails met lage pantograaf
 +
===== Schema voor afmetingen op verschillende niveaus =====
 +
 +
==== stijgingen ====
 +
[[Bestand:Zrail steiging glooiend.png|thumb|Glooiende helling maximale stijging 4,5%]]
 +
[[Bestand:Zrail steiging volgens Märklin.png|thumb|Helling volgens Märklin specificaties, 2,5%]]
 +
[[Bestand:Zrail Steigingspiraal volgens Märklin.png|thumb|3D aanzicht van een stijgspiraal volgens Märklin specificaties, 2,5%]]
 +
[[Bestand:Zrail Steigingspiraal 4 procent zijaanzicht.png|thumb|Zijaanzicht van een 4% stijgspiraal]]
 +
[[Bestand:Zrail Steigingspiraal 4 procent.png|thumb|3D aanzicht van een 4% stijgspiraal]]
 +
Stijgingen zijn in principe niet veel anders dan bij andere schalen. Door Märklin wordt maximaal 2,5% aangehouden (mini-club-Praxis van Karl Albrecht). Bij een doorrijhoogte van 40mm geeft dit maar liefst een raillengte van 1,6 meter. Voor een Z-baantje een gigantische afstand. Een stijgspiraal wordt dan haast noodzakelijk.
 +
 +
In de praktijk wordt echter de soep niet zo heet gegeten. In Z prevaleren meest de kleinere oppervlakten, waardoor ook de treinlengtes beperkt blijven. Hier van uitgaande kunnen de locomotieven stijgingspercentages van 5% bereiken. Het dubbele dus van wat aanbevolen, waardoor de raillengte gehalveerd kan worden. De kleinere locs kunnen het hiermee zwaar hebben. Het probleem is gewoonlijk de tractie. Hoe meer wielen, hoe meer tractie, net als in het echt. Z-locs hebben standaard geen antislip wielen, hoewel ze wel daarmee uitgerust kunnen worden. In de praktijk kunnen gewone e-locs met wielschema B0-B0 (8 aangedreven wielen) en 4 D-trein wagons erachter zo'n 5% helling best halen. Maak zo'n helling echter niet te lang. Het motortje krijgt wel op z'n duvel op die manier.
 +
 +
Een helling zal maar zelden precies een percentage zijn. Zorg ervoor dat je naar beneden afrond.
 +
 +
Met antislip wielen eronder zijn veel grotere hellingen bereikbaar. Of dat goed is voor de motor op de lange duur is te betwijfelen. Een negatief effect van de antislip wielen is natuurlijk de stroomopname, altijd een heikel punt bij Z.
  
== '''Mogelijke nieuwe pagina's''' ==
+
Wat wél belangrijk is, is de aanloop naar een helling. Als de baan abrupt van horizontaal naar een helling overgaat, is het mogelijk dat precies op de knik de wagons ontkoppelen. Het is daarom beter, en ook natuurgetrouwer, om een helling geleidelijk aan te vangen: eerst 1%, de volgende rail 2%, daarna 3%, enzovoorts, totdat de maximale stijging bereikt is. Bij een stijgingsspiraal is het aan te bevelen om de aanloop buiten de spiraal te laten beginnen. De hoogte boven de spoortjes kan bij een niet te grote stijging te laag worden, zeker als bovenleiding gebruikt wordt (zie de afbeelding rechts "''3D aanzicht van een stijgspiraal volgens Märklin specificaties''". Het is natuurlijk altijd mogelijk om de spiraal te vergroten, maar dat is niet altijd een optie.
  
== Mogelijke nieuwe help-klasse ==
+
Overigens kloppen de door Märklin geleverde peilers niet met het aanbevolen stijgingspercentage. De [[Gebruiker:Ermindewinkel/Märklin Z-spoor hulpmateriaal#Peilers|peilers van Märklin]] geven bij gebruik van rechte rails (110mm) 3,6% stijging. Indien u toch Märklin peilers wilt gebruiken kunt u deze uiteraard inkorten tot de gewenste hoogte.
How to's: (Hoe doe ik dit)
 
[[Bestand:Legenda.png|thumb|legenda]]
 
== Uitbreiding geometrie (stations) ==
 
Geometrie van stations:
 
<gallery  perrow="1" widths="400" heights="200">
 
Bestand:Verkort_stationsemplacement.png|Dubbelspoor ovaal met viersporig station, verkort aangelegd mbv boogwissels
 
</gallery>
 
<gallery  perrow="1" widths="600" heights="200">
 
Bestand:Station_conventioneel_emplacement_2sporig.png|Dubbelspoor met zessporig conventioneel station<br>Railafstanden 25mm en 50mm
 
Bestand:Station 5 sporig.png|Dubbelspoor met complex zessporig station, verkort aangelegd mbv boogwissels
 
Bestand:Schaduwstation_verkorte_aanleg_10_sporig.png|Tiensporig schaduwstation verkort aangelegd als keerlus
 
</gallery>
 
  
== Werken in de praktijk: ==
+
De afbeeldingen rechts zijn gemaakt met behulp van Wintrack 9.0 3D.
*  aanbevolen gereedschap
+
<br style="clear:both" />
Omdat Z schaal zeer klein materiaal heeft, is fijn gereedschap zeer aan te bevelen.
 
  
De hier getoonde gereedschappen zijn niet "verplicht". Zij kunnen echter wel handig zijn, net als andere, niet getoonde zaken.
+
==== geluidsreductie ====
<gallery caption="Diverse gereedschappen die van pas kunnenkomen" perrow="3" widths="200" heights="200">
 
Bestand:ZGereedschap_Diamantschijf.png|Diamantschijf (Dremel)
 
Bestand:ZGereedschap gewone slijpschijf.png|Standaard slijpschijf (Dremel)
 
Bestand:ZGereedschap Multitool (Dremel).png|Aansluitkop van multitool (Dremel)
 
Bestand:ZGereedschap_Hoofdloupe.png|Hoofdloupe met verwisselbare lenzen en koplamp
 
Bestand:ZGereedschap_Set_schroevendraaiers.png|Setje horlogemakerschroevedraaiers (Plat- èn kruiskop!)
 
Bestand:ZGereedschap soldeerbout 25W.png|Electrische soldeerbout van 25W
 
Bestand:ZGereedschap_Set_tangetjes.png|Set tangetjes
 
Bestand:ZGereedschap_Nagelgarnituur.png|Gewoon nagelgarnituurtje (pincet, vijl, schaartje, etc.)
 
Bestand:Standaard_met_loupe.png|Kleine standaard met krokodillebekjes en loupe
 
Bestand:ZGereedschap_Plakband_dubbelzijdig.png|Dubbelzijdig plakband (12mm)
 
Bestand:ZGereedschap_set_vijlen.png|Set sleutelvijlen
 
Bestand:ZGereedschap_Smeerolie.png|Smeerolie
 
Bestand:ZGereedschap set boortjes.png|Set boortjes 0,8 / 1,2 / 1,6 / 2,0 / 2,4 / 2,8 en 3,2 mm.
 
Bestand:Ultrasoon_reiniger.png|Ultrasone reiniger
 
</gallery>
 
  
*  locs
+
=== DO's and DON'Ts ===
*  digitaal
 
*  toebehoor
 
*  scenery
 
*  baan
 
**  afmetingen
 
**  DO's and DON'Ts
 
  
 
== Onderhoud ==
 
== Onderhoud ==
 
=== Hoe sloop ik een locomotief uit elkaar? (vervanging koolborstels, lampjes, etc.) ===
 
=== Hoe sloop ik een locomotief uit elkaar? (vervanging koolborstels, lampjes, etc.) ===
=== Hoe sloop ik wissels? ===
 
==== Wissel 8563 ====
 
# Draai met een kleine schroevedraaier het huis open.
 
# Lift het huis. Aan de smalle eind en ter hoogte van de handbediening zitten lipjes (zichtbaar op foto 3 en 5)
 
# De besturing gaat met een anker in de spoelen. Deze beweegt een excentriek, dat een dunne staaldraad heen en weer beweegt. Hierdoor beweegt ook het andere uiteinde van de draad, die op zijn beurt de stang naar de wisseltong beweegt.
 
# Wees erg voorzichtig bij het in elkaar zetten. De toleranties zijn erg klein. Zorg vooral dat de electrische draden goed lopen en dat de bewegende onderdelen niet aanlopen op de behuizing.
 
<gallery caption="Het openen van een wissel." perrow="2" widths="260" heights="100">
 
Bestand:Zrail-wissel 8563.png|1 Een electromagnetische wissel 8563.
 
Bestand:Zrail-wissel 8563 opengeschoefd.png|2 Schroef verwijderd.
 
Bestand:Zrail-wissel_8563_zonder_afdekplaat.png|3 Afdekplaat verwijderd
 
Bestand:Zrail-wissel_8563_isolatie_geopend.png|4 Isolatie opengevouwen
 
Bestand:Zrail-wissel_8563_onderzijde.png|5 Wissel 8563 onderzijde
 
</gallery>
 
==== Engelse wissel 8560 ====
 
# Draai met een kleine schroevedraaier het huis open.
 
# Lift het huis. Tegenover de schroef en ongeveer in het midden zitten lipjes (zichtbaar op foto 5)
 
# De besturing gaat met een anker in de spoelen. Deze beweegt een excentriek tussen de spoelen, dat twee dunne staaldraden heen en weer beweegt. Hierdoor bewegen ook de andere uiteinden van de draden, die op hun beurt de stangen naar de wisseltongen bewegen.
 
# Wees erg voorzichtig bij het in elkaar zetten. De toleranties zijn erg klein. Zorg vooral dat de electrische draden goed lopen en dat de bewegende onderdelen niet aanlopen op de behuizing.
 
<gallery caption="Het openen van een engelse wissel 8560." perrow="2" widths="260" heights="100">
 
Bestand:Zrail-Wissel 8560.png|1 Een Engelse wissel 8560.
 
Bestand:Zrail-wissel_8560_Detail.png|2 Detail van Engelse wissel 8560
 
Bestand:Zrail-wissel_8560_opengeschoefd.png|3 Schroef verwijderd.
 
Bestand:Zrail-wissel_8560_zonder_afdekplaat.png|4 Afdekplaat verwijderd
 
Bestand:Zrail-wissel_8560_onderzijde.png|5 Engelse wissel 8560 onderzijde
 
</gallery>
 
  
=== Hoe sloop ik seinen ===
+
== Ombouw, inbouw ==
==== Lichtsein 8939 ====
+
=== Hoe bouw ik verlichting in d-trein rijtuigen (heb een paar setjes van Paßmann liggen) ===
<gallery caption="Het openen van een lichtsein 8939." perrow="2" widths="260" heights="100">
 
Bestand:Zsein_lichtsein_8939_onderzijde.png|1 Lichtsein 8939 van onderen bezien.
 
Bestand:Zsein_lichtsein_8939_openen_onderzijde.png|2 Het openen van de bodemplaat
 
Bestand:Zsein_lichtsein_8939_onderzijde_geopend.png|3 Bodemplaat en onderzijde van het sein.
 
Bestand:Zsein_lichtsein_8939_detail_bodemplaat.png|4 Detail van de bodemplaat met lampjes
 
</gallery>
 
  
==== Armsein 8940 ====
+
<br style="clear:both" />
<gallery caption="Het openen van een armsein 8940." perrow="2" widths="260" heights="100">
 
Bestand:Zsein_armsein_8940_op_zijn_kant.png|1 Armsein 8940 van onderen bezien.
 
Bestand:Zsein_armsein_8940_bodemplaat_openen.png|2 Het openen van de bodemplaat
 
Bestand:Zsein_armsein_8940_bodemplaat_verwijderd.png|3 Bodemplaat verwijderd.
 
Bestand:Zsein_armsein_8940_aansluiting_lamp_los.png|4 De aansluiting van de lamp is losgehaald
 
Bestand:Zsein_armsein_8940_lamp_losgehaald.png|5 Lampje losgehaald
 
Bestand:Zsein Armsein 8940.png|6 Het armsein
 
</gallery>
 
  
=== Hoe sloop ik een reiswagon ===
 
=== Hoe sloop ik een goederenwagon ===
 
=== Hoe voorkom ik roest op de rails ===
 
== Ombouw, inbouw ==
 
*    Hoe bouw ik verlichting in d-trein rijtuigen (heb een paar setjes van Paßmann liggen)
 
*    Inkorten/ op maat maken van rails
 
 
== Zelfbouw van ==
 
== Zelfbouw van ==
 
* Brugpeilers
 
* Brugpeilers
Regel 123: Regel 106:
 
*    Mogelijk een artikel over de geschiedenis van Miniclub/Z-scale
 
*    Mogelijk een artikel over de geschiedenis van Miniclub/Z-scale
 
Deze afbeelding toont het verschil tussen een H0 en een Z locomotief  (BR 103 van de Deutsche Bahn)
 
Deze afbeelding toont het verschil tussen een H0 en een Z locomotief  (BR 103 van de Deutsche Bahn)
 +
 +
[[Bestand:Loc in luciferdoos.png|thumb|260px|left|Een locomotief van Z past letterlijk in een lucifersdoosje]]
  
  
 
<!-- Extra artikelen -->
 
<!-- Extra artikelen -->

Huidige versie van 6 apr 2013 om 09:21

In Bewerking !
Ermin

Uitbreiding geometrie

banen

Voorbeelden van banen

Werken in de praktijk:

locs

digitaal

toebehoor

scenery

Huisjes, bruggen en andere zaken worden in gelimiteerde hoeveelheden en verscheidenheid door verschillende fabrikanten geleverd. Voor meer speciaal spul in gelimiteerde oplage bestaan enkele gespecialiseerde bedrijven. Zelfbouw is een optie. 3D printen is een mogelijkheid. Een andere is het (zelf) maken van bouwplaten. Uiteraard zijn bouwplaten niet gedetailleerd, maar als detail minder belangrijk is, is het een interessante optie. In ieder geval bent u alleen gelimiteerd door uw eigen fantasie.

standaard scenery

speciale uitgaven

3D printen (commercieel)

3D printen (zelf doen)

bouwplaten (commercieel)

bouwplaten (zelf doen)

baan

afmetingen

Perron
Bovenaanzicht van een simpel perron
Dwarsdoorsnede van een typisch perron

Bovenop de grondplaat, hiernaast in rood weergegeven, komt de rail te liggen. In de tekening is geen rekening gehouden met een railbed. Dat komt er eventueel nog bij.

Een goederenplatform is typisch 9 mm hoog, en ligt 9 mm vanaf de hartlijn van de rail.

Rails liggen 50 mm uit elkaar (hart-afstand). De hoogte van de rails is 3 mm, inclusief de biels en exclusief het railbed.

Een centraal platform is normaal 32 mm breed en 7 mm hoog. De overkapping is 27 mm hoog, inclusief de hoogte het platform. De breedte van de kap is 30 mm, 2 mm smaller dan het platform. De zijden van het platform ligt evenals bij een goederenplatform 9 mm vanaf de hartlijn van de rail.

De afmetingen zijn voor een rechte rail. Worden gebogen rails gebruikt worden de afstanden tot de rail groter, afhankelijk van de diameter van de bocht, en de gebruikte wagons. Lange D-trein wagons hebben meer ruimte nodig dan korte 2-assige goederen wagons.

met bovenleiding
zonder bovenleiding
Begrenzingen volgens NEM 102

Buitenafmetingen van voertuigen op rechte rails

Begrenzingen volgens NEM 103

Buitenafmetingen van voertuigen op gebogen rails

Begrenzingen volgens NEM 301

Buitenafmetingen van voertuigen op rechte rails met lage pantograaf

Schema voor afmetingen op verschillende niveaus

stijgingen

Glooiende helling maximale stijging 4,5%
Helling volgens Märklin specificaties, 2,5%
3D aanzicht van een stijgspiraal volgens Märklin specificaties, 2,5%
Zijaanzicht van een 4% stijgspiraal
3D aanzicht van een 4% stijgspiraal

Stijgingen zijn in principe niet veel anders dan bij andere schalen. Door Märklin wordt maximaal 2,5% aangehouden (mini-club-Praxis van Karl Albrecht). Bij een doorrijhoogte van 40mm geeft dit maar liefst een raillengte van 1,6 meter. Voor een Z-baantje een gigantische afstand. Een stijgspiraal wordt dan haast noodzakelijk.

In de praktijk wordt echter de soep niet zo heet gegeten. In Z prevaleren meest de kleinere oppervlakten, waardoor ook de treinlengtes beperkt blijven. Hier van uitgaande kunnen de locomotieven stijgingspercentages van 5% bereiken. Het dubbele dus van wat aanbevolen, waardoor de raillengte gehalveerd kan worden. De kleinere locs kunnen het hiermee zwaar hebben. Het probleem is gewoonlijk de tractie. Hoe meer wielen, hoe meer tractie, net als in het echt. Z-locs hebben standaard geen antislip wielen, hoewel ze wel daarmee uitgerust kunnen worden. In de praktijk kunnen gewone e-locs met wielschema B0-B0 (8 aangedreven wielen) en 4 D-trein wagons erachter zo'n 5% helling best halen. Maak zo'n helling echter niet te lang. Het motortje krijgt wel op z'n duvel op die manier.

Een helling zal maar zelden precies een percentage zijn. Zorg ervoor dat je naar beneden afrond.

Met antislip wielen eronder zijn veel grotere hellingen bereikbaar. Of dat goed is voor de motor op de lange duur is te betwijfelen. Een negatief effect van de antislip wielen is natuurlijk de stroomopname, altijd een heikel punt bij Z.

Wat wél belangrijk is, is de aanloop naar een helling. Als de baan abrupt van horizontaal naar een helling overgaat, is het mogelijk dat precies op de knik de wagons ontkoppelen. Het is daarom beter, en ook natuurgetrouwer, om een helling geleidelijk aan te vangen: eerst 1%, de volgende rail 2%, daarna 3%, enzovoorts, totdat de maximale stijging bereikt is. Bij een stijgingsspiraal is het aan te bevelen om de aanloop buiten de spiraal te laten beginnen. De hoogte boven de spoortjes kan bij een niet te grote stijging te laag worden, zeker als bovenleiding gebruikt wordt (zie de afbeelding rechts "3D aanzicht van een stijgspiraal volgens Märklin specificaties". Het is natuurlijk altijd mogelijk om de spiraal te vergroten, maar dat is niet altijd een optie.

Overigens kloppen de door Märklin geleverde peilers niet met het aanbevolen stijgingspercentage. De peilers van Märklin geven bij gebruik van rechte rails (110mm) 3,6% stijging. Indien u toch Märklin peilers wilt gebruiken kunt u deze uiteraard inkorten tot de gewenste hoogte.

De afbeeldingen rechts zijn gemaakt met behulp van Wintrack 9.0 3D.

geluidsreductie

DO's and DON'Ts

Onderhoud

Hoe sloop ik een locomotief uit elkaar? (vervanging koolborstels, lampjes, etc.)

Ombouw, inbouw

Hoe bouw ik verlichting in d-trein rijtuigen (heb een paar setjes van Paßmann liggen)


Zelfbouw van

  • Brugpeilers
  • Bedding
  • Opritten en bruggen
  • railbedding

Digitaal

  • Het inbouwen
  • Het gebruik van digitale besturing (Ik gebruik zelf Rautenhaus)

Andere makers

  • Overeenkomsten en verschillen met Microtrains, Rokuhan en anderen (Dit zal mogelijk enige reclame kunnen bevatten.)
  • Scenery van Faller, Noch, Kibri en anderen
  • Bruggen
  • Seinen

achtergronden

Model van een locomotief van type BR 103 van de Deutsche Bahn. De achterste lok is schaal H0, daarvoor staat dezelfde lok in schaal Z.
  • Mogelijk een artikel over de geschiedenis van Miniclub/Z-scale

Deze afbeelding toont het verschil tussen een H0 en een Z locomotief (BR 103 van de Deutsche Bahn)

Een locomotief van Z past letterlijk in een lucifersdoosje