Algemene Informatie Ombouw Rollend Materieel

Ombouwen van een locomotief of wagon kan op vele manieren. Veelal zal men bij een locomotief de motor geschikt willen maken voor digitaal bedrijf, of wil men het model betere rijeigenschappen verschaffen. Daarnaast zijn er ombouw mogelijkheden om functies als sluitverlichting, een rookgenerator of geluid in te bouwen. Ook het veranderen van het uiterlijk van de locomotief of wagon door bijvoorbeeld weatheren of wijzigen van bedrijfsnummers, aanbrengen van stangen etc. wordt soms onder ombouwen gerekend. Veelal zal het echter primair gaan om een analoge of delta locomotief geschikt te maken voor digitale banen of om de locomotief extra functies te geven.

Algemeen geldt dat ombouw extra kosten met zich meebrengt, en soms niet het gewenste resultaat zal geven. Alvorens te besluiten een locomotief te gaan ombouwen dien je het volgende in ieder geval te overwegen:

Märklin geeft aan dat ombouwen dient te geschieden door een erkend geautoriseerde vakhandel. Dit betekent dat bij het zelf ombouwen de eventuele fabrieks garantie kan komen te vervallen.
Niet iedere ombouw leidt tot het gewenste resultaat. Een analoge locomotief die al allerlei kuren vertoont omdat bijvoorbeeld de tandwielen zijn versleten of het massa contact van de locomotief slecht is, zal bij het vervangen van de motor of plaatsen van een decoder vermoedelijk dezelfde kuren blijven vertonen. Test het rijgedrag van de locomotief dan ook grondig en overweeg of het de moeite van ombouwen waard is.
Niet alle modellen zijn zomaar om te bouwen. Een aantal modellen vereisen freeswerk om bijvoorbeeld een ander type motor te kunnen plaatsen. Ook is in sommige modellen erg weinig of geen plaats om een decoder en/of een luidspreker te plaatsen. Van de volgende Märklin modellen is b.v. bekend dat deze niet zijn om te bouwen met een hoogvermogens motor: 3010, 3086, 3098, 3099, 34988 en 34989.
Om teleurstellingen te voorkomen, is het verstandig om je eerst goed in de materie te verdiepen. Sommige modellen zijn relatief makkelijk om te bouwen, er zijn echter ook modellen waar het een hele toer is om het gewenste resultaat te krijgen. Begin dan ook met een minder gecompliceerd model waarvan een uitgebreide ombouw handleiding op internet, forums of wiki’s is te vinden. Win advies in op b.v. een forum indien je twijfels hebt of het model wat je wilt ombouwen een eenvoudige klus is of dat je met bepaalde zaken extra rekening dient te houden.
Ombouwen kan een kostbare zaak worden. Bepaal dan ook eerst wat je doel is van de ombouw (betere rijeigenschappen, extra functies, geluid etc.) en bepaal vervolgens voor je zelf welk bedrag je daarvoor over hebt. Vaak blijkt dat het model wat je wilt ombouwen, ook digitaal is uitgebracht . In de praktijk kan het wel eens voordeliger uitvallen om gewoon de digitale uitvoering aan te schaffen, omdat de kosten van zelf ombouwen weleens de aanschaf van de digitale uitvoering kunnen overschrijden.
Dit zijn zomaar wat tips. Het ombouwen van locomotieven en wagons kan voor de één een leuke klus of hobby zijn, voor een ander is het soms een nachtmerrie. Als je de behoefte hebt om het toch een keer te proberen, laat je dan niet weerhouden. Start echter met een goedkoper model, zodat een eventuele teleurstelling je geen vermogen kost.

Belangrijke TIPS voor ombouwen

Verder nog wat tips als je toch besluit een locomotief zelf om te bouwen:

Lees het onderhoudsboekje van de locomotief aandachtig door, met name de instructies hoe de locomotief gedemonteerd dient te worden.Soms zit een kap geklemd via “klik” verbindingen, vaak ook middels een schroef, in andere gevallen een combinatie van beiden.
Lees alle bijgeleverde handleidingen (zoals bijvoorbeeld die van de decoder) goed door alvorens te beginnen.
Maak eventueel een tekening/schets hoe één en ander aangesloten moet worden, en controleer dit nogmaals op fouten.
Zorg voor een zachte ondergrond zodat onderdelen geen krassen of beschadigingen oplopen.
Zorg voor genoeg werkruimte zodat alle losgehaalde delen netjes en overzichtelijk uitgestald kunnen worden.
Leg kleine onderdelen in een apart bakje, zodat ze niet kwijt kunnen raken of van de tafel kunnen vallen.
Leg kunststof onderdelen en bedrading niet in de buurt van de soldeerbout om onherstelbare beschadigingen te voorkomen.
Behandel decoders met extra voorzichigheid. Zorg dat je statisch ontladen bent alvorens de decoder of de bedrading van de decoder beet te pakken. Beter nog is het om anti-statische maatregelen te nemen door bijvoorbeeld het gebruik van een polsbandje die verbinding maakt met aarde (bijvoorbeeld een radiator). Ongetwijfeld zullen er veel mensen zijn die beweren dat de electronica niet snel beschadigd zal raken door statische ontlading via het lichaam, of beweren dat de kans erg klein is. Er zijn echter genoeg studies en onderzoeken betreffende ESD (Electro Static Discharge) die het tegendeel bewijzen.
Gebruik het juiste gereedschap. Een soldeerbout of soldeerstation met een kleine punt is nodig om de bedrading en/of electronica componenten netjes te kunnen solderen. Ook handig zijn kleine schroevendraaiers, een pincet, dubbelzijdig kleefband, isolatie-tape en coctail-prikkers. Bij intensief gebruikte of locomotieven die lang hebben stilgestaan, kan het nodig zijn dat onderdelen eerst grondig gereinigd en soms spaarzaam opnieuw ge-olied dienen te worden. Voor de metalen delen zoals tandwielen en assen zijn wasbenzine en wattenstaafjes en speciale olie (bijvoorbeeld die van Faller) onontbeerlijk. Bij sommige motoren (zoals standaard gelijkstroom motoren) kan soms beter speciale modelbouw motor-vet in plaats van olie gebruikt worden.
Houdt rekening met de flenshoogte van de wielen. Bij de recentere gelijkstroom modellen wordt een lagere flenshoogte toegepast als bij standaard Marklin wielen met als gevolg dat de wielen vlak voor/op het kruisvlak van wissels een 'klap'-geluid kunnen veroorzaken en de trein daar een verhoogde kans op ontsporen loopt. Mocht dit geluid optreden dan zullen ook de wielen vervangen moeten worden door Marklin-wielen.

Auteur "Treinsmurf" Wikiredactie