Gondola
De Gondola:
Algemeen
Net als zijn neef, de flatcar, is de gondola (ook bekend als gons) een van de meest utilitaire type van de goederen wagons. In zijn meest elementaire vorm, is de gondola een flatcar met zijden - wat de zijden toch een verschil kunnen maken! Zowat alles kan nu worden vervoerd in de wagon, zonder dat men zich zorgen hoeft te maken dat het gaat glijden. De gondola kan objecten zoals kratten vracht transporteren, maar kan ook omgaan met los, bulk materiaal zoals grind of kolen. Daterend van ongeveer 1830 werden op de eerste spoor- en tramwegen de gondolas gebruikt voor het transporteren van kolen. Bij het vervoeren van losse minerale goederen, waren de eerste gons enigszins beperkt omdat ze niet op zo’n gemakkelijke manier te lossen waren, vandaar de ontwikkeling van de hopper car, die in wezen een gemodificeerde gondola is.
Foto’s van medio 1800 laten zien dat de eerste gondolas vaak niets meer waren dan een flatcar waarin lage (ongeveer 60 cm) houten zijden boven op de vloer waren toegevoegd. Toen de burger oorlog begon verschenen de onder-los gondolas, waardoor het makkelijker was om geheel te lossen zoals, steenkool, ijzererts of soortgelijke bulkmaterialen. In plaats van mannen die moesten scheppen om de inhoud van uit de gondola over de zijkanten, kon men door de luiken in de vloer het materiaal lossen, echter was er nog steeds mankracht nodig om de inhoud met de schop naar de luiken te verplaatsen. Net als de meeste andere goederen wagons, nam de grootte en de capaciteit van de gondola toe in de jaren. Tot de burger oorlog periode, waren de gons minder dan 9,2 meter lang en hadden een capaciteit van ongeveer 15 ton. Tegen het einde van de eeuw naderden de gons de lengte van 11 meter en hadden een capaciteit van 25-30 ton. Voor een groot deel van het stalen wagons tijdperk in de eerste helft van de twintigste eeuw waren 12,2 en 15,2 meter gons de norm met een capaciteit van ongeveer 50-70 ton. De hoogte van de zij kant van de gondola gaf meestal het doel waarvoor zij waren bestemd. Met de 60 cm hoge zijden van de gondola wordt verhinderd dat de wagon wordt overladen met zware zand of grind. Wagons gebruikt voor het vervoeren van pijp hadden 1,8 meter hoge zijden en eind schotten. De constructie evolueerde zodat de gons niet langer een flatcar met zijden was. Stalen gons werden gebouwd op dezelfde wijze als vakwerk bruggen, waarin een stalen midden balk en kruislingse liggers de stalen wagon zijden ondersteund. De kant balken waren vaak voorzien van een afgeronde vorm aan de onderkant om zo voor te zorgen voor een toegevoegde sterkte - deze droegen veel van het gewicht van de lading samen met de zijden zelf.
Houten planken, bleven populair voor vloeren. Hout was meer corrosiebestendig dan stalen vloeren, en kon beter de schokken absorberen van zware lading maar waren ook gemakkelijk te vervangen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verscheen de samengestelde (stalen frame/houten kant) gondola. Er was een hoge vraag naar Plaat staal, zodat de wagon bouwers terug grepen naar de samengestelde constructie technieken die vooraf ging aan het geheel stalen wagon tijdperk. Vele samengestelde gons bleven in dienst gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw. Net als bij andere typen wagons werd de standaard norm van de gondola vaak gewijzigd door de wagon bouwers zeker voor speciale toepassingen. Neerklapbare uiteinden stonden het toe om extra lange ladingen te vervoeren. Terwijl de reguliere open top gons prima waren voor het verwerken van dergelijke dichte, zware lading als schroot, kratten vracht, keramische leidingen, baksteen, kabelhaspels en rails, werden overdekte gons gebruikt om vergelijkbare zware objecten waarvoor bescherming nodig was tegen directe invloeden van vocht. Nieuw gewalst staal dat moest worden gebruikt in containers voor vervoer van voeding producten of soortgelijke toepassingen moesten absoluut roest vrij zijn en overdekte gondolas waren een ideale kandidaat daarvoor.
Vaak verward met hoppers en soms lijkend op deur loze boxcars, werden hoog zijdige gondolas gebruikt voor het vervoer van lichtgewicht bulk grondstoffen zoals houtsnippers. Steenkool word vandaag de dag, vaak getrokken in hoog zijdige gondolas die er als hopper cars uitzien. Echter, zonder hopper bodem luiken, deze zijn technisch gondels, die gelost worden door speciale apparatuur die letterlijk de wagon over zijn lengte as ondersteboven roteert om hem direct leeg te maken.
Bijzonderheden/Opmerkingen
Literatuur
- http://www.amazon.com/dp/0760332606/ref=pe_160270_27595590_pe_vfe_dt1 Railroad Rolling Stock. Auteur: Steve Barry
Externe Verwijzingen
- Gondolas, The "Do Anything" Railroad Freight Car
- Engelse Wikipedia over de Gondola
- EnergySolutions - Clive - Rotary Rail Unloader - initial test on clean soil
- Patent application title: RAILROAD GONDOLA CAR STRUCTURE
- EnergySolutions - Clive - Rotary Rail Unloader - initial test on clean soil
- Tandem Rotary Railcar Dumper / Wagon Tippler rotating closeup (Heyl & Patterson)
- Walthers Model van Rotary dumper works a unit coal train
- Fully Painted Rotary Dumper - with live load and loadout conveyor modelspoor
Diverse afbeeldingen
- Foto Galerij Gondola
G31E Gondola No. 377943 Locatie - East Juniata Shops. 
G29 Gondola Car No. 357854 op 3 Mei 1941. 
GLA P.G.C.Co. Gondola Car No. 3310 Penn Gas Coal Co. 
G36 No. 366334 Gondola Car. 
G35 No. 377450 Gondola Car. 
PRR GRa Gondola Car No. 859010 17 Juni 1939. 
G41a Gondola No. 387145 met afdekking. 
PRR No. 489942 Side Dump Gondola Car. 
GM Gondola No. 32997.
Modellen
| Gondola: Bachmann 17214 |
|
