Bouwserie El 3
| Bouwserie El 3 – NSB | |
|---|---|
| Spoorweg Mij. | NSB |
| Nummering | 2025-2032, 2047-2048 |
| Fabrikant | Hamar, Thune, AEG, Siemens |
| Aantal gebouwd | 10 stuks |
| Bouwjaren | 1925-1929 |
| Asvorm | 1'C+C1' |
| Lengte over de buffers | 21100 mm |
| Max.snelheid | 60 km/h |
| Vermogen | .. kW |
| Dienstgewicht | 183,3 t |
| Aanvangskracht | .. kN |
| Stroomsysteem | ~ 15.000 volt 16 2/3 Hz |
| Remmen | recuperatierem |
| Uit dienst | 1967 |
Bouwserie El 3
De El 3 was een type elektrische locomotief bij Norges Statsbaner, gebouwd voor de ertstrein van Ofotbanen en werd gebruikt om zware treinen met ijzererts te trekken op de Ofot-lijn tussen Kiruna en Narvik.
Ontwikkeling en bedrijf
El 3 werd gebouwd als een drie-assige locomotief met één loopas voor en een cabine aan slechts één uiteinde. De asvolgorde van een eenheid is 1'C. De locomotief had een centrale motor die eerst de tractie verdeelt over een blinde as, welke vervolgens via drijfstangen met de wielen is verbonden. Omdat de locomotieven slechts aan één kant een cabine hadden, werden twee locomotiefdelen rug aan rug en met elektrische uitrusting verbonden, zodat beide locomotieven vanuit één cabine werden bediend. De algemene asvolgorde werd toen 1'C+C1'. In de eerste decennia reden de locomotieven dan ook altijd in paren. Om de trekkracht te vergroten, werd dit begin jaren vijftig gewijzigd om drie eenheden aan te sluiten, zodat de drie gekoppelde locomotieven vanuit één cabine konden worden bediend. De asvolgorde werd dus 1'C+C1'+C1'.
De locomotieven werden gebouwd met een zogenaamde recuperatierem (of regeneratieve rem), d.w.z. de motoren konden als generatoren fungeren en stroom terugleveren aan het bovenleidingsnet bij het bergaf rijden. Het systeem was echter niet helemaal succesvol en werd na enige tijd buiten gebruik gesteld.
De locomotieven van dit type werden in twee series gebouwd. Locomotieven 2025-2032 zijn geleverd op 9 augustus 1925 en 2047-2048 op 19 oktober 1929. Ze werden ingezet als zware treinen met ijzererts op de Ofot-spoorlijn tussen Kiruna en Narvik. De locomotieven werden tussen 1964 en 1967 buiten dienst gesteld doordat Ofotbanen vanaf 1967 nieuwe locomotieven van het type El 15 kregen.
De aangrenzende Zweedse lijn van Ofotbanen, Malmbanan, werd geëlektrificeerd in 1915. Ofotbanen werd pas op 13 juli 1920 geëlektrificeerd en voltooid op 10 juli 1923. De Ofot-lijn was de tweede geëlektrificeerde lijn van NSB, een jaar na de Drammen-lijn. Als elektrische tractie voor Ofotbanen ontwikkelde de NSB in samenwerking met de leveranciers twee locomotieftypes, de El 3 en El 4. In gebruik waren deze twee locomotieftypes gelijkwaardig, maar technisch heel verschillend aangezien een complete tractie-eenheid met El 3 locomotiefonderdelen en asvolgorde 1'C+ C1', terwijl bij El 4 de koppeling permanent was, met twee wielframes geassembleerd met drie locomotiefdelen, die slechts één locomotief vormden, maar met dezelfde asvolgorde als twee El 3-delen: 1 'C+C1'.
In 1922 had het Zweedse Statens Järnvägar (SJ) een bestelling geplaatst voor nieuwe locomotieven van de klasse Of voor Malmbanan, maar desondanks koos de NSB ervoor om de El 3 op het oudere model van de klasse Oe te baseren. De locomotieven werden gebouwd door ASEA en hadden onder meer een geavanceerd versnellingssysteem en regeneratief remmen, waarvan de laatste voor verschillende problemen zorgde in de vorm van te hoge spanningen.
Door een tekort aan locomotieven in Oslo werden daar van 1939 tot 1941 drie locomotieven ingezet.
De Noorse locomotieven van het type El 3 en El 4 reden tot 1949 alleen aan Noorse zijde. Op het station van Riksgränsen vond daarom een wisseling van locomotieven plaats. Vanaf 1949 werden ze helemaal naar Kiruna gereden. In 1950 besloot LKAB de productie in de mijnen te verhogen, waardoor de locomotieven treinen tot 3.100 ton moesten trekken. Tussen 1953 en 1954 werden de locomotieven dan ook omgebouwd tot 3-delige locomotieven zoals hierboven beschreven, tegelijkertijd plaatste NSB een order voor acht locomotieven van het grotere type El 12, die overeenkwamen met SJ litra Dm. Deze werden vanaf 1954 geleverd. Toen LKAB er eind jaren zestig voor koos het treingewicht verder te verhogen, ging NSB vanaf 1967 voor de aanschaf van het type El 15, waardoor de toen nog resterende acht locomotiefeenheden van de El 3 werden gesloopt.
Bijzonderheden/Opmerkingen
Externe Verwijzingen
Diverse E-locs Bouwserie El 3
- Diverse Grootspoor afbeeldingen E-loc El 3
Foto gezocht
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
Modellen
- Er zijn nog geen modellen van de El 3 uitgebracht.
|
