Bouwserie SNB D 1/3
| SNB D 1/3 NOB D 1/3 | |
|---|---|
| Spoorwegmij's | NOB |
| Bedrijfsnummers | "Limmat" "Aare" |
| Fabrikanten | Kessler |
| Aantal gebouwd | 2 stuks |
| Bouwjaren | 1847 |
| Asvorm | 2'A |
| Wiel diameters | Drijfwielen:Ø 132 cm |
| Lengte loc | 11.080 mm |
| Keteldruk | 6 kg/cm2 |
| Verdampingsoppervlak | 57,30 m2 |
| Dienstgewicht | 30 t |
| Max.snelheid | 30 km/h |
| Remmen | Spindelrem |
| Uitdienst | 1866, 1868 |
Stoomlocomotief SNB D 1/3
De Schweizerische Nordbahn (SNB), ook bekend als de Spanisch-Brötli-Bahn, schafte twee D 1/3 stoomlocomotieven aan voor de opening van de exploitatie in 1847. Deze locomotieven waren de eerste locomotieven in Zwitserland en kwamen overeen met de Amerikaanse locomotieven van het type Norris. Beide locomotieven werden gebouwd door de Maschinenbau-Gesellschaft Karlsruhe van Emil Kessler. Op 1 juli 1853 fuseerden de SNB met de Nordostbahn (NOB) en werde de locomotieven eigendom van de nieuwe NOB.
Ontwikkeling en bedrijf
De twee tenderlocomotieven hadden een as-indeling 2'A en waren de enige locomotieven in Zwitserland die deze wielopstelling hadden. Het binnenframe was eenvoudig en bestond uit één lange staaf van ongeveer 220 mm breed en 30 mm dik. De dubbele platen van de ashouders werden hieraan vastgeklonken. De dwarsverbinding bestond uit slechts twee dwarsbalken, die ook dienst deden als steun voor de ketel, een verbinding tussen de cilinders en de twee houten bumpers. De ketel was ontworpen voor zes bar druk en de vuurhaard was bedekt met hout. Vanuit de stoomcollector, die zich boven de vierkante vuurhaard bevond, leidde een pijp door de lange ketel. In het onderste deel van de rookkast bevond zich de draaischuifregelaar, die werd bediend door een trekstang en hendel. Deze hendel bevond zich samen met de bedieningshendel op een bedieningsblok op het open platform. Aanvankelijk was er geen weersbescherming voor de machinist en stoker, er was alleen een reling met kettingen. Later werden de locomotieven voorzien van een licht beschermend dak.
Vanwege de houtstook van de ketel, werd een grote schoorsteen geplaatst zodat eventuele vonken beperkt bleven. Deze schoorsteen werd rond 1860 vervangen door een hoge conische tinnen schoorsteen. De blaaspijpdoorsnede kon vanaf de verwarmingszijde worden aangepast via een kegelvormig pijpgedeelte. De cilinders werden horizontaal aan de buitenkant van het frame gemonteerd. Ze werden voorzien van stoom via verticale schuifregelaars. Deze werden op hun beurt gecontroleerd door een interne Stephenson-controle. De bediening werd uitgevoerd via hendels. Op de ketel stond een kleine zandbak.
De kleine tweeassige tender had een dubbel buitenframe. De veerveren bevonden zich tussen de frameplaten en stonden boven de aslagers. In tegenstelling tot de locomotief, die geen reminrichting had, was de tender uitgerust met een spindelrem van acht blokken. Voor de regeling van het waterpeil was op de tender een kijkglas beschikbaar.
Rond 1860 werden de koppelingen vervangen door schroefkoppelingen met noodkettingen. Aanvankelijk waren er alleen rubberen buffers beschikbaar op de houten bumper, welke later werden vervangen door veerbuffers. Vanwege de lage dampdruk waren de prestaties van de SNB D 1/3 niet bevredigend. Vanaf 1857 werden de locomotieven alleen nog gebruikt in stationsdienst en voor materiaaltransport. Het trekvermogen bedroeg 1600 kp bij 15 km/u, wat overeenkomt met een vermogen van ongeveer 90 pk.
De locomotief nummer 2 "Aare" werd in 1868 gesloopt en afgebroken. De locomotief nummer 1 "Limmat" werd in 1866 omgebouwd tot E 2/2.
Conversie naar E 2/2
In 1866 bouwde de machinemeester Krauss de locomotief nummer 1 "Limmat" in de eigen werkplaats van de NOB in Zürich om tot een tenderlocomotief van het type E 2/2. Het was bijna een compleet nieuw gebouwde locomotief, omdat alleen de cilinders en onderdelen van de aandrijving en de besturing werden gebruikt. Het draaistel werd vervangen door een met een vooras. De ketel en het frame waren nieuw. De koepelloze ketel was ontworpen voor een stoomdruk van 10 bar en was uitgerust met een veerwagenveiligheidsklep. De regelaar werd in de rookkast geïnstalleerd en werd bediend via externe trekstangen met een hendel. In het nieuwe binnenframe zat ook de watertank. De Stephenson-besturing werd naar buiten verplaatst, de beweging werd doorgegeven aan de schuifregelaars door middel van dwarsassen en hendels. Een tweebloks aangedreven wielrem werd geïnstalleerd als rem. Deze omgebouwde locomotief stond als model voor de 28 stuks E 2/2 welke vanaf 1868 werden geleverd.
| SNB D 1/3 Locomotieven | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bouwtype | Naam | Bedrijfsnummer | Fabrieksnummer | Fabrikant | Bouwjaar | Uit dienst |
| D 1/3 | "Limmat" | 1 | 78 | Emil Kessler, Karlsruhe | 1847 | 1882 |
| D 1/3 | "Aare" | 2 | 79 | Emil Kessler, Karlsruhe | 1847 | 1868 |
Replica uit 1947
Met het oog op het jubileum "100 jaar Zwitserse spoorwegen" werd een replica gemaakt door de SBB-hoofdwerkplaats in Zürich samen met de Zwitserse locomotief- en machinefabriek in Winterthur. Er werden assen en fittingen van de SCB Eb 2/4 gebruikt. De ketel, en dus ook de replica, kreeg van de SLM het fabrieksnummer 3937. De replica is volledig operationeel en is eigendom van SBB Historic. De locomotief staat opgesteld in het depot Bahnpark Brugg in Zwitserland.
Waar zijn deze locomotieven nog te zien?
- Een replica van de SNB D 1/3 staat opgesteld in het Zwitserse Bahnpark Brugg.
Bronnen:[1]
Verwijzingen
Intern
Extern
Diverse Stoomlocomotieven SNB D 1/3
- Diverse Grootspoor afbeeldingen Stoomlocomotief SNB D 1/3
Replica SNB D 1/3 "Limmat" 
Replica SNB D 1/3 "Limmat"
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
Modellen
|
