Museumstoomtram Hoorn-Medemblik
Geschiedenis
De Stoomtram Hoorn - Medemblik is actief sinds 1968 op de voormalige spoorlijn tussen Hoorn en Medemblik van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij, welke in 1936 de lijn overdroeg aan de NS. De stoomtram Hoorn - Medemblik is vergelijkbaar met de vele (stoom)trammaatschappijen die Nederland rijk was tussen 1887 en 1966. Als hoofdthema worden de jaren '20 aangehouden, specifiek is dit 1926.
Collectie
De Stoomtram Hoorn - Medemblik kent vele pronkstukken in haar collectie, wat zowel het rollend materieel als gebouwen betreft. Ver weg de bekendste locomotief in de collectie van de stoomtram is de 102 jarige oude NS 7742 Bello, welke in haar vorige leven actief was tussen Alkmaar en Bergen met de strandtram.
Momenteel wordt er in het Bello Atelier een begin gemaakt aan het project "Een tram voor Bello". Er worden 2 oude tramrijtuigen gerestaureerd en herbouwd voor Bello. Het betreffen de rijtuigen NS BC423 en NS BC425. Deze rijtuigen vervoerden tot 1955 de reizigers die met Bello naar Bergen aan Zee reisden. De restanten van de rijtuigbakken zijn reeds geruime tijd in de collectie aanwezig.
De rijtuigen en locomotieven komen van diverse niet meer bestaande stoomtrammaatschappijen uit héél Nederland in de vorige eeuw. Voorbeelden van aanwezig materieel uit de diverse maatschappijen zijn onder andere Gooische Stoomtram Maatschappij (GSM), Limburgse Tramweg Maatschappij (LTM), de Rotterdamse Tramweg Maatschappij (RTM) en de Nederlandsche Tramwegmaatschappij (NTM) (nvds: om ál het aanwezige rollend materieel van de diverse oude maatschappijen hier te plaatsen is wellicht iets teveel van het goede, wanneer dit gewenst is, kan dat gebeuren)
Inzet locomotieven
De verschillende locomotieven kennen ook verschillende inzetten. Voor de tram bestaande uit Oostenrijkers tref je over het algemeen de LTM (Limburgse Tramweg Maatschappij) no 26 aan. Deze trams zijn over het algemeen de boottram met een vertrek uit Hoorn om 10:40u. De LTM 26 heeft kleine wielen, wat staat voor kracht. Daar de boottram vaak uit ongeveer 10 rijtuigen bestaat, is de LTM 26 over het algemeen het vaakst voor deze tram te vinden, gevolgd door loc no 5 "Enkhuizen". De NS 7742 (Bello) is het vaakst te vinden voor de historische teakhouten rijtuigen. Ook de kleine vierkante tramlocomotiefjes (no 18 Leeghwater, en loc no 8 "Backertje") zijn vaak voor de historische tram te vinden, soms is de NTM 101 diesellocomotief ook voor historische rijtuigen aan te treffen, onder het mom "motortram" aan het begin van de zogeheten modernisering met motortrams in de late jaren '20
Stations en haltes
De 20 kilometer lange lokaalspoorlijn kent verschillende haltes en stations, welke in de staat van 1926 zijn teruggebracht. Helaas zijn enkele gebouwen afgebroken en/of niet in het bezit van de museumstoomtram
0 km: Tramstation Hoorn
2 km: Halte Westerblokker (opgebroken)
3 km: Halte Zwaag (particulier bezit)
5 km: Halte Zwaagdijk (particulier bezit)
6 km: Wognum-Nibbixwoud (hier vinden de kruisingen plaats)(eigendom SHM)
7 km: Wijzend (al na 1 jaar (1888) na opening gesloten) (afgebroken?)
9 km: Benningbroek-Sijbekarspel (particulier bezit)
10 km: Abbekerk-Lambertschaag (was particulier, nu aangekocht door gemeente Medemblik)
14 km: Midwoud-Oostwoud (afgebroken)
16 km: Twisk (eigendom SHM)
18 km: Opperdoes (eigendom SHM) (Het goederenvervoer bleef bestaan tot 1972. Daarna heeft de SHM nog tot 1980 goederen van en naar Opperdoes vervoerd)
19 km: Opperdoes Oosteinde (in gebruik geweest van 1887 tot 1888, onbekende staat)
20 km: Medemblik (bezit van de SHM)
Officiële (her)opening tramstation Hoorn
Op 29 april 2016 is het tramstation van Hoorn officieel heropend door de directeur en de burgemeester van Hoorn. In 2015 en begin 2016 heeft het station een dusdanige verandering ondergaan dat het station nóg beter aansluit op de rode lijn (de 20er jaren van de stoomtram) die het museum aanhoudt. Zo is er in het gebouw, een loket gelijk bij binnenkomst, er is een restaurant aan de linkerkant van binnenkomst, aan de rechterkant van binnenkomst, is een expositie met tijdlijn geopend. Deze tijdlijn geeft chronologisch de opkomst en neergang weer van de stoomtram in Nederland.
Wanneer men door de stationshal (om het loket heen) loopt, loopt men naar buiten en komt daar terecht op het stukje nieuw aangelegde straatspoor vanwaar de tram sinds de opening vertrekt. Ook is er aan de linkerzijde (bij het restaurant) een nieuwe vleugel aangebouwd. Ook is er een geheel authentieke overkapping verschenen aan de spoorzijde van het gebouw. Naast het stationsgebouw is een kiosk gevestigd, alsmede de nieuwe toiletten. Wanneer men de toiletten gepasseerd is, kan men het voetpad langs het emplacement naar de werkplaats volgen om aldaar aangekomen een kijkje te nemen.
Tramstation Hoorn
Het tramstation van Hoorn is gebouwd naar de stijl van het vroegere tramstation in Coevorden.
Seinhuis Hoorn
Het seinhuis is afkomstig van de spoorlijn Amersfoort - Kesteren en was het seinhuis van laatstgenoemde stad. Toen het seinhuis naar Hoorn ging, is het plank voor plank afgebroken, genummerd en op een grote vrachtwagen geladen. In Hoorn aangekomen is het seinhuis weer plank voor plank opgebouwd en heeft de belettering van Kesteren plaatsgemaakt voor die van Hoorn.
De mechanische apparatuur is geheel werkzaam en speciaal aangepast voor het emplacement van de stoomtram. Het toestel is van het type HSM. In het najaar van 2016 is het seinhuis onderworpen aan inspectie en gedeeltelijke vernieuwing van doorgerotte planken na lekkage als gevolg van blootstelling aan weer en wind.
Locomotief 6513
De loc is in 1887 gebouwd door Hohenzollern, volgens hetzelfde ontwerp als de locs 6501 t/m 6512 die door de toenmalige Staatsspoorwegen werden aangeschaft. De loc heeft dienstgedaan bij een Duitse staalfabriek, is in 1976 door de SHM aangekocht, en daarna geheel gerestaureerd. Ze werd op 1 juli 2017 officieel in dienst genomen.
Bron: SHM.
40 jaar Historische Driehoek Hoorn - Medemblik - Enkhuizen
In 2016 bestond de zogeheten 'Historische Driehoek' - de museale verbinding tussen Hoorn - Medemblik (uitgevoerd per tram) en Medemblik - Enkhuizen (uitgevoerd per historisch stoomschip) - alweer 40 jaar. Op 17 en 18 september werd als gevolg hiervan een groot evenement georganiseerd onder de naam "Bellofestival". Men kon de volledige historische driehoek afleggen, en tussen Hoorn en Enkhuizen pendelde de VSM met een stoomtrein. Er was nog nooit zó veel museale activiteit geweest in de kop van Noord-Holland. Het evenement was dan ook een groot succes.
Brabants tramrijtuigje uit 1890
Op 29 december 2016 is er in Hoorn een bijzonder rijtuigje gearriveerd. Het betreft een 19e eeuws tramrijtuigje uit 1890 van de voormalige ZNSM (Zuid Nederlandsche Stoomtramweg Maatschappij). Het rijtuigje is het enige overgebleven rijtuigje van de ZNSM nadat de maatschappij in 1934 geliquideerd werd. Tevens is dit rijtuigje het oudste twee-assige tramrijtuig in Nederland. Deze aanwinst heeft tot gevolg dat de SHM nu over materieel uit alle provincies tram en lokaalspoor materieel heeft. Het rijtuig is vanaf 2017 te zien bij de SHM als tentoonstellingsobject in de huidige staat, dwz compleet met wooninterieur zoals het rijtuig enige jaren heeft doorgebracht na 1966 (bron?)