Bouwserie 50

Baureihe 50
Neuenmarkt-Wirsberg, 17 augustus 2005. Loc 50 3690 van het Deutsches Dampflokomotiv-Museum. Dit is een „Reko-lok” uit de DDR, oorspronkelijk 50 1465. Van de ongeveer 350 locs van de Baureihe 50 die na de oorlog in de DDR verbleven, zijn er vanaf 1957 ruim 200 gemoderniseerd. Ze kregen een nieuwe ketel en de bekende trapeziumvormige voorverwarmer op de rookkast. Deze locs werden hernummerd in de serie 50.35. Op 29 oktober 1988 was loc 50 3559 de laatste Oost-Duitse stoomloc die een reguliere trein trok. Een groot deel van deze locomotieven is bewaard gebleven, waaronder 50 3654 bij de VSM. Fotograaf; Nico Spilt
Spoorwegmij's	DRG:
Bedrijfsnummers	00 001 t/m 01 000
Fabrikanten	Henschel Krupp Kraus-Maffei Floridsdorf Borsig Orenstein&Koppel Schichau Schwartzkopff.
Aantal gebouwd	3164 st.
Bouwjaren	1939 - 1943
Bouwwijze	1'Eh2
Wiel-diameters:	Drijfwielen:∅140cm. Loopwiel∅ 85cm Achterste:∅ ...cm
Lengte loc.incl tender	22,94mtr.
Tendertype	2'2'T26
Laadvermogen tender	8 ton
Stoomdruk	18 bar
Vuuroppervlak	3,9m2
Verwarmingsoppervlak	64,1m2
Dienstgewicht	88,5 ton
Vermogen:	1600 pk
Max.snelheid V/A	80/50km/h
Service classificatie	G56.15
Uitdienst	19..

Afbeelding van de stoomlocomotief nr. 4903 (serie 4900) van de N.S. afkomstig van de D.R.B. (Deutsche Reichsbahn, voorheen genummerd als nr. 50 1680) met windleiplaten, op het emplacement te Zwolle gedateerd 01/01/1946 - 31/12/1946. Foto: Bron catalogusnr.163560 van; Utrechts Archief.

Ontwikkeling en Bedrijf

De Deutsche Reichsbahn Gesellschaft (DRG) zocht in het midden van de jaren '30 naar een opvolger voor de inmiddels verouderde G10 stoomloc (BR 5710.) Deze sterk verouderde loc was al sinds de Eerste Wereldoorlog in bedrijf en voldeed niet meer aan de eisen des tijds.

Op basis van het eisen pakket van de DRG ontwikkelde Henschell een nieuwe loc waarvan later zou blijken dat deze zich in héél Europa een enorme populariteit zou verwerven en waarvan er tenslotte totaal 3141 stuks werden gebouwd.

De eerste twaalf locomotieven van de Baureihe 50 werden in 1939 door Henschel geleverd bedoeld als goederenloc. Al snel werd deze loc gezien als multi-inzetbaar voor zowel een goederen- als reizigerstrein. Met hun geringe asdruk van 15 ton en hun max. snelheid van 80 km/u in beide rijrichtingen, werd deze de universele locomotief voor verkeer op hoofd- en zijlijnen.

Gezien de goede rijeigenschappen steeg de vraag naar deze machine en gingen meerdere stoomloc fabrikanten deze loc produceren, namelijk: Krupp, Kraus-Maffei en Floridsdorf. Eind 1939 waren er al 219 Locs in bedrijf! Uiteindelijk werden deze locs door vrijwel alle Europese locomotieffabrieken gebouwd, zoals Borsig, Orenstein & Koppel, Schichau and Schwartzkopff. Tot en met 1943 werden door alle fabrikanten tesamen 3164 machines gebouwd. De laatste BR50 werd in 1987 buiten dienst gesteld.

De BR51 is eigenlijk gewoon een BR50 locomotief, er bestaat simpelweg officieel geen Baureihe 51. De reden dat het bedrijfsnummer van de locomotief met 51 begint komt omdat men vanaf 1968 besloot om het bedrijfsvolgnummer nog maar uit 3 cijfer posities te laten bestaan. Gezien het enorme aantal locomotieven dat er van deze serie gebouwd is, trad er dus een probleem op met omnummeren. Men loste dit op door bedrijfsnummers voor locomotieven met een volgnummer boven de 1000 om te nummeren en de 1 op de eerste positie te verplaatsen naar het Baureihe-nummer. Zo ontstonden locomotieven met bedrijfsnummer 51 xxx. Hetzelfde voor locomotieven met een volgnummer vanaf 2000. Deze locomotieven kregen de bedrijfsnummers 52 xxx. Idem voor boven de 3000, deze kregen bedrijfsnummers 53 xxx.

Waar reden deze Locomotieven

In 1939 werden de eerste 12 BR50 door de DRG in dienst gesteld voor goederen vervoer. Na WO II werden bij de inmiddels opgerichte DB deze machines met zowel conducteurscompartiment in de tender als met een kuiptender van de BR52 uitgerust. Tijdens en na de oorlog werden eveneens een aantal machines, al of niet onder regie van de Duitse bezetter, door spoorwegdirecties, van diverse Europese landen overgenomen,zoals NS, ÖBB, NMBS en SNCF.

Nederlandse Spoorwegen (serie NS-4901 - 4906)

In 1925 was in Duitsland bij wet vastgegelegd dat er er alleen nog maar “Einheitslokomotieven” gebouwd mochten worden om de grote verscheidenheid aan reserveonderdelen te beperken. Zo ook de BR50.

Bij het uitbreken van de oorlog (WOII) steeg de vraag naar deze locomotieven enorm en werd ten opzichte van het oorspronkelijke type BR50 bezuinigd op de productietijd en materiaalkosten. Onder meer werden veel non-ferro onderdelen vervangen door minder hoogwaardig materiaal.

Tijdens de Duitse bezetting werden een aantal locs van dit sterk vereenvoudigde type BR50 in Nederland geplaatst. De locs 4903, 4905 en 4906 waren van het zogenaamde Ük-type (Übergangskriegsbauart). Deze waren makkelijk te herkennen doordat achter het nummer de letters Ük werd geschilderd.

De loc 4903 werd door Krauss-Maffei in 1942 gebouwd en door de “bezetter” in Nederland ingezet.

Ter dekking van geleden oorlogsschade werden door de Ned. Autoriteiten diverse van deze machines in '45 geconfisqueerd. De 4901 en de 4904 werden in Oktober 1944 door de NS in bevrijd gebied ingezet. De zwaar beschadigde 4902 die in NL nog geen dienst had gedaan werd als plukloc gebruikt om daarmee de eveneens beschadigde 4903 te herstellen. De overige 5 machines hebben enige tijd dienst gedaan vanuit depot Eindhoven. Van daar uit deden zij dienst in het kolenvervoer vanuit Zuid Limburg via Hasselt in België en via Eindhoven naar Nijmegen. De locs 4903 en 4904 deden actief dienst in het vervoer van goederen tussen Zwolle en Onnen (Gr).

Omstreeks eind '47 werden deze locs weer geretourneerd naar Duitsland. Bij hun terugkeer in “die Heimat” werden ,behalve de 4902, alle locs weer in dienst gesteld. De locs van het type BR50 bleven na hun vertrek een vertrouwd beeld in de Nederlandse grensstreek, waar zij bij alle Nederlands-Duitse grensstations vanaf Simpelveld tot aan Nieuweschans een dagelijkse verschijning waren en pas verdwenen in 1973.

Zusterlocs resp;

Locnr.	Fabrikant	Bouwjaar	Bedrijfsnr.	Uit dienst
4901	Henschell	1942	50 5086	Scheinfurt 1965
4902	Jung	1941	50 1613	Gronau 1952
4903	Krauss Maffei	1942	50 1680ÜK	Dortmund Rbf Mei 1966
4904	DMW Posen	1942	15 1964	Hamburg Jan. 1953
4905	Ostrowiec Polen	1944	50 2662ÜK	Osterfeld Süd Jan.1953
4906	Krupp	1942	50 2447ÜK	Neus 1974 als loc.052 447-0

Bundesbahn Österreich (ÖBB)

Linz, 19 september 1971. Loc 50.1805 was een van de twaalf 50'ers van de ÖBB. Fotograaf;Nico Spilt

Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS/SNCB)

Wie is in het bezit van de loc. bedrijfsnummer 25004 en/of 25016 ?

(Hier komt Grootspoor foto met de kenmerken van een (NMBS/SNCB) 25xxx)

Société Nationale des Chemins de fer Français (SNCF)

Wie is in het bezit van een foto van deze bedrijfsnummer 150Z 2217 ?

(Hier komt Grootspoor foto met de kenmerken van een SNCF 150 Z xxxx)

Literatuur

• bijv. boekwerken enz.

Externe Verwijzingen

• collectie BR50 Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM)

Modellen

Alle Modellen in deze bouwreeks

Grootspoor Afbeeldingen

• Foto Galerij Stoomloc Baureihe 50
• 

  BR50 0073-2 VSM
• 

  Baureihe 50 - De 051 789-6 te Aachen 1975
• 

  Grootspoor voorbeeld 3
• 

  Grootspoor voorbeeld 4

---