Help:Gebruik van bestanden

Deze handleiding geeft informatie over de twee stappen voor het plaatsen van een bestand in een artikel:

1. een bestand uploaden
2. een bestand in een artikel plaatsen

NB: een bestand werd in het verleden ook wel aangeduid als "File" of "Image". Die termen zijn vervangen door het algemenere "Bestand" voor alle te uploaden bestanden.

Let op: Bestanden waar auteursrechten op rusten zijn niet toegestaan en worden verwijderd, tenzij er schriftelijk toestemming is verleend door de oorspronkelijke auteur en/of copyrighthouder.!

Uploaden van bestanden

Foto bestanden voor gebruik in artikelen moeten altijd geüpload worden naar de 3railwiki-server. Gebruik bij voorkeur bestandsformaten van 800x600px (png of jpg). Zie ook: Bestanden beheren

Gebruik in deze Wiki

• Bestanden worden op één centrale verzamelplaats voor foto's en andere afbeeldings-bestanden opgeslagen Bestandenlijst

• In deze wiki mogen alleen bestanden worden geplaatst voorzien van een copyright-licentie te kiezen door de gebruiker bij upload van het bestand. (zie "Licentiekeuze" op de uploadpagina". Meer hierover zie Beleid Licenties

• Bekijk voordat u foto's op deze wiki uploadt eerst een paar pagina's van bestanden en welke copyright-tags zijn gebruikt. Klik vooral door naar de pagina's die deze tags beschrijven om u vertrouwd te maken met de betekenis ervan. Op de upload-pagina zelf zie u onder licentiekeuze de verschillende licentiesoorten evenals een toelichting onder "keuze 1. " zie: Bestand uploaden

Opmerking: óók een foto van eigen hand dient dus voorzien te zijn van een licentievermelding.

• Als u tegen de wikiregels zondigt, dan wordt u daar door een beheerder op gewezen. Als een onduidelijke of niet-toegestane auteursrechtensituatie langer dan zeven (7) dagen duurt, wordt zo'n mediabestand verwijderd. Bestanden zonder licentie vermelding worden direct verwijderd. Dit is nodig om U en Wiki-Beheer te beschermen tegen juridische kwesties die door derden kunnen worden aangespannen.

• zie "overlegpagina" voor verdere tekst!

Uploaden van bestanden

Indien u een foto of afbeelding heeft die goed bij een artikel past, meld u dan eerst aan bij het betreffende project en klik dan: (nog niet operationeel), Het kan niet genoeg herhaald worden: bestanden moeten vrij zijn van auteursrechten! Bestanden die via 3rail-Wiki in het vrij domein zijn terechtgekomen, kunnen overal ter wereld gebruikt worden en door rechtszaken tegen auteursrechtenschendingen kan de Gebruiker en mogelijk 3rail-Beheer in grote problemen komen! Schending van auteursrechten is strafbaar! Vermeld daarom zo volledig mogelijk de informatie over de auteursrechtensituatie.

Typen bestanden

De mediawiki-software ondersteunt een aantal formaten voor bestanden. In de tabel hieronder staat welke waarvoor het meest geschikt zijn.

Extensie	Naam	Meest geschikt voor
.jpg, .jpeg	"Joint Photographic Experts Group"	Foto's
.png	"Portable Network Graphics"	Grafieken, Logo's, illustraties, vlaggen, screenshots.

JPEG/JPG moet eigenlijk alleen voor foto's en nooit voor grafisch werk gebruikt worden, omdat door het compressiealgoritme van JPG "Artefact (fotografie)|artefacten" (blokjes) kunnen ontstaan. Bij foto's valt dit minder op.

Een bestand plaatsen

Er is een groot aantal mogelijkheden om een bestand in een artikel te plaatsen. Hieronder worden de meest gebruikte methoden uitgelegd, met daarbij steeds de code om een bestand te genereren en daarna het resultaat.

Let er op dat bij voorkeur de afbeeldingen of andere bestanden rechts worden geplaatst. Soms heeft plaatsing aan de linkerkant de voorkeur, bijvoorbeeld een portret van iemand die naar rechts kijkt.

Een geschikte plaats is niet aan het begin van het artikel maar na de inleiding, vóór de eerste tussenkop. Op die plek wordt namelijk de automatische inhoudsopgave ingevoegd en het plaatje komt dan in de lege ruimte rechts van de inhoudsopgave.

Het bestand wordt over het algemeen geplaatst door een link te plaatsen, met daarachter optioneel een aantal opties:

[[Bestand:bestandnaam.jpg|optie1|optie2|optie3|...]]

Let op:

• Voor de bestandsnaam moet "Bestand:" geplaatst worden.
• De naam mag spaties bevatten, deze mogen echter als liggend streepje ("_") geschreven worden.
• De naam moet de bestandsnaam zoals bovenaan de pagina staat zijn, dus niet zoals uit de URL.
• De bestandsnaam is hoofdlettergevoelig. Test.jpg is niet hetzelfde als Test.JPG. (dit geldt niet voor de eerste letter: test.jpg en Test.jpg zijn hetzelfde).
• De extensie (.jpg, .svg, .png, .gif, ...) is verplicht.

De bestanden op deze wiki zijn vaak te groot om direct in een artikel te plaatsen. Zie hieronder voor aanwijzingen hoe u een bestand in een ander formaat op een pagina kunt gebruiken. Het is dus niet de bedoeling om zelf kleinere versies van bestanden te uploaden.

In de hieronderstaande voorbeelden gebruiken we steeds een voorbeeldbestand Example.jpg. Wilt u zelf testen, doe dit dan in de Help:Snelcursus. Succes!

Een bestand plaatsen: eenvoudig

Een bestand invoegen is heel eenvoudig:

[[Bestand:Example.jpg]]

Dit geeft: let op dit bestand wordt al verkleind weergegeven!

Een bestand plaatsen: thumbnail

Het nadeel van de methode hierboven is dat het bestand op oorspronkelijke grootte midden in de tekst komt. Meestal is dat niet gewenst. Over het algemeen is het het mooist om bestanden rechts van de tekst te hebben in een wat kleiner formaat. Gebruik dan:

[[Bestand:Example.jpg|rechts|100px]]

Dit geeft:

Je kunt ook thumb gebruiken. Dan geldt automatisch rechts (of right) en een verstekwaarde voor de grootte. Bovendien komt er ruimte voor een beschrijving:

[[Bestand:Example.jpg|thumb]]

Dit geeft:

Een bestand plaatsen met beschrijving

Bij een bestand kan ook een beschrijving geplaatst worden. Het kan, maar het is lang niet altijd nodig. Als u een artikel over de bagagerijtuig schrijft, dan spreekt het vanzelf dat het plaatje een bagagerijtuig vertoont. Dat hoeft u er niet onder te schrijven. Een beschrijving is zinvol als u iets meer over het bestand kunt vertellen, bijvoorbeeld dat de foto bij een bepaalde gelegenheid is gemaakt.

Irrelevante gegevens hebben we op de wiki liever niet. Het interesseert ons bijvoorbeeld niet waar en wanneer je "example" gefotografeerd hebt. Ook tekst als "Foto van ..." of "Tekening van ..." is overbodig.

Je maakt een beschrijving met:

[[Bestand:Example.jpg|thumb|Rheingold bagagerijtuig met sluitlichten]]

Dit geeft:

Rheingold bagagerijtuig met sluitlichten

Een bestand herschalen

Vaak zijn bestanden te groot voor in het artikel. Dit is geen probleem, het is ook niet de bedoeling dat u zelf dat bestand gaat verkleinen: de Wikipedia-software kan dat voor u doen. Bovendien kunnen geïnteresseerden de foto dan nog steeds in volledige grootte bekijken - als ze dat willen (door er op te klikken). Zoiets heet een thumbnail. Een eerste voorbeeld hiervan zagen we hierboven al met het gebruik van de thumb-optie.

Het voordeel van de thumb-optie is dat bestanden in een uniforme grootte in beeld komen (tenzij ook ...px wordt gebruikt). Geregistreerde gebruikers kunnen via hun voorkeuren de grootte voor thumbnails aanpassen. Bij een grotere monitor, met een breedbandverbinding is het bijvoorbeeld prettig om de grootte van 150 naar bijvoorbeeld 300 te verhogen, maar bij een modemverbinding kan 75 een betere optie zijn. Als ...px wordt gebruikt, wordt die voorkeurinstelling genegeerd, dus doe dat niet zonder goede reden.

Verder kan op de pagina zelf het bestand ook nog vergroot of verkleind worden. Het nadeel hiervan is dat alle gebruikers deze op dezelfde grootte zien. Wees hier dus spaarzaam mee.

Stel: we willen het bestand verkleinen tot 100 pixel's: dan doen we:

[[Bestand:Example.jpg|100px]]

Dat geeft dan:

Opmerkingen:

• Het herschalen van bestanden gebeurt op de server van Wikipedia zelf. Dit betekent dat bij een groot bestand de gebruiker het grote bestand zelf niet binnenhaalt, maar de verkleinde versie. Hierdoor hoeft de gebruiker minder lang te wachten op het laden van de bestand.
• Het is niet wenselijk een bestand te vergroten: in de eerste plaats komt dit de beeldkwaliteit niet ten goede. In de tweede plaats verwacht een bezoeker een groter bestand als hij op het plaatje klikt, en dat werkt niet als het bestand al vergroot is.
• Het is ook mogelijk naast een maximum breedte, ook een maximum hoogte op te geven. De server herschaalt dan automatisch het bestand zodat hij beide grenzen niet overschrijdt.

Een voorbeeld: maximum horizontaal 50 pixels en verticaal 70 pixels:

[[Bestand:Example.jpg|50x70px]]

Tekst bij een bestand zetten

Zoals al gezien bij het genereren van een bestand door middel van "thumb" is het mogelijk een beschrijving bij een bestand te plaatsen. Bij bestanden zonder "thumb", waarbij geen kader geplaatst wordt, kan er toch een beschrijving bijgeschreven worden. Deze wordt dan pas zichtbaar als men met de muis even op het bestand blijft staan. Dit kun je doen als de beschrijving niet van belang is.

Voorbeeld:

[[Bestand:Example.jpg|100px|links|Voorbeeld]]

Dit geeft:

Dit kun je ook doen als je geen schaling gebruikt.

Opmerking:

• De omschrijving moet altijd de laatste van de opties zijn.
• Het verdient de voorkeur om een thumbnail met omschrijving te gebruiken.

Plaats van het bestand op de pagina

Het verdient de voorkeur om alle wat grotere bestanden rechts van de tekst te plaatsen. Sommige plaatjes ogen links beter (zie verderop). Worden alle bestanden helemaal bovenaan het artikel geplaatst, nog voor de tekst, dan worden ze allemaal aan de rechterkant onder elkaar geplaatst.

Bestand in een paragraaf

Heeft het artikel een korte inleiding en een lange inhoudsopgave, dan past een plaatje vaak goed in de witruimte rechts van de inhoudsopgave. Dat bereik je door in de brontekst het plaatje vóór het eerste tussenkopje te zetten.

Hoort een bestand bij een bepaald deel van een artikel, plaats het bestand dan bovenaan, direct onder de kop van de paragraaf. Deze komt dan mooi rechts bij dit deel van het artikel, tenzij het plaatje door eerdere plaatjes van zijn plaats wordt gedrukt.

Links of gecentreerd

Soms is het echter wenselijk om het bestand links of gecentreerd te hebben. In de thumb-optie kan dan left of center gebruikt worden. De thumb kan ook weggelaten worden. Dan moet ook een grootte bijgevoegd worden. De artikeltekst loopt rechts en/of links langs het bestand door.

Voorbeeld:

[[Bestand:Example.jpg|thumb|left|bestand links]]
[[Bestand:Example.jpg|right|100px|bestand rechts]]

Dit geeft:

bestand links

Opmerkingen:

• De volgorde van de opties maakt niet uit, zolang de omschrijving maar de laatste is.
• De beschrijving is te zien door met de muis op het bestand te gaan staan.
• De tekst vloeit om de bestanden heen. Zonder left, right of thumb staan de bestanden in de tekst, wat vaak minder mooi is.
• Is het bestand een portret, dan is het niet fraai als de afgebeelde persoon van de pagina wegkijkt. Kijkt hij naar rechts, dan moet het bestand dus bij voorkeur links op de pagina. Hetzelfde geldt als een dier of voertuig van opzij wordt afgebeeld.
• left en thumb zijn te combineren.

Verdrongen bestand

Soms hoort een bestand bij een bepaald deel van een artikel, maar wordt deze door de bovenliggende bestanden naar beneden gedrukt. Ten eerste moet dan afgevraagd worden of er niet teveel bestanden in het artikel staan. Is dit niet het geval, dan kan het bestand eventueel links geplaatst worden (zie hierboven). Een andere truc is het gebruiken van de <br style="clear:both" /> methode. Hierbij wordt een nieuwe regel aangemaakt met als eis dat de pagina over de gehele breedte vrij is. Het bestand wordt dan helemaal vrij geplaatst en de artikeltekst gaat onder het bestand verder (zie voorbeeld in de volgende paragraaf).

Voorbeeld:

<br style="clear:both" /

Gat onder het bestand

Na de tag <br style="clear:both" /> onder een bestand ontstaat soms een gat, door een ander bestand dat aan de rechterkant doorloopt. Door niet <br style="clear:both" />, maar <br style="clear:left" /> te gebruiken, wordt alles rechts van het bestand genegeerd, en gaat de navolgende tekst direct onder het bestand verder.

Geavanceerde bestanden

Originele grootte

Als een bestand, zoals onderstaande, in de oorspronkelijke grootte maar met een kader en omschrijving in de tekst geplaatst moet worden, kan in plaats van thumb ook frame gebruikt worden.

Voorbeeld:

[[Bestand:GearsNew.png|frame|Tandwielen]]

Het resultaat is hier rechts te bekijken

Een rechthoek

Fotogalerij

Voorbeeld:

<gallery caption="Bagage rijtuig Rheingold">
Bestand:Example.jpg|Dit is een "Rheingold" bagagerijtuig
Bestand:Example.jpg|Dit is hetzelfde bagage rijtuig
Bestand:Example.jpg|Uitgevoerd met sluitlichten
Bestand:Example.jpg|Het laatste rijtuig in de "stam"
Bestand:Example.jpg|met onderschriften erbij
Bestand:Example.jpg|In de beschrijving kunnen ook links worden geplaatst.
</gallery>

Dat geeft het volgende resultaat:

• Bagage rijtuig Rheingold
• 

  Dit is een "Rheingold" bagagerijtuig

• 

  Dit is hetzelfde bagage rijtuig

• 

  Uitgevoerd met sluitlichten

• 

  Het laatste rijtuig in de "stam"

• 

  met onderschriften erbij

• 

  In de beschrijving kunnen ook links worden geplaatst.

Extra opties:

<gallery perrow="5" widths="80" heights="60">

Dit geeft vijf bestanden per rij, op een formaat van maximaal 80 bij 60 pixels.

Door gebruik te maken van de volgende opmaak worden de bestanden automatisch geschaald en in een galerij gezet, met vier (4) bestanden per rij, in een box van 200 bij 140 pixels:

wiki-syntax: <gallery caption="Foto Galerij bla-bla" widths="200px" heights="140px" perrow="4">

• Foto Galerij bla-bla
• 

  Dit is een "Rheingold" bagagerijtuig

• 

  Dit is hetzelfde bagage rijtuig

• 

  Uitgevoerd met sluitlichten

• 

  Het laatste rijtuig in de "stam"

Indien méér bestanden worden toegevoegd zullen deze automatisch onder de eerste rij, per 4 stuks gerangschikt, getoond worden.

Zie ook {{subst:Foto_galerij}} voor b.g. "gallery" met 4 afbeeldingen 200x140px .

Enkel een link naar een bestand plaatsen

Soms komt het voor dat er enkel een link naar een bestand - of een geluidsfragment of film - nodig is, zonder dat het bestand in de tekst zelf geplakt wordt. Dit werkt zo:

[[Media:Example.jpg]]

(dus Media en niet bestand), en dit geeft Media:Example.jpg.

Net zoals bij elke doodnormale Wiki-link werkt dit:

[[Media:Example.jpg|Klik hier voor een mooi bestand van het voorbeeld]]

Dit geeft dan: Klik hier voor een mooi bestand van het voorbeeld

Direct naar de beschrijvingpagina linken

Als je op een overlegpagina een bestand wilt bespreken kan het nodig zijn om naar de beschrijvingspagina van een bestand te linken. Dat gaat heel eenvoudig;

[[:Bestand:Example.jpg]]

(let op de dubbelepunt na de [[), en dit geeft zoiets: Bestand:Example.jpg.

Thumb

De eerder genoemde thumb-optie is bij het plaatsen van afbeeldingen een veelgebruikte optie. De thumb zorgt er automatisch voor dat de betreffende afbeelding tegen de rechter kantlijn van een pagina wordt uitgelijnd, er een onderschrift wordt getoond onder de afbeelding binnen een omkadering en dat de grootte op de hele wiki op dezelfde wijze hetzelfde is. Binnen de MediaWiki-software is de grootte vastgesteld die gemiddeld genomen voor alle bezoekers het beste er uit ziet. Individuele gebruikers kunnen afbeeldingen met thumb-grootte via hun voorkeuren (tweede tabblad, optie grootte miniatuurafbeelding) op een ander formaat instellen naar gelang hun eigen voorkeur.

Wanneer er echter op een artikel voor een bestand het aantal pixels (px) wordt opgegeven, wordt dit systeem tenietgedaan en wordt er geen rekening gehouden met de standaardgrootte en geen rekening gehouden met de door gebruikers zelf ingestelde afbeeldingsgrootte.

Voorbeeld van de toepassing van thumb:

[[Bestand:Example.jpg|{{Largethumb}}|Rheingold is "Gold"]]

Rand om afbeelding

Rond een afbeelding kan een grijze rand geplaatst worden. Deze rand is bedoeld om te gebruiken wanneer er geen thumb wordt gebruikt, maar het bestand zonder kader en zonder onderschrift wordt ingevoegd. Met name rond vlaggen is het gebruikelijk een rand toe te voegen, zoals hier:

[[Bestand:Example.jpg|border|100px|Het voorbeeld]]

Dit resulteert in:

Afbeelding laten linken naar een pagina

De licenties waaronder afbeeldingen en andere media geüpload zijn vereisen dat de bestandspagina direct bereikbaar is.

Afbeeldingen en andere bestanden op de 3railWiki linken altijd naar de bestandspagina waar meer informatie te vinden is over de auteur, licentie en het hergebruik van een een bestand. De meeste licenties waaronder afbeeldingen geüpload zijn vereisen dat wanneer afbeeldingen worden gebruikt, de informatie van licentie, auteur, en waaronder een afbeelding hergebruikt mag worden direct beschikbaar en bereikbaar is. Daarom dient een bestand in principe altijd te linken naar de bestandspagina!

Technisch gezien kan een afbeelding linken naar een andere pagina door gebruik te maken van link= maar het gebruik hiervan wordt in principe niet toegestaan omdat de bestandspagina bereikbaar dient te blijven. Alleen bij hoge uitzondering op speciale pagina's wordt er hierop uitzondering gemaakt, zoals bv de hoofdpagina. Op de sjabloonpagina dient dan gelinkt te worden naar de bestandspagina's die in deze uitzonderingsgevallen onbereikbaar geworden zijn.

Onbestaande ingevoegde bestanden

Op de pagina's van het project kunnen bestanden ingevoegd zijn die niet bestaan en een rode link geven, als gevolg van een verwijdering van een bestand of als gevolg van het invoegen van een onbestaand bestand. De MediaWiki-software plaatst alle pagina's waarop niet-bestaande bestanden zijn ingevoegd automatisch in de Gevraagde bestanden. Deze categorie heeft als doel om inzicht te geven op welke pagina's een onbestaand bestand is ingevoegd, zodat dat gecorrigeerd kan worden en daarmee ongewenste effecten worden voorkomen. Daarbij maakt het systeem geen onderscheid tussen de verschillende naamruimtes/categorieën Dit betekent ook dat het invoegen van niet bestaande bestanden in de gebruikersnaamruimte niet gewenst is, omdat dergelijke invoegingen de onderhoudscategorie dan steeds meer gaan vullen waardoor die steeds minder overzichtelijk wordt.

Niet-bestaande ingevoegde bestanden dienen z.s.m. gecorrigeerd te worden en zonodig vervangen te worden door originelen omdat zij bij het bekijken van pagina's, en dan met name artikelen, een lelijk uiterlijk geven. Deze categorie trachten we leeg te houden, waarbij ook de niet-bestaande ingevoegde bestanden gecorrigeerd worden in de gebruikersnaamruimte van gebruikers, zodat de categorie overzichtelijk blijft en het zo min mogelijk tijd kost om onbestaande bestanden te corrigeren. Situatie dat er honderden niet-bestaande ingevoegde bestanden ingevoegd zijn willen we graag voorkomen.

Ingevoegde bestanden die niet bestaan kunnen op verschillende manieren opgelost worden, afhankelijk van de omstandigheden! Als het bestand niet bestaat wordt de bestandsinvoeging in de artikelnaamruimte in z'n geheel verwijderd. In andere naamruimtes buiten de artikelnaamruimte zijn er verschillende mogelijkheden: de bestandsinvoeging kan verwijderd worden, tussen de [[ en Bestand: kan een dubbele punt geplaatst worden (daardoor wordt er alleen gelinkt naar het bestand, vaak maakt dat geen verschil voor het uiterlijk), tussen nowiki-tags gezet ( <nowiki>[[Bestand:Bestandsnaam.jpg|thumb|Omschrijving]]</nowiki> ), of helemaal onzichtbaar gemaakt door ze verborgen commentaar te maken (tussen <!-- en --> zetten). Als aanpassing van een onjuiste bestandsverwijzing in de gebruikersnaamruimte een mogelijk ongewenst uiterlijk tot gevolg heeft, dan verdient het aanbeveling daarover vooraf contact op te nemen met de betreffende gebruiker, zodat in onderling overleg naar een oplossing kan worden gezocht.