Zelfbouw Kruiswissel of Hosenträger in K-rail
Zelfbouw Kruiswissel of Hosenträger in K-rail
Voorwoord
Dit artikel beschrijft de bouw van een kruiswissel (of in het Duits Hosenträger) met slanke Märklin K-rail wissels en kruising. De bouw is beschreven in een topic op het 3railforum geschreven door Menno (madmenno) in maart 2009. Alle teksten en foto's en/of bewerkingen daarvan zijn hier geplaatst met toestemming van Menno.
Waarom deze bouw?
Het betreft hier het bouwen van een dubbele kruisoverloopwissel, waarbij het gaat om een dubbele overloopwissel in een traject waarbij de sporen (hart op hart) 57mm uit elkaar liggen. Dit is de standaard afstand bij gebruik van slanke wissels van het Märklin K-rail programma. Deze wisselcombinatie is niet standaard mogelijk in het K-rail programma, omdat de sporen te dicht bij elkaar liggen voor een standaard kruising en omdat een kruising met een hoek van 2x 14,43 graden niet bestaat. Het dichtste in de buurt komt de 2259 met een hoek van 22,50 graden.
Ontwerp
Omdat het een behoorlijke reken- en puzzelpartij is om het geheel passend te maken (niet kloppende hoeken e.d.) is eerst een uitgebreide tekening in AutoCAD gemaakt. Hierdoor was gelijk duidelijk wat er waar af en bij moest. Het project bleek hierdoor ook haalbaar te zijn. De tekening is erg uitgebreid en bestaat uit veel tekenlagen die aan en uit gezet kunnen worden voor de overzichtelijkheid. De AutoCAD tekeningen zijn hier in versimpelde uitvoering geplaatst.
- AutoCad ontwerpen van de kruiswissel.
Wissel met weg te snijden delen in rood
Kruising met weg te snijden delen in rood
Wissels en kruising gecombineerd
Wissels en kruising bewerken
Er moeten eerst een aantal dingen gebeuren aan de wissels zelf. Van het wissel wordt aan de onderkant een een stukje verwijderd. Dit is het stuk onder het begin van de wisseltongen waar het mechanisme zich bevind om deze om te zetten. De bedoeling is namelijk om de wissel om te zetten met servoaandrijvingen van ESU. Daarover later meer.
De gebruikte wissels zijn van het oudere type met het beweegbare hartstuk. Deze moest om meerdere redenen verwijderd worden. Ten eerste zijn ze niet altijd even betrouwbaar. De belangrijkste reden was echter dat het mechanisme om het hartstuk mee te laten bewegen in de weg zat voor de ombouw van het wissel. Het hartstuk is dus verwijderd en zal op een later tijdstip vervangen worden door een vast hartstuk met bijbehorende strijkregels.
Het mechanisme voor het beweegbaar hartstuk zit tussen de biels waarin de hendel of wisselaandrijving gestoken wordt en het puntstuk zelf. In de afbuigende rail is dat zichtbaar als een zwart plastic staafje tussen de biels.
Omdat de wisseltongen direct omgezet gaan worden, in plaats van via de Märklin hendeltjes of wisselaandrijving, is het complete oude mechanisme voor het omzetten van de wisseltongen overbodig geworden. In principe kunnen deze onderdelen wel blijven zitten, maar in verband met het eventuele ballasten van het wissel is het beter deze te verwijderen. Het gaat echter niet zonder enig geweld en het is een onomkeerbaar proces!
Op de foto staan alle onderdelen die verwijderd zijn uit het wissel. Nogmaals: bedenk goed of je alleen de onderdelen voor het omzetten het puntstuk wil verwijderen of alle onderdelen die nodig zijn voor het omzetten van het wissel.
Op de foto het betreffende wissel na verwijdering van alle onderdelen. Een klein stukje railstaaf is al verwijderd, omdat het al los zat.
Een plankje is gemaakt om het geheel op te fixeren. Hierop worden alle belangrijke maten uitgetekend en gaten geboord om de wissels en de kruising (eventueel) vast te kunnen schroeven. Hierdoor garandeer je een wisselcombinatie waarvan de maten kloppen. het geeft tevens een stabiel platform om bijvoorbeeld op af te tekenen en op te solderen zonder dat de delen verplaatsen.
De railstaven van zowel het wissel als de kruising zijn op maat geslepen. Dit gaat gewoon met een Dremel met een slijpschijfje. De railstaven zijn zodanig ingekort, dat de hoek die de originele wissel maakt (14,43 graden) is verkleind tot de helft van 22,5 graden (11,25 graden). Dit is nodig vanwege de hoek die de kruising maakt.
De railstaven verwijderen kan nog wat problemen met zich mee brengen vanwege de elektrische verbinding van de diverse railstaven door de bielsen. Een metalen strip die beide railstaven verbond moest met geweld verwijderd worden, omdat deze erg goed vast zat.
Van het wissel en de kruising worden de overbodige delen gesneden of geslepen (zie de foto's hieronder). Heel belangrijk is dat alles heel goed uitgemeten wordt zodat niet teveel wordt weggehaald. De uitdrukking: 'Twee keer meten één keer zagen' gaat hier zeker op! Na het netjes ontbramen van het metaal en afvijlen van eventuele ongewenste uitsteeksels is het eindresultaat zichtbaar in de laatste foto.
- Diverse fasen van demonteren van wissel en kruising.
Alle overbodige delen afgesneden/geslepen van het wissel.
De metalen onderdelen aan de onderkant worden weggeslepen.
Hetzelfde werk aan de kruising.
De onderzijde van de kruising.
Het eindresultaat van snijden en slijpen.
Tot nu toe zijn van slechts één wissel en van één zijde van de kruising de overbodige delen verwijderd, uiteraard moet dit bij de andere drie wissels en zijden van de kruising ook gebeuren.
Let op dat er bij twee wissels en twee zijden van de kruising in spiegelbeeld gewerkt moet worden!
Samenstellen van het kruiswissel
Als alle componenten voorbewerkt zijn, kan het samenstellen van het kruiswissel beginnen.
Na enig passen en bijvijlen/slijpen van de delen is dit het uiteindelijke resultaat. Let op de hulpstreepjes, die getrokken zijn om de juiste positie van de diverse onderdelen te kunnen bepalen. Deze zijn niet alleen erg handig, maar ook belangrijk om de juiste maatvoering van het kruiswissel te bepalen.
Onderstaande foto's geven wat meer details van het samenstellen van het kruiswissel.
- Diverse fasen van demonteren van wissel en kruising.
Detail opname, let hier ook op de hulpstrepen.
In de lengterichting
Detailopname 1
Detailopname 2
Een detailfoto van de strijkregel; het in het rood omcirkelde deel van de strijkregel is omgebogen in de richting van de rode pijl. Dit is gedaan zodat de strijkregel makkelijk verlengd kan woren in verband met het hartstuk van de kruising. De strijkregel wordt verlengd zoals in het rood getekend.
Let wel: Alles zit nog maar tijdelijk vast om te kunnen passen. Als alles is verwerkt moeten de delen aan elkaar worden gelijmd. De onderkant van de wissels moet doorgesoldeerd worden en de nieuw benodigde strijkregels moeten nog gemaakt worden van overige stukje railstaaf.
Een stapje verder door twee wissels en de kruising aan elkaar te plaatsen.
- Twee wissels en kruising aan elkaar
Detailopname van boven
Detailopname van voren
Het voorlopige resultaat bij het aansluiten van alle vier de wissels is als hiernaast en -onder. Op dit punt zit alles nog los en sluit niet altijd even goed aan.
Uit deze detailopname is te zien dat er nog een kort stukje tussen de wissels verlengd moet worden. Dit komt door het verkleinen van de hoek van de afbuigende sporen. Dit stukje is ongeveer 1,5cm en wordt opgevuld op met reststukken die vrij zijn gekomen bij het bewerken van de wissels en kruising. Op de foto liggen deze onderdelen al klaar.
Onderstaande foto's geven het resultaat na plaatsing van deze stukjes.
- Plaatsen van tussenstukjes
Tussenstukjes rails geplaatst
Detailopname van de tussenstukjes
Tussenstukjes van zeer dichtbij
Het beweegbare puntstuk moet vervangen worden door een vast puntstuk omdat het mechanisme hiervan verwijderd is. De oude beweegbare hartstukken zijn aangepast om een nieuwe vast puntstuk te maken. Met enige handigheid lukt dit prima. Onder het aangepaste hartstuk is een oud hartstuk te zien als vergelijking.
Een afbeelding waarbij de kruising los is van de rest. Duidelijk zichtbaar is dat er eigenlijk niet veel meer over is van de kruising. Ondanks dat er veel materiaal af moest zit alles nog stevig aan elkaar vast.
Dit is het punt waarop alle delen aan elkaar gelijmd worden.
Het eindresultaat van de mechanische bouw. Het kruiswissel is voorzien van alle extra benodigde strijkregels en vaste hartstukken, welke op maat gevijld zijn.
Het was in totaal een behoorlijk gepriegel om alles goed op maat en op zijn plaats te krijgen. Het is namelijk erg belangrijk dat alle strijkregels precies goed zitten anders ontsporen de treinen!
- Eindresultaat van de bouw
Eindresultaat van boven met strijkregels en puntstukkken
Eindresultaat in de lengte gezien
Detail foto
Detail recht van boven
Detail richting het puntstuk
|
Tip: geef hier nog een tip indien dit nodig is of verwijder dit hele blok. |