Märklin Motor en Drijfwerk Reinigen

Waarom reinigen?
Olie loopt naar plaatsen waar het niet hoort nl de koolborstels. Koolborstels raken verzadigd met olie en laten een smurrie achter op de lamellen van de collector. De spleten tussen de collector worden dicht gesmeerd gevolg er gaat een lekstoom lopen tussen de lamellen. Dat is in wezen pure kortsluiting. Gevolg het model gaat langzamer rijden en op een gegeven moment reageert de lastregeling ook niet meer fijn.

Het reinigen van de motor

Wanneer moet de motor gereinigd worden?

Een Märklin motor behoeft in de praktijk weinig onderhoud.
Doorgaans is een druppeltje olie op de anker-as en de bewegende delen zoals assen, na zo’n 40 bedrijfsuren, voldoende.
Toch kan het voorkomen dat een grondige reinigingsbeurt en het opnieuw smeren van de motor noodzakelijk is.

Dit kan het geval zijn bij:

zeer intensief gebruik van de locomotief
een locomotief vele jaren ongebruikt opgeslagen heeft gelegen waarbij de olie verhard is
overmatig gebruik van olie en vet bij een smeerbeurt
smeren van de motor met ongeschikte olie of smeermiddel

Reinigen bij zeer intensief gebruikte locomotieven

Bij zeer intensief gebruikte locomotieven zal het motorhuis van binnen met name vervuild zijn door de slijtage van de koolborstels. Er hoopt zich dan koolgruis en stof op in het motorschild, de ankerspoel, de tandwielen en in het motorhuis. Het stof en gruis blijft daar kleven omdat de beweegbare delen vet zijn (olie).(zie hieronder beschreven item : “het reinigen van de motor bij normaal gebruik”).

Reinigen na vele jaren opslag waarbij de olie verhard is

Het kan voorkomen dat bij locomotieven die lang opgeslagen hebben gelegen, de olie op den duur verhardt. Doorgaans zal dit niet vaak het geval zijn, aangezien de meeste locomotieven na jaren ongebruikt te zijn opgeslagen, gewoon weer rijden zodra je ze op de rails zet. Meestal zal een drupje olie op de punten van de ankeras voldoende zijn om de locomotief weer vele uren trouwe dienst te laten bewijzen. Het komt echter ook wel voor dat olie bij lange opslag, verhardt. In dat geval zal een grondige reiniging van de motor en het daarna opnieuw smeren, noodzakelijk zijn. Hier kan een normale reiniging toegepast worden (zie hieronder beschreven item : “het reinigen van de motor bij normaal gebruik”).

Reinigen bij overmatig gebruik van olie en vet bij een smeerbeurt

Bij overmatig gebruik van olie bij de smeerbeurten kan dat voor problemen zorgen waardoor het motorhuis, anker en schild van overtollig vet (olie) ontdaan dienen te worden. (zie hieronder beschreven item : “het reinigen van de motor bij sterke vervuiling”).

Reinigen na smeren van de motor met ongeschikte olie of smeermiddel

Ook bij het smeren van de motor met ongeschikte olie of smeermiddel zal het noodzakelijk zijn de motor grondig te reinigen om deze olie/vetten te verwijderen en de motor opnieuw te smeren. (zie hieronder beschreven item : “het reinigen van de motor bij sterke vervuiling”).

Het reinigen van de motor bij normaal gebruik

Indien een locomotief intensief gebruikt is of als deze juist lang opgeslagen heeft gelegen waarbij de olie verhard is, kan volstaan worden met het reinigen van de motor met wattenstaafjes en alcohol of wasbenzine.

De volgende handelingen dienen dan uitgevoerd te worden:

Verwijder de kap van de locomotief
leg de locomotief op een zachte ondergrond op zijn zijkant zodat het motorschild in het zicht is.
til met een pincet de koolborstelveren over de schacht, en verwijder de koolborstels door de locomotief iets schuin te tillen, waardoor de *koolborstels er vanzelf uitrollen/glijden.
schroef vervolgens de beide schroeven waarmee het motorschild is bevestigd los
til het motorschild van het motorhuis af en maak de binnenkant schoon met een wattenstaafje welke in alcohol of wasbenzine is gedoopt.
til de anker spoel uit het motorhuis en maak de ankerassen schoon met een wattenstaafje gedrenkt in alcohol of wasbenzine.
Maak ook het binnenste van het motorhuis schoon met een wattenstaafje gedrenkt in alcohol /wasbenzine.
doe een drupje olie op beide punten van de anker-as en plaats deze terug in het motorhuis.
Plaats vervolgens het motorschild terug en bevestig deze met beide schroeven.
plaats vervolgens de koolborstels als ze nog goed zijn (en na ze schoongemaakt te hebben met een tissue en alcohol) terug in de schachten. *Eventueel kunnen nieuwe koolborstels gebruikt worden.
til met een pincet, de ankerveren weer over de schacht, zodat deze weer in de gleufjes van de koolborstels vallen.
zet de locomotief op de baan of de rollerbank, en test of deze weer naar tevredenheid rijdt.
Schroef vervolgens de behuizing weer op de locomotief.

Foto Galerij
Schoonmaken Motorschild
Vuil genoeg?
Schoonmaken Anker
Schoonmaken Motor huis

Het reinigen van een sterk vervuild anker

Hier een voorbeeld van een zwaar vervuild anker. Dit is het gevolg van overvloedig smeren met olie bij het ankerlagertje.

Foto Galerij
Sterk vervuild anker
Sterk vervuild anker vb.2
Sterk vervuild anker vb.3

Duidelijk te zien dat er een vette laag om de collector zit en dat de spleet tussen de lamellen is dicht gesmeerd. De vette laag bestaat uit koolstofslijpsel vermengt met olie.
wat je hier boven ziet komt meer voor dan dat sommigen denken

Wat gebeurt er als je niet schoonmaakt

Verwoeste Collector/Anker

Als je nu te lang door rijdt en niet schoonmaakt heb je het risico wat op de foto hiernaast gebeurd is.
De collector heeft vonken rond getrokken en werd zo warm dat de kunststof houder gesmolten is. De lamellen zijn los geraakt kortom de de collector is verwoest. Mag duidelijk zijn dat door de optredende kortsluiting de eindtrap van de Märklin decoder dit ook niet overleefd.

Het reinigen van een sterk vervuild anker vóór een wasbenzine bad

Spleten tussen lamellen reinigen

Met een speldenpunt worden de spleten tussen de lamellen schoongemaakt. Denk er om niet hard drukken en krassen!!!! Voorzichtig doorhalen. Voorkom dat je bramen drukt op de randen van de lamellen! Vervolgens kan het anker, zoals hieronder beschreven in een wasbenzine-badje gedaan worden.

Het reinigen van de motor bij sterke vervuiling

Als de locomotief met verkeerde olie of vet gesmeerd is, of als er sprake is van overmatig gebruik van olie en/of vet, zal er weinig anders op zitten dan de motor grondig te reinigen. De onderdelen zoals anker en eventueel het gehele motorhuis worden dan in een badje van wasbenzine gelegd zodat de olie en vetten losweken. LET OP! EERST DE ANTI-SLIP BANDJES VERWIJDEREN! Motorschild, anker, veldspoel en zelfs de borstels kunnen allemaal in een badje van wasbenzine. Het werkt snel: tien minuten is genoeg. Hierna dien je alles te laten drogen op bijvoorbeeld een stuk keukenrol. Zorg ervoor dat alles goed droog is, alvorens je de onderdelen opnieuw gaat smeren en weer gaat monteren. Na reiniging met wasbenzine is alles gort- en gortdroog. Als je de tandwielen (of het hele blok) ook gedaan hebt, moet je die na drogen absoluut smeren; alleen de ankeras is dan niet genoeg!

Foto Galerij
Wasbenzine badje
Goed laten drogen

Oliën na reinigen van de motor bij sterke vervuiling

Voordat alles weer in elkaar gezet wordt, doen we één drupje olie op de tanden van de assen, eventueel een drupje op de draaiende assen zelf en een drupje olie op beide punten van de ankeras. We plaatsen vervolgens het anker in het motorhuis, plaatsen vervolgens de magneet of velspoel, en als laatste het motorschild. Deze schroeven we weer vast, en plaatsen de koolborstels. Nu niet vergeten de koolborstel veren weer over de schacht te tillen en in de gleufjes van de koolborstels te laten vallen. Ook niet vergeten om de anti-slip bandjes weer terug te plaatsen. Zet vervolgens de locomotief op de baan of de rollerbank, en test of deze weer naar tevredenheid rijdt. Als alles weer naar wens is, plaats dan de kap weer op de locomotief.

Foto Galerij
Oliën tandwielen motorhuis
Olie tandwielen
Oliën tandwieldasjes
Oliën anker-assen

Het reinigen van overige bewegende delen

Stofjes en pluisjes tussen het drijfwerk en de assen halen we eerst weg met een pincet.
Het reinigen van de bewegende delen kan daarna met een wattenstaafje gedrenkt in alcohol of eventueel gedrenkt in wasbenzine gedaan worden.

Van een stoomloc zou reiniging van het drijfwerk (de drijfstangenl aan de buitenzijde) niet nodig moeten zijn, omdat dit normaal niet gesmeerd wordt.
Eventueel reinigen met een wattenstaafje met wasbenzine.
Na het schoonmaken met wasbenzine dienen de bewegende delen weer van olie voorzien te worden. 1 drupje op elk draaipunt is genoeg!

Het advies (bij Marklin modellen)

Anker regelmatig met slechts één drupje olie smeren.
regelmatig onderhoud plegen en vette koolborstels vervangen!!!!
Een pas gesmeerd model niet in de doos op zijn zij weg leggen maar rechtop!