Vervuilen – algemene informatie

Vervuilen/Weatheren

Wie wil er geen realistische baan, waarbij alles op en rond het thema modelspoorbaan er bijna net zo uit ziet als in het echt. Het rijdend materiaal wat je nieuw hebt aanschaft ziet er smetteloos uit en de meeste huisjes zijn standaard voorzien van een plastic look. Je kan dit veranderen door de huisjes, rijdend materiaal, straten en wegen, eigenlijk alles wat op de modelbaan staat te weatheren (vervuilen en of verweren) waardoor ze er echter uit gaan zien. De modellen gaan als het ware leven en zitten vol gebruikssporen en sporen veroorzaakt door weersinvloeden. Ook zal je zien dat een modelbaan waar de nodige aandacht aan ook dit soort details is geschonken er harmonieus uitziet. Zelf vind ik persoonlijk dat treinen beter tot hun recht komen in een zo natuurlijk mogelijk nagebootste omgeving. Moeilijk is het verouderen (weatheren) niet het is een kwestie van durf. De ervaring komt vanzelf iedereen ontwikkeld zijn eigen manier van werken en het is op een aantal basis principes niet vast te leggen wat de beste manier is. Wat ik zelf erg aantrekkelijk vind aan het verouderen van wagons buiten het feit dat het gewoon erg leuk is om te doen, is dat je met een relatief goedkoop model hele leuke resultaten kan bereiken. Heel belangrijk is wel dat je goed kijkt hoe het er in het echt uitziet voordat je met weatheren aanvangt. Als je besluit om te gaan weatheren is het gelijk een mooie gelegenheid om de kleurrijke details die niet zijn aangebracht op het model aan te brengen. Het extra aanbrengen van details op de bijvoorbeeld huisjes en rollend materiaal zou je ook kunnen schuiven onder het hoofdstukje weatheren. Verder zullen wij het superren van modellen later nog eens nader gaan toelichten. Heel vaak wordt dus wel het rollend materiaal geweatherd maar dat moet natuurlijk ook wel weer goed passen in het landschap. Wheateren en of verouderen heeft dus niet alleen betrekking op de treinen maar op de gehele scenery op je baan. Het mooiste om te zien is dat als het kleurenpalet van het landschap geleidelijk in elkaar overloopt. Dit kan je bijvoorbeeld bereiken door met de airbrush alles lichtelijk te bedekken met een lichte zweem bruin/grijze stofkleur. Heb je nu een baan met bijvoorbeeld een baan met een overwegend grijs gebergte (gesteente) dan zou ik met de airbrush een grijzige zweem aanbrengen. Nu moet je dit natuurlijk nooit overdrijven en weten hier op tijd mee te stoppen, anders wordt het effect dat we willen bereiken te niet gedaan. Het eindresultaat mag er niet uitzien als een baan die al jaren lang door een stofregen wordt belaagd. Maar ook weer niet te bang zijn en weer veel gaan afdekken. Het geeft niets als onderkanten van masten bruggen en zelfs de preisertjes geraakt worden, het eindresultaat wordt alleen maar beter. Ook zal je zien dat als je rotsen accentueert met schaduwen en drybrush technieken dat er meer perspectief dus diepte ontstaat het lijkt soms ingewikkeld maar dat is het niet. Nog veel meer tips en over het hoe en waarom van weatheren staat uitgebreider beschreven in het topic Weahteren van modelhuisjes en treinen.

Benodigde materialen

Als je denkt te gaan weatheren heb je buiten het nodige dosis geduld ook wat gereedschap nodig. Als je het weatheren beperkt tot drybrushen en werken met krijt kun je al volstaan met wat kwastjes en pencelen. De airbrush is bij het weatheren een makkelijk stukje gereedschap, waarmee je heel aparte resultaten kan behalen wat alleen met een kwastje niet gaat.

Onderstaande benodigdheden minimaal benodigd:

Kleine ronde kwastjes 0, 00 en 000
Platte kwast ca 8mm breed
Platte kwast ca 13 mm breed
Beker voor verdunner water/thinner/wasbenzine
Acryl reiniger
Wattenstaafjes
Schoteltje(s) om de verf te mengen en of te verdunnen
Afplaktape van bijvoorbeeld Tamiya of een voordeliger alternatief
Hobbymesjes
Afdekzijl
Doekjes en of tissues

Er zijn in grote lijn maar twee soorten modelbouwverf die geschikt zijn voor hetgeen wij willen gaan doen namelijk:

Op waterbasis (acryl)
Enamel verven populair gezegd olieverf.

Een aantal jaren terug begon de verf op water basis (acryl verven) zich meer en meer te ontwikkelen tot een goed product. In het begin was ook ik redelijk sceptisch ten opzichte van de aqua verven, maar nu ben ik zeer positief over deze verfsoort en inmiddels gebruik ik niet anders meer. Groot voordeel van acryl verf vind ik persoonlijk de droogtijd, je kan de bewerkingen heel snel na elkaar uitvoeren zodat er al snel een mooi resultaat te zien zal zijn. Onderstaande kleuren die je zou kunnen toepassen dienen slechts als een indicatie.

Verf Revell Aqua Color:

Beige 36314
Antraciet
Steingrau 36175
Bronzegrün 36165
Braun 36381
Rost
Karminrot 36136
Dunkelgrun 36168
Dark Earth 36182
Ziegelrot 36137
Wheiss 36105
Afrikabraun 36137
Hellgrau 36176
Schwarz 36108
Transparante lak mat / glanzend

Overige benodigdheden:

Airbrush
Fles perslucht / compressor
Soldeerbout
Dremel of mini boormachine
Foto’s, tijdschriften en boeken met voorbeelden van het grote voorbeeld
Portie geduld en kalmte

Voorbereidende werkzaamheden

Zorg er altijd voor dat je model (het te behandelen oppervlak) goed ontvet is anders zal de verf niet zo goed hechten aan het oppervlak. Ook heel belangrijk is dat je model goed stofvrij is, dus voordat je begint met het bewerken altijd het stof zo goed als mogelijk verwijderen. Tijdens het aanbrengen van verf zal de aanwezige stof een steeds grotere bron van ergernis worden. Een model dat vooraf niet goed is gereinigd daarmee zal je nooit een bevredigend eindresultaat mee kunnen behalen.

Gebruik van kleuren

Gebruik over het algemeen bij het weatheren natuurlijke kleuren zoals aardkleuren bruin, oker, kaki, grijstinten en roestkleuren maar daar over later meer. De te gebruiken verf kan eventueel wat donkerder of lichter worden gemaakt één en ander afhankelijk van het te weatheren object. Zorg ervoor dat de te gebruiken kleuren goed bij elkaar passen en geen al te grote contrasten opleveren. Wel goed opletten als je begint met verven dat je van donker naar licht toewerkt. Begin dus met de meest donkere delen en schaduwplekken. Werk dan met lichtere kleuren het model verder af. Dit wordt ook wel eens in negatief verven genoemd. Start dus met de basis kleur en maak deze steeds wat lichter door de verf te mengen met bijvoorbeeld wit of een beige kleur. Roestkleur is een ruim begrip. Kijk maar goed naar foto's van het grootspoor. Nieuwe roest kan nagenoeg oranje zijn en hoe ouder de roestplek hoe donkerder, dus van oranje naar bijna donkerbruin. Het is dus een kwestie van smaak welke kleur je kiest. Het mooist is een combinatie van kleuren die goed in elkaar overlopen. Dat is ook het meest realistisch. Roestplekken kun je nog beter imiteren wanneer je door de verf een beetje talkpoeder vermengd. Hierdoor krijg je de indruk dat het verfoppervlak loskomt. Nog beter gaat het wanneer je ingedikte verf gebruikt. Deze verf kun je goed dik aanbrengen waardoor het nog meer lijkt of de verf loskomt van de ondergrond.

Wat je vooral niet moet doen

Nooit puur zwart gebruiken om schaduwen (met wetwash) te maken, maar wel is aanbevolen bijvoorbeeld om de basiskleur met veel zwart (antraciet kleur) te mengen.
Gebruik bij het weatheren geen satijn en of glanzende verfsoorten of je moet wel eens glimmende stof hebben gezien. Lekstrepen op tanks bijvoorbeeld uitgezonderd natuurlijk.
Beperk je tot het gebruik van de enamel of de acrylverven, meng deze verf soorten niet.
Probeer niet te ongeduldig te zijn. Als het niet direct lukt, laat het dan maar even rusten en probeer het later nog een keertje.
Ga nooit drybrushen over verf die niet goed is gedroogd.
Nooit een wetwash toepassen als laatste handeling, al de voorgaande behandelingen zijn dan voor niets geweest.
Geen onverdunde chemische middelen als thinner in direct contact brengen met kunststoffen en verf.
Pak je werkstuk nooit beet als de verf nog niet geheel droog is.
Gebruik chemische middelen niet in een ongeventileerde ruimte.