Ontwerp maken
 |
Mee bezig Aan dit artikel of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen. |
Ontwerp maken
Het aanleggen van een modelspoorbaan/treinbaan kan natuurlijk “speels” op de vloer, (een vloerbaan) of op een tafelblad. Wil je daarentegen een meer definitieve opstelling of wil je ook een thema of een landschap nabootsen, dan kom je op een punt dat je een ontwerp wilt maken. Voor het maken van een goed ontwerp kun je op zoek gaan naar een kant-en-klaar baanontwerp, zoals bijvoorbeeld in de folders die bij een startset geleverd worden, of via internet. Dit zijn over het algemeen eenvoudige baanontwerpen, die doorgaans niet veel rijmogelijkheden bieden. Ook kun je een railplanboek aanschaffen waarin voorbeeldbanen zijn uitgewerkt. Toch zal het in de praktijk vaak niet meevallen om een kant en klaar baanplan te vinden dat aan al je wensen voldoet. Wel zijn dergelijke boeken en folders geschikt om ideeën op te doen en delen ervan toe te passen voor je eigen te ontwerpen treinbaan. Op deze wiki vindt je een aantal standaard (Märklin) baanplannen.
Een ontwerp kun je met een tekensjabloon maken, maar tegenwoordig is er een ruime keus in computersoftware programa’s om treinbanen te ontwerpen. Voordeel van dergelijke modelspoorbaan ontwerpsoftware is dat het ontwerp nauwkeuriger gemaakt kan worden dan met een tekensjabloon, waar een afwijking van enkele millimeters op papier in de praktijk kan leiden tot het niet goed passen van de rails. De software is via internet te downloaden en is verkrijgbaar in commerciële (betaalde) en freeware (gratis) versies. De keuze zal veelal afhangen wat je ermee wilt realiseren, hoe gedetailleerd je wilt ontwerpen (3 dimensionaal/2 dimensionaal; met/zonder simulatie , gebruiksgemak, beschikbare taal, beschikbare bibliotheken, beschikbaar budget etc). De gratis softwareprogramma’s zijn doorgaans minder uitgebreid en hebben minder mogelijkheden dan de commerciële softwareprogramma’s. Toch bieden de gratis versies tegenwoordig veel mogelijkheden en nemen dan ook toe in populariteit. Voordat je een (of meerdere) ontwerp(en) gaat maken zijn er een aantal punten die van belang zijn om rekening mee te houden.
Beschikbare ruimte
De beschikbare ruimte zal veelal bepalend zijn voor de omvang van de modelspoorbaan. Ook is de beschikbare ruimte vaak een belangrijk punt voor de schaalkeuze. Hoe meer ruimte beschikbaar, hoe groter de baan en hoe groter de schaal gekozen kan worden. Niet alleen beschikbare ruimte is belangrijk, maar ook een geschikte ruimte.
Houdt daarom ook rekening met de volgende punten.
- Toegankelijkheid – zorg dat je overal goed bij kunt. (b.v. als een trein is ontspoort).
- Houdt rekening met ramen en schuine daken. Deze belemmeren veelal de toegankelijkheid.
Houdt ook tijdens het ontwerp al rekening met schuine daken, met name als je de hoogte in wilt en bergen wilt maken. - Klimaat (vermeidt vochtige ruimtes, en wasmachines/wasdrogers in de omgeving. Vocht zorgt op den duur voor oxidatie en slechte contacten.
Schaalkeuze
Voordat je een ontwerp gaat maken zal je ook een schaal moeten kiezen. Een en ander hangt o.a. af van je voorkeur en de beschikbare ruimte. Een overzicht van de diverse schalen en hun afmetingen vind je in het artikel Modelspoor schaalgroottes.
Thema of tijdperk
Voordat je gaat ontwerpen is het belangrijk om te weten welk thema je wilt realiseren. Er zijn diverse thema’s waaruit je kunt kiezen, bijvoorbeeld naar land, keuze van een tijdperk, industriegebied of een berglandschap, stationsgebied met rangeersporen etc. Bepaal waar je voorkeur naar uitgaat en houdt daar rekening mee in het ontwerp. Denk niet te groots, zeker als je voor het eerst een modelspoorbaan bouwt, zul je snel geneigd zijn om een grotere baan met veel extra’s te willen bouwen. Realiseer je dat een dergelijke baan het risico loopt nooit af te komen.
Baanvormen
De meeste banen zullen op een rechthoekige tafel worden gerealiseerd. Ook komt men wel L-vormig, U-vormig of E-vormige tafels tegen. Bij het maken van een ontwerp zijn meerdere baanvormen mogelijk. Een en ander is natuurlijk afhankelijk van de beschikbare ruimte. Een simple ovaal zal in de praktijk al snel gaan vervelen. Breidt je deze uit met bijvoorbeeld een dubbelsporig traject met wissels en rangeersporen, dan breng je al meer variatie en mogelijkheden aan. Veel baanontwerpen zijn 8-vormig of in de vorm van een hondebot (al dan niet gebogen). Meer rijbewegingen creëren je o.a. door gebruik van wissels, keerlussen en/of opstelsporen.
Indien je een baan met meerdere nivo’s wilt maken, biedt dat weer een aantal extra mogelijkheden en kun je meer rails op dezelfde oppervalkte kwijt Denk bijvoorbeeld aan een schaduwstation met opstelsporen, tunnels, bruggen, spoorviaducten etc. Middels hellingen/dalingen of middels klimspiralen kunnen de sporen van de diverse nivo’s dan met elkaar verbonden worden.
3-rail of 2-rail
Verder is een keuze van het railsysteem belangrijk als je ontwerp gaat maken. Kies je voor 3-rail, dan kies je automatisch voor de schaal H0. Andere Modelspoor schaalgroottes zijn er simpelweg niet met een 3-rail systeem.