Bouwserie El 10
| Bouwserie LKAB F / NSB El10 | |
|---|---|
| Spoorweg Mij. | LKAB NSB Norsk Jernverk |
| Nummering | LKAB: 22-35 NSB: 1949: 2073, 2074 |
| Fabrikant | ASEA, ASJ, Per Kure, Thune |
| Aantal gebouwd | LKAB: 14 stuks NSB: 17 stuks Norsk Jernverk: 3 stuks |
| Bouwjaren | 1930-1952 |
| Asvorm | C |
| Lengte over de buffers | 9600 mm |
| Max.snelheid | 45 km/h |
| Vermogen | 515 kW |
| Dienstgewicht | 47,3 t |
| Stroomsysteem | ~ 15.000 volt 16 2/3 Hz |
| Remmen | Electrisch, mechanisch (recuperatie) ? |
| Uit dienst | 1999 |
.jpg)
Bouwserie El 10
De locomotieven van de Bouwserie LKAB F (als El 10 ingedeeld bij de NSB) zijn elektrische rangeerlocomotieven die vanaf 1930 zijn gebouw en in het Noorse Narvik door de Luossavaara Kiirunavaara Aktiebolag ab (LKAB) werden ingezet. De 14 locomotieven komen overeen met de Zweedse bouwserie Ub. Naast de LKAB hadden de NSB, Norsk Jernverk en tevens de SJ en TGOJ vergelijkbare locomotieven van dit type in gebruik.
Ontwikkeling en bedrijf
In 1930 schafte de LKAB een eerste locomotief van deze bouwserie aan voor het rangeerwerk in Narvik. De locomotief werd ingedeeld als type F met het bedrijfsnummer F 22. In 1931 en 1932 volgde de levering van 11 door LKAB aangeschafte locomotieven met de bedrijfsnummer F23 t/m F33. In 1937 werden nog 2 locomotieven aangeschaft met de bedrijfsnummer F 34 en F 35. De locomotieven werden gebouwd door Thunes mekaniske verksted waarbij de elektrische installatie werd geleverd door Per Kure. De elektrische installatie van de F 34 en F 35 werd geleverd door het Zweedse ASEA.
De El 10 was een elektrische rangeerlocomotief die rond 1950 door de NSB in gebruik werd genomen toen Noorwegen meer grote treinstations met elektrische bediening begon te krijgen. De NSB koos er in de jaren 40 om de succesvolle Zweedse locomotief van het type Ub te bestellen, en in 1949 ontving de NSB zijn variant, genaamd El 10, van het Zweedse ASEA.
Met de inzet van de 17 locomotieven werd de rookoverlast door stoomlocomotieven op de stations verminderd, omdat pas begin jaren zestig diesellocomotieven voor rangeerdiensten werden ingezet. De eerste twee op 1 juni en 16 juni 1949 geleverde El 10 kregen aanvankelijk de nummers 2073 en 2074. Deze nummering werd al in juli 1949 gewijzigd. De volgende locomotief kreeg op 5 juli 1949 het nummer 2506, toen duidelijk was dat vanaf 1951 de serie El 11 zou worden geleverd, die vanaf 2078 bedrijfsnummers zou krijgen. In 1950 werd de opruiming uitgevoerd, de 2073 en 2074 werden hernummerd tot 2504 en 2505. De overige tot 1952 geleverde locomotieven kregen de nummers t/m 2517. Pas in 1959 werden de nummers 2518 t/m 2520 toegekend, dit waren de LKAB F 23, 33 en 34 die werden overgenomen.
Drie eenheden van de El 10-serie werden bij ASJ besteld voor de fabrieksspoorlijn van het bedrijf, die in 1952 werden afgeleverd. Het elektrische gedeelte werd geleverd door ASEA. Dit was drie jaar vóór de opening van de fabriek op 19 april 1955. De locomotieven werden daarom verhuurd aan de NSB, die ze de nummers 2326-2328 gaf. In 1955 besloot Norsk Jernverk dat twee locomotieven voldoende zouden zijn en verkocht de 2328 aan de NSB. Daar kreeg hij het nummer El 10 2517. De twee overgebleven locomotieven kregen de bedrijfsnummers 1 en 2 en de namen Lars en Ulv. In 1984 werden NSB locomotieven El 10 2505 en El 10 2519 verkocht aan Norsk Jernverk. De El 10 2505 kreeg het bedrijfsnummer 6 en de naam Alf. Toen in 1988 het treinverkeer van de elektrische fabriek werd stopgezet, ging het terug naar de NSB en reed het weer onder de oude NSB-aanduiding El 10 2505 tot het buiten gebruik werd gesteld in 1994. De El 10 2519 kreeg de naam Sverre, maar werd niet in gebruik genomen en werd in 1984 buiten gebruik gesteld.
In 1994/95 werden de meeste El 10 locomotieven buiten dienst gesteld. De El 10 2504 en de El 10 2508 reden nog een paar jaar voor de televisiekinderproductie Sesam stasjon. De Lars-locomotief werd verkregen van Norsk Jernverk. De laatste locomotief was de El 10 2508, die op 23 juli 1999 buiten gebruik werd gesteld en onderdeel werd van het Norsk Jernbanemuseum in Hamar.
Waar zijn deze locomotieven nog te zien
Externe Verwijzingen
Diverse E-locs Bouwserie El 10
- Diverse Grootspoor afbeeldingen E-loc El 10
Loc 10.2510 te Oslo west
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
Modellen
|
|