Bouwserie D
| D | |
|---|---|
| Spoorwegmij's | SJ |
| Bedrijfsnummers | D (I):101–150, 153–162, 171–245 D (II):111, 116, 122, 146, 148, 155, 156, 158, 191, 202, 206, 208, 212, 235, 291–391, 401–447, 535–550, 555–566, 577–581, 594–599, 718–729 Dk : 101–103 (BJ) Ds: 201–209 (DJ) |
| Fabrikanten | Allmänna Svenska Elektriska Aktiebolaget (ASEA) |
| Aantal gebouwd | 333 stuks |
| Bouwjaren | 1925 – 1943 |
| Asvorm | 1'C1 ' Dg2: 1'D1' |
| Lengte over de buffers | 13000 mm Dg2: 15000 mm |
| Max.snelheid | 75 km/h (Dg, Dg2) 100 km/h (Df,Dk,Ds,Du,Du2) 110 km/h (Dr2) 120 km/h (Dr) |
| Vermogen | 1220 kW (Dg, Ds) 1470 kW (Dg1, Dk) 1850 kW (Du, Du2) |
| Aanvangskracht | 160 kN |
| Dienstgewicht | 79,5 t (Houten behuizing) 80,4 t (Stalen behuizing) 97,1 t (Dg2) |
| Stroomsysteem | ~ 15.000 volt 16 2/3 Hz |
| Remmen | Druklucht rem |
| Uit dienst | 1976 |
Bouwserie D
De bouwserie D is een elektrische locomotief van de Zweedse Staatsspoorwegen Statens Järnvägar (SJ) en werd gebouwd in 1925 voor de SJ, Bergslagernas Järnvägar en Dalslands Jarnvag. De locomotieven werden geproduceerd de periode 1925-1943. In de jaren 1950, werden nieuwe types zoals de Bouwserie Da en de Bouwserie Dm afgeleid van deze locomotieven.
Ontwikkeling en bedrijf
Alle locomotieven werden gebouwd door Allmänna Svenska Elektriska Aktiebolaget (ASEA), het frame en de behuizing werden geleverd door ASJ-F, Motala Verkstad (MV), Kalmar Verkstad en Nohab. De locomotieven van de bouwserie D hadden 4 typen behuizing:
- Houten behuizing met stalen cabines - Type D (I)
- Stalen behuizing - Type D (II)
- Du2 behuizing - aangepaste stalen behuizing
- Behuizing prive ondernemingen
De eerste types waren D-locomotieven die werden geleverd met een Houten behuizing. Dit type wordt aangeduid als D (I). De 134 locomotieven die tussen 1925 en 1933 werden geleverd hadden allemaal een houten behuizing. Ze waren uitgerust met voordeuren in de cabines en loopbruggen voor de bestuurder. In 1977 werd de laatste locomotief van de bouwserie D met houten behuizing buiten dienst gesteld.
Na 1933 werd overgestapt naar locomotieven met een stalen behuizing, welke werden aangeduid als D (II). De stalen behuizing was duurzamer en veiliger voor de machinisten. De stalen behuizing werd tevens uitgevoerd met voordeuren in de cabines en loopbruggen voor de bestuurder. In de jaren '60 vervielen de voordeuren. In totaal werden 187 locomotieven afgeleverd met een stalen behuizing.
De locomotieven van het type Du2 hadden een aangepaste stalen behuizing, waarbij de frontdeuren uitgebouwd waren en een meertreinen besturingssysteem. Tevens werden rode sluitseinen boven de naast de bovenste koplampen ingebouwd.
De 12 locomotieven die aan Bergslagernas Järnvägar (BJ) en Dalslands Jarnvag (DJ) werden geleverd hadden een behuizing met een schuin front. Deze locomotieven werden geleverd zonder voordeuren.
De locomotieven van de bouwserie D zijn in de loop der tijd uitgevoerd met 3 motor-varianten. De originele motor was een door ASEA geleverde motor (KJ 136) en had een vermogen van 610 kW. De locomotieven van het type Ds en Dg waren uitgevoerd met dit type motor. Vanaf 1936 werden de locomotieven uitgeleverd met een ASEA KJ 137 motor met een vermogen van 735 kW. Hiermee konden de locomotieven een maximumsnelheid van 100 km/h halen. Deze locomotieven werden aangeduid als bouwserie Dk.
In de jaren '50 werd een nieuwe motor voor de locomotieven van de bouwserie D ontwikkeld en ingebouwd. Het was een ASEA KJC 137 motor met een vermogen van 920 kW. Na deze motor vervanging werden de locomotieven ingedeeld als bouwserie Du.
Er zijn van de bouwserie D meerdere subversies gebouwd, waarbij na verloop van tijd de diverse subserie weer verdwenen aangezien alle locomotieven na aanpassingen toegelaten waren voor een maximumsnelheid van 100 km/h. Bij de SJ kende men voor een periode de volgende subversies :
- Dg : de oorspronkelijke versie
- Ds (159 stuks), later na ombouw ingedeeld als Dk
- Dg1 (186 stuks), omgebouwde locomotieven met de ASEA KJ 137 motor
- Dk : 73 stuks oorspronkelijke gebouwde locomotieven van de serie D. + 44 omgebouwde locomotieven
- Du : 244 stuks omgebouwde locomotieven van de subseries Dk, Ds en Dg waarin een krachtige motor was ingebouwd
- Du2 : (162 stuks) Laatste aanpassing tussen 1967-1976 waarbij meertreinenbesturing en rollagers werden ingebouwd
Versies van de bouwserie D voor de Statens Järnvägar:
- Dr : 2 stuks, proeflocomotieven waar een nieuw drijfwerk en lichtere koppelstangen werden toegepast.
- Df : 1 stuks, proeflocomotief D 208 uitgevoerd met een meertraps besturing voor 120 km/h
- Dg2 : 1 stuks, proeflocomotief Dg 136 werd uitgevoerd met een asindeling 1'D1'
Versies bij prive ondernemingen:
- BJ Ds : 9 stuks aan BJ geleverde locomotieven met een gebogen front. Na overname door de SJ, ingedeeld als Dr, later als Dk.
- DJ Dk : Aan de DJ uitgeleverde locomotieven. Na overnam door de BJ, ingedeeld als Dk2 en later omgebouwd als Dk
Tussen 1967 en 1988 werden de locomotieven van de bouwserie D vervangen door locomieven van de Bouwserie Rc.
Bronnen:[1]
Waar zijn deze locomotieven nog te zien?
Van de bouwserie D zijn enkele exemplaren bewaard gebleven en te vinden in musea. Sommige daarvan rijden af en toe speciale ritten.
- Ds 101 - Museumloc bij Sveriges Järnvägsmuseum
- Du 109 - Museumloc bij Museiföreningen Östra Skånes Järnvägar in Kristianstad
- Dg1 188 - Museumloc bij Sveriges Järnvägsmuseum
- Du2 302 - Museumloc bij Stockholms Kultursällskap för Ånga och Järnväg
- Du2 344 - Museumloc bij Sveriges Järnvägsmuseum in Nynäs
- Du2 349 - Museumloc bij Värmlandståg
- Du2 367 - Museumloc bij Malmbanans Vänner
- Du 424 - Museumloc bij Stockholms Kultursällskap för Ånga och Järnväg
- Du2 432 - Museumloc bij OstkustBanans Vänner, 2012 an Sveriges Järnvägsmuseum
- Du2 444 - Museumloc bij Malmbanans Vänner, zuvor bei Kalmar Järnvägars Museiförening
- Du 540 - Museumloc bij Museiföreningen Gefle-Dala Jernväg in Falun
- Du2 581 - Museumloc bij Stockholms Kultursällskap för Ånga och Järnväg
Bijzonderheden/Opmerkingen
Externe Verwijzingen
Diverse E-locs Bouwserie D
- Diverse Grootspoor afbeeldingen E-loc D
D (I) - 109 te Malmö 
D - 432, in de buurt van Gävle.
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
Modellen
|
|
|