Bouwserie SGM
| Stadsgewestelijke Materieel (SGM) Materieel '74 / Plan Y / Sprinter | |
|---|---|
| Spoorwegmij's | NS |
| Bedrijfsnummers | versie 1: 2001-2015 na revisie: 2111-2125 versie 2: 2021-2035 na revisie: 2131-2145 versie 3: 2036-2080 na revisie: 2936-2980 versie 4: 2881-2895 na revisie: 2981-2995 |
| Fabrikanten | Talbot |
| Aantal gebouwd | versie 1: 15 stuks versie 2: 15 stuks versie 3: 45 stuks versie 4: 15 stuks |
| Bouwjaren | 1975 - 1983 |
| Asvorm | o'Bo'+Bo'Bo (1e en 2e versie) Bo'Bo'+2'2'+Bo'Bo (3e en 4e versie) |
| Lengte over de buffers | 52.200 mm (versie 1+2) 78.700 mm (versie 3+4) |
| Max.snelheid | 120 km/h |
| Vermogen | 1280 kW |
| Aanvangskracht | - kN |
| Dienstgewicht | 106 t (versie 1+2) 142 t (versie 3+4) |
| Stroomsysteem | = 1500 volt |
| Remmen | Luchtdrukrem (elektropneumatische rem) |
| Uit dienst | |
Bouwserie SGM
Het Stads Gewestelijk Materieel (SGM) of Materieel '74, beter bekend als Plan Y of "Sprinter" treinstellen, zijn elektrische treinstellen van de Nederlandse Spoorwegen, aangeduid naar het jaar van bestelling en bedoeld voor het stoptrein verkeer rond de randstad. De treinstellen zijn in de periode 1975-1985 gebouwd door fabrikant Talbot uit Aken. De officiële aanduiding was Plan Y. De treinstellen zijn ook bekend onder de bijnaam "Sprinter" vanwege hun snelle optrekken.
Ontwikkeling en bedrijf
De NS was op zoek naar een oplossing voor de te lage stoptreinfrequenties rond de randstad. Men besloot om 2-delige treinstellen te bestellen die eventueel uitbreidbaar waren naar 3-delige treinstellen. Begin jaren '70 werden deze treinstellen ontwikkeld onder de naam Stads Gewestelijk Materieel (SGM). De treinstellen met 8 motoren van ieder 160 kW leverden een vermogen van 1280 kW, waarmee de tweedelige treinstellen in 72 seconden konden optrekken van 0 km/h naar een topsnelheid van 125 km/h. Eind 1972 bestelt NS de vijftien treinstellen van de proefserie SGM-0 bij Talbot in Aachen. Deze proefserie met de treinstelnummers 2001 t/m 2015 worden in 1975 geleverd. Na inzet van deze treinstellen op de lijn Utrecht - Zoetermeer, volgt een aanvullende bestelling van 60 stuks van het type SGM-1. Grootste verschil met de SGM-0 treinstellen is de aanwezigheid van een toilet (ontbreekt in de SGM-0 serie) en schuifdeuren tussen de compartimenten. De treinstellen werden in de periode 1978 - 1980 gebouwd en kregen de bedrijfsnummers 2021 t/m 2080. De treinstellen 2036-2080 werden in 1983 verlengd met een niet aangedreven tussenrijtuig, met een 1e klas afdeling. Deze 3-delige treinstellen werden hernummerd naar 2836-2880 (SGM-1 III). In 1983 volgt een laatste bestelling van 15 stuks 3-delige treinstellen (SGM-2 III). Deze werden in 1984 geleverd en kregen de bedrijfsnummers 2881 t/m 2895. In totaal waren er toen 30 tweedelige Sprinter treinstellen (2001 t/m 2015 en 2021 t/m 2035) en 60 driedelige Sprinter treinstellen (2836 t/m 2895). De treinstellen werden in de gele NS huisstijl kleur met grijze deuren en blauwe reclamebanden afgeleverd.
Varianten en Kleurvarianten
Spitspendel
In 1994 werden de treinstellen met de bedrijfsnummers 2027 en 2029 verbouwd tot zogenaamde "Spitspendels", waarbij de bedoeling was het instappen en uitstappen te versnellen. Bij de verbouwing tot Spitspendel werden zitplaatsen vervangen door klapstoelen en werden sta-plaatsen gecreëerd door grijpstangen te plaatsen. De 1e klasse werd verwijderd en de balkons werden vergroot. De Spitspendels werden ingezet op het traject Rotterdam - Vlaardingen. De Spitspendel treinstellen waren volledig geel geschilderd zonder reclamebanden. Treintel 2027 heeft nog een periode met reclame voor het Algemeen Dagblad rondgereden.
Strandsprinter
De "Strandsprinter" treinstellen zijn 2-delige (SGM-II) treinstellen die in de jaren '90 werden ingezet op het traject Haarlem - Zandvoort. Het betrof de treinstellen met de bedrijfsnummers 2026 en 2028 en kregen aan de buitenkant strandballen op de behuizing geschilderd en de tekst "Strandsprinter".
Citypendel
In 1994 werd besloten om de treinstellen 2001 t/m 2015 te verbouwen volgens het SpitsPendel concept. De treinstellen waren gepland voor de ingezet op de Hofpleinlijn, de Zoetermeerlijn, de Hoekse lijn en de lijn Haarlem - Zandvoort. De treinstellen werden vanaf het voorjaar 1995 omgebouwd waarbij de schotten tussen de zitafdelingen en het balkon werden verwijderd. De Citypendel treinstellen kregen een egaal gele kleur, met gele deuren. In totaal werden 30 treinstellen (2001 t/m 2035) verbouwd tot Citypendel.
Nachtsprinter
Op 9 december 1994 werd het treinstel 2008 gepresenteerd als NachtSprinter. Het treinstel werd van een speciale outfit voorzien door kunstenaar Peter van Ede. Het treinstel zou dienst gaan doen op de Zoetermeerlijn, om zo het uitgaanspubliek in Den Haag en Zoetermeer met het openbaar vervoer naar huis te brengen. Het treinstel heeft niet lang dienst gedaan als NachtSprinter, vanwege het ontbreken van een toilet.
SGMm
In de periode van 2003 t/m 2009 worden de treinstellen gereviseerd in Denemarken, waarbij o.a. de vloeren, plafonds en banken werden vervangen. De scheidingswanden tussen balkons en zitafdelingen werden vervangen werden vervangen door glazen scheidingswanden. De middenbak van de 3-delige treinstellen kregen een extra deur zodat deze hetzelfde aantal deuren kreeg als de overige delen. Ook de tractie-installatie werd aangepast waardoor de treinstellen nog sneller kunnen optrekken. De buitendeuren sluiten automatisch na enige tijd. Daarnaast zijn de treintellen voorzien van elektronische informatieborden die de halteplaatsen en aankomsttijden weergeven. De buitenkant werd geschilderd in de drie kleuren wit, blauw en geel, wat het treinstel de bijnaam "Vla-flip" opleverde. De gemoderniseerde Sprinters worden aangeduid als SGMm en werden voorzien van nieuwe bedrijfsnummers, waarbij de treinstelnummers verhoogd met 100 (2936 t/m 2995). Ook de overige treinstellen worden vanaf 2007 aangepast in Denemarken (2111 t/m 2125 en 2131 t/m 2145).
Waar zijn deze locomotieven nog te zien?
De SGMm treinstellen zijn nog dagelijks op het spoor te zien.
Bijzonderheden/Opmerkingen
Externe Verwijzingen
Diverse Treinstellen Bouwserie Mat'74 / SGM / Plan Y / Sprinter
- Diverse Grootspoor afbeeldingen Treinstellen
"City-pendel" 
SGMm 2116 te Ede-Wageningen 
SGMm - Eempolder 8-3-2014
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
Modellen
|