Overzicht Grootspoor Materieel Königlich Sächsischen Staatseisenbahnen

Deze pagina geeft een overzicht van Grootspoor Materieel Königlich Sächsische Staatseisenbahnen (K.Sächs.Sts.E.B.) van het Koninkrijk Saksen, een Duitse spoorwegonderneming die bestond in de periode tussen 1869 tot 1918.

Klasse indeling

Bij de Saksische Staatsspoorwergen kregen de locomotieven in de beginperiode een naam toegewezen in plaats van een bedrijfsnummer. Dit was gebruikelijk tot 1892 voor alle voertuigen. Van 1893 tot 1900 droegen alleen passagiers- en sneltreinlocomotieven naamborden. Daarna werden de borden verwijderd op alle locomotieven, behalve oudere rangeer- en zijlijn locomotieven. Bij het geven van namen probeerden ze de bouwseries in te delen in overeenkomende namen (rivieren, bergtoppen, Amerikaanse steden). Naast de naam kregen de locomotieven lijstnummers (treinnummers) die vanaf 1869 ook aan de voertuigen waren bevestigd. Een nieuw nummerplan werd geïntroduceerd in 1892, in een poging een systeem te bereiken. Dit is echter nooit bereikt.

Toen dit systeem verwarrend en onpraktisch werd met het steeds groter wordende aantal locomotieven, werd in 1869 een systeem geïntroduceerd om de individuele series te onderscheiden. Het systeem bestond uit een afkorting voor de fabrikant en een Romeins cijfer per bouwserie.

Twee jaar later werd dit systeem al weer gewijzigd en aangeduid met cijfers die een specifieke asopstelling aanduidden gecombineerd met afkortingen die de fabrikant aanduidden. Bovendien werden de letters "a" (voor oud) en "b" (voor nieuw of tweede type) geïntroduceerd.

Bouwserie/Klasse	Type
I	1B met verlengde ketel vanaf bouwjaar 1845
II	1B met verlengde ketel vanaf bouwjaar 1845
III	1B met verlengde ketel vanaf bouwjaar 1852
IIIa	1B met doorhangende vuurkist vanaf bouwjaar 1853
IIIb	1B Personentrein locomotieven bouwjaar 1871
IV	1'B Locomotieven voor bergachtige trajecten (ook Tenderlocs), vanaf bouwjaar 1856
Va en V	C Goederenlocomotieven vanaf bouwjaar 1855
VI	1B Sneltrein locomotieven vanaf bouwjaar 1858
VIa	1A1 Locomotieven vanaf bouwjaar 1848
VII	B Gemengde locomotieven vanaf bouwjaar 1868
VIII	2'B Locomotieven vanaf bouwjaar 1857

In de daaropvolgende jaren waren er verdere wijzigingen in het naamgevingssysteem. Daarbij werd de volgende indeling gehanteerd:

F - voor locomotieven van het bouwtype Fairlie (vanaf 1885)
M - voor locomotieven van het bouwtype Meyer (vanaf 1889)
Kl - voor locomotieven van het bouwtype Klose (vanaf 1889)

en als extra indicator (achter het generieke nummer) toegevoegd:

T - voor Tenderlocomotieven (vanaf 1876)
K - voor Kleinspoor: 750-mm-Smalspoorlocomotieven (soms ook vóór het bouwtype geplaatst)
S - voor secundaire spoorweglocomotieven (vanaf 1884)
O - voor omnibus-treinlocomotieven (vanaf 1885)
C - voor Compound (samengestelde) locomotieven (vanaf 1887), vervangen door
V {\displaystyle {\mathfrak {V}}} {\mathfrak {V}} - voor samengestelde locomotieven (vanaf 1889))
M - voor Meterspoorlocomotieven
H {\displaystyle {\mathfrak {H}}} \mathfrak{H} - voor oververhitte stoomlocomotieven

In 1885 kreeg de extra letter "b" de betekenis "beweegbare loopas". De laatste grote reorganisatie van de generieke naamgeving vond plaats in 1896, waarbij de fabrikant afkorting nu werd weggelaten. Nieuwe generatie sneltrein- en goederentreinlocomotieven kregen even en goederentrein, zijlijn- en rangeerlocomotieven kregen oneven generieke nummers. De smalspoorlocomotieven begonnen met nieuwe generieke namen. Locomotieven van hetzelfde type maar met verschillende aandrijfas diameters ontvingen de extra cijfers 1 (snelteinlocomotieven) en 2 (passagierlocomotieven).

Afkortingen

Onderstaand een overzicht van gebruikte afkortingen:

K.Sächs.Sts.E.B. - Königlich Sächsische Staatseisenbahnen

Overzicht Stoomlocomotieven

Beginperiode voor alle treinsoorten

Bouwserie	Bedrijfsnummer	Bedrijfsnummer (DR)	Aantal	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
Saxonia tot Tiger	-	-	.. stuks	1842–1843	1B n2	alleen gebruikt bij Saksisch-Beierse of Saksisch-Boheemse spoorwegen
I	-	-	.. stuks	1844–1852	1B n2	verschillende ontwerpen, ook omgebouwde tenderlocomotieven, voormalige namen St I, St I (ex St II), St II (ex St III), St IIT, CI, BI, B II, HI (H IT), KI (K IT) .
B IIaT	-	-	.. stuks	1854	1A1 n2 B1 n2	herbouwde B1 n2, een locomotief aangeduid als B II
IIa	-	-	.. stuks	1851–1859	1B n2	verschillende ontwerpen, ook omgebouwde tenderlocomotieven, voormalige namen H II (H IIT / H IIaT), H III, B IIa (B III, B II), B II (B IV, B III), W II (WI, W III )
IIIa	-	-	.. stuks	1853	1B n2	voormalige namen: B IIIa (B V), W IIIa (W), H IIIa (H III)

Personen- en sneltrein locomotieven

Bouwserie	Bedrijfsnummer	Bedrijfsnummer (DR)	Aantal	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
VIa	8–10		3	1861–1862	1A1 n2	oorsponkelijke serie H VI, vanaf 1868: H VIa
VIa	1–7, 11–16		28	1856–1868	1A1 n2	oorsponkelijke serie H VI a en B VIa; 1876 door de Leipzig-Dresdner Eisenbahn-Compagnie (LDE) overgenomen
VI	17–51		41	1860–1870	1B n2	oorsponkelijke serie H VI und B VI
	54–59		6	1874	1B n2	oorsponkelijke serie Hsch VI; 1876 met het Saksische deel van de voormalige Berlin-Dresdner Bahn overgenomen
	60–71		12	1875–1876	1B n2	oorsponkelijke serie Hsch VI; 1876 van de Leipzig-Dresdner Eisenbahn-Compagnie (LDE) overgenomen
VIb	52–53		(2)	(1885)	1'B n2	Ombouw uit serie H VI met Nowotny-Stuuras, nieuwe serie H VIb
VIII 1, tot 1900: VIIIb	93–100, ab 1914: 99–100		8	1870	2'B n2	oorspronkelijke serie K II, vanaf 1871: K VIII, vanaf 1885: K VIIIb
III	201–273	34 7611	87	1871–1873	1B n2	oorspronkelijke serie H IIIb en K IIIb, vanaf 1885: H III en K III; 14 Stuks 1885 in 1'B n2 serie K IIIb omgebouwd
IIIb	274–287	52 7001	(14)	(1885)	1'B n2	Ombouw als serie K III met Nowotny-Stuuras, nieuwe serie K IIIb
IIIb	288–491	34 7701–7702, 34 7721–7807	204	1873–1901	1'B n2	oorspronkelijk Schw IIIb, H IIIb en Hsch IIIb; Nrs. 310–319 1876 van de Muldenthal-Eisenbahngesellschaft overgenomen; Nrs. 335–337 1876 van de Zwickau-Lengenfeld-Falkensteiner Eisenbahn-Gesellschaft overgenomen; Nrs. 338–345 1876 van de Chemnitz-Komotauer Eisenbahngesellschaft overgenmen; Nr. 485 in 1896 van de Altenburg-Zeitzer Eisenbahngesellschaft overgenomen; Nrs. 486–491 van de Zittau-Reichenberger Eisenbahngesellschaft overgenomen.
VIb V	161–174	34 8011	14	1886–1890	1'B n2v	oorspronkelijke serie H VIb, vanaf 1887: H VIb C, vanaf 1889: H VIb V
IIIb V	501–518	34 7901–7902	18	1889–1892	1'B n2v	oorspronkelijke serie H IIIb V
VIII 2, tot 1900: VIIIb 2	101–120	13 7001–7012	20	1891–1894	2'B n2	oorspronkelijke serie H VIIIb
VIII V1, tot 1900: VIIIb V1	121–140	13 7101–7112	20	1896–1897	2'B n2v
VIII V1, tot 1900: VIIIb V1	141–152	13 1501–1511	12	1900	2'B n2v
VIII V2, tot 1900: VIIIb V2	519–636	36 901–919, 36 921–948, 36 951–1014	118	1896–1902	2'B n2v
X V	175–176, vanaf 1902: 181–195	14 201–215	15	1900–1903	2'B1' n4v
XII H	1–6	17 601–606	6	1906	2'C h4
XII HV	7–14, 22–55	17 701–755	42	1908–1914	2'C h4v
XII H1	15–21	17 801–804	7	1909	2'C h2
X H1	81–98	14 301–317	18	1909–1913	2'B1 h2
XII H2	651–697, ab 1918: 3651–3809	38 201–324 38 351 - 354	169	1910–1922	2'C h2
XII H2		38 325–334	169	1927	2'C h2	met DR-bedrijfsnummers afgeleverd
XVIII H	196–205	18 001–010	10	1917–1918	2'C1' h3
XX HV	66–80, 206–213	19 001–023	23	1918–1923	1'D1' h4v

Gemengde locomotieven

Bouwserie	Bedrijfsnummer (DR)	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
II	98 7311–7312	1854–1875	1B n2	diverse bouwseries, voormalige series: H II (H III), K II (K III), B II (B III), Schi II (Schi III)
IIb		1858–1872	1'B n2	voormalige series: H IV, H IVb, IVb
VII	98 7111–7113	1868–1876	B n2	voormalige series: H VII, Saksische VII (Bauart Schwartzkopff) Schw VII (Schw I)

Goederen locomotieven

Bouwserie	Bedrijfsnummer	Bedrijfsnummer (DR)	Aantal	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
Va	797–800		4	1855, 1863	C n2	oorspronkelijk H Vb, vanaf 1871: H Va; 1868 van de Albertsbahn overgenomen
V	801–920, 937–971, 980–984, vanaf 1900: 2801…2984	53 8201–8211	178	1859–1887	C n2	oorspronkelijke series H V, Schw V en Hsch V; 6 Stuks, 1868 verkocht aan de Berlin-Görlitzer Eisenbahn-Gesellschaft; 12 stuks in 1877 aan Hartmann teruggegeven voor verkoop aan het Russische Leger; Nrs. 880–884 1882 overgenomen van de Sächsisch-Thüringischen Ostwestbahn; Nrs. 861–865, 1888 van het Saksische deel van de Berlin-Dresdener Eisenbahn-Gesellschaft overgenomen.
	921–936, 972–979, 985–990, vanaf 1900: 2921…2990		30	1868–1876	C n2	oorspronkelijke series K V, Sigl V en Hsch V; 1876 overgenomen van de Leipzig-Dresdner Eisenbahn-Compagnie (LDE).
	991, vanaf 1900: 2991		1	1886	C n2	oorspronkelijke series U V; als Pruisische G 3, 1888 van het Saksische deel van de Berlin-Dresdener Eisenbahn-Gesellschaft overgenomen.
V V	1001–1164	53 601–729	164	1885–1901	C n2v	oorspronkelijke serie H V C, vanaf 1889: H V V en Sigl V V
V V	1000	53 751	1	1920	C n2v	Nalevering met een achtergebleven ketel van een bestelling uit Turkije
I V	1251–1280	55 6001–6013	30	1898–1903	B'B n4v	Mallet gelede locomotief
IX V	751–770	56 501–516	20	1902–1906	1'D n2v
IX V	1281–1282	56 3305, 3306	2	1919	1'D n2v	kkStB 170, uit een bestelling van de kkStB overgenoomen; 1922 aan de BBÖ verkocht.
IX HV	771–800	56 601–625	30	1907–1908	1'D h2v
XI H	701–708	57 101–105	8	1905	E h2	met Gölsdorf-Loopwerk (Aandrijving op 4.koppelas)
XI HV	709–710	57 201–202	2	1905	E h2v	met Gölsdorf-Loopwerk (Aandrijving op 4.koppelas)
XI HV	869–897	57 203–218	29	1915–1918	E h2v
XI V	711–712	57 021–022	2	1905	E n2v	met Gölsdorf-Loopwerk (Aandrijving op 4.koppelas)
XI V	713–750, 801–868	57 001–014, 57 023–080	106	1909–1915	E n2v
XIII H	1165–1184	58 101–114	20	1917	1'E h3	gemodificeerde nabouw van de Pruisische G 12.1
	1185–1226	58 401–442	42	1919–1921	1'E h3	als Pruisische G 12
		58 443–462	20	1924	1'E h3	met DR-bedrijfsnummers afgeleverd.

Tender locomotieven

Bouwserie	Bedrijfsnummer	Bedrijfsnummer (DR)	Aantal	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
IIb T			10	1856–1862	1'B n2t	oorspronkelijk als H IV, H IV T, H IVb T en IVb T aangeduid.
I T			6	1857–1865	1B n2t	oorspronkelijke als H I en H I T aangeduid.
H VIIIb T			5	1857–1866	2'B n2t	oorpronkelijk als H VIII en H VIII T aangeduid.
V T	1541–1691	89 201–295, 89 8201–8221, 89 8251–8267	154	1872–1920	C n2t	oorspronkelijk als H T en H V T aangeduid, meerdere bouwtypes.
VII T	1401–1412, 1417–1459	98 7031, 98 7041, 98 7051–7079, 98 7091	57	1873–1894	B n2t	oorspronkelijk als Crlsr VII T, Sch VII/Sch VII T,W VII T, E VII T en H VII T aangeduid.
IIIb T	1301–1342	98 7211–7212, 98 7221–7227	42	1874–1892	B1' n2t	oorspronkelijk als Schw IIIbT/H III T en H IIIb T aangeduid.
VII TS	1501–1515	98 7011 98 7085	15	1880–1890	B n2t	oorspronkelijk als H VII T en H VII TS aangeduid, na ombouw naar samengestelde (Verbundslok) als VII TSV aangeduid.
XVI T					B+B n4t	Ombouw dubbele loc uit VII TS
VII TOV	1413–1416		4	1885–1887	B n2vt	oorspronkelijk als H VII TO of H VII TOV (Verbundlok) aangeduid.
XVI TV					B+B n4vt	Ombouw dubbele loc uit VII TOV
M I TV	1399, 1400		2	1890	B'B' n4vt	oorspronkelijk als H M I TV aangeduid.
I TV	1381–1398	98 001–015	19	1910–1914	B'B' n4vt
IV T	1701–1791	71 301–385	91	1897–1909	1'B1' n2t	oorspronkelijk als VIIIbbT aangeduid.
XI HT	2001–2154	94 1901–1908, 94 2001–2139, 94 2051, 2052	163	1908–1923	E h2t
XIV HT	1801–1906	75 501–591	106	1911–1921	1'C1' h2t
XV HTV	1351, 1352	79 001–002	2	1916	CC h4vt

Smalspoor locomotieven

Spoorbreedte 1000 mm

Afbeelding	Bouwserie	Bedrijfsnummer	Bedrijfsnummer (DR)	Aantal	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
	I M		99 161–163	3	1902	B'B' n4vt

Spoorbreedte 750 mm

Bouwserie	Bedrijfsnummer (DR)	Aantal	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
Hg VII TK			1873	B n2t
I K	99 7501–7527	45	1881–1892	C n2t	oorspronkelijk als H V TK aangeduid.
II K (oud)		2	1885	B'B' n4t	oorspronkelijk als F T K aangeduid.
II K (niew)		2	1913	C+C n4t	Dubbele loc uit twee IK
III K	99 7541–7546	6	1889–1891	C1' n2t	oorspronkelijk als Kr Kl T K en H Kl T K aangeduid.
IV K	99 511–608	96	1892–1921	B'B' n4vt	ook als H M T K V aangeduid.
V K	99 611–619	9	1901–1907	D n2vt
VI K	99 641–655	15	1918–1927	E h2t

Overzicht Treinstellen/Motorwagens

Bouwserie	Bedrijfsnummer	Aantal	Bouwjaar	As-indeling	Opmerking
Hz 0		3	1883	A2	Stoomtreinstel type Thomas
	S 1	1	1903	A1	Stoomtreinstel type Serpollet
	E 1	1	1904	Bo+Bo	Accu-treinstel
	Dai 1	1	1904	A1	Dieseltreinstel
	DET 1–2	2	1914	3'B'	Dieseltreinstel
	(9015)	1	1914	1A	uit omgebouwde omnibus Type Daimler DC 3 c

Grootspoor rijdend materieel Königlich Sächsische Staatseisenbahnen (K.Sächs.Sts.E.B.)

Stoomlocomotieven:	I - I V ^{(BR 55.60)} - II - IIa - IIb - III ^{(BR 34.76)} - IIIa - IIIb ^{(BR 34.77-78)-(BR 52.70)} - IIIb V ^{(BR 34.79)} - V ^(BR 53.82) - Va - V V ^{(BR 53.6-7)} - VI - VIa - VIb - VIb V ^{(BR 34.80)} - VII ^{(BR 98.71)} - VIII 1 - VIII 2 ^{(BR 13.70)} - VIII V1 ^{(BR 13.15/13.71)} - VIII V2 ^{(BR 36.9-10)} - IX V/IX HV^{(BR 56.5-6)} - X H1 ^{(BR 14.3)} - X V ^{(BR 14.2)} - XI V/XI H/XI HV ^{(BR 57.0-2)} - XII H ^{(BR 17.6)} - XII HV ^{(BR 17.7)} - XII H1 ^{(BR 17.8)} - XII H2 ^{(BR 38.2-3)} - XIII H ^{(Pr. G 12)} - XVIII H ^{(BR 18.0)} - XX HV ^{(BR 19.0)}
Tender-Stoomlocomotieven:	I T - I TV ^{(BR 98.0)} - IIb T - IIIb T ^{(BR 98.72)} - IV T ^{(BR 71.3)} - V T ^{(BR 89.2/89.82)} - VII TS ^{(BR 98.70)} - VII TOV - VII T - H VIIIb T - XI HT ^{(BR 94.19-21)} - XIV HT ^{(BR 75.5)} - XV HTV ^{(BR 79)} - XVI T - XVI TV - M I TV
Smalspoor locomotieven:	I K - II K (oud) - II K (nieuw) - III K - IV K - V K - VI K - Hg VII TK
Vuurloze loc:	I F
Treinstellen:	Hz 0 - S 1 - E 1 - Dai 1 - DET 1-2
Treinstellen/E-locs smalspoor:	I ME - I MET