Postrijtuigen: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(- Categorie:Rijtuigen; dubbelop) |
|||
| (12 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | + | [[Bestand:37892 152034utr arch.png|thumb|320px|right|Afbeelding van het houten postrijtuig nr. NS P 6046 van de Nederlandse Posterijen in dienst van 1909 tot 1919.Foto Utrechts Archief 152034]] | |
| − | |||
== Nederlandse Postrijtuigen == | == Nederlandse Postrijtuigen == | ||
| − | + | Een postrijtuig is een rijtuig, speciaal ingericht voor het transporteren van poststukken. Vaak kon de post ook tijdens de rit worden gesorteerd. | |
* citaat: Postrijtuigen rijden er eigenlijk net zo lang als er locomotieven rijden. | * citaat: Postrijtuigen rijden er eigenlijk net zo lang als er locomotieven rijden. | ||
| − | == | + | == Samenvatting ontwikkeling postvervoer per trein in Nederland == |
| − | |||
| − | |||
* '''1930''' In de jaren '30, werden de eerste gestroomlijnde postrijtuigen ontwikkeld | * '''1930''' In de jaren '30, werden de eerste gestroomlijnde postrijtuigen ontwikkeld | ||
| − | |||
| − | [[Bestand:37892 166968utr arch 4 .png|Afbeelding van het postrijtuig NS P 4056 (serie P 4043-4064, ex-S.S. AB 43-64) van de P.T.T./N.S. te Utrecht.Foto Utrechts Archief 166968]] | + | [[Bestand:37892 166968utr arch 4 .png|thumb|320px|right|Afbeelding van het postrijtuig NS P 4056 (serie P 4043-4064, ex-S.S. AB 43-64) van de P.T.T./N.S. te Utrecht.Foto Utrechts Archief 166968]] |
* '''1950''' Besloten werd om de post zoveel mogelijk gescheiden van het reizigersvervoer te gaan vervoeren. Door buitendienststelling van de Mat 24 (blokkendoos) werden een aantal motorrijtuigen omgebouwd tot postrijtuigen met de nummering mP9200. | * '''1950''' Besloten werd om de post zoveel mogelijk gescheiden van het reizigersvervoer te gaan vervoeren. Door buitendienststelling van de Mat 24 (blokkendoos) werden een aantal motorrijtuigen omgebouwd tot postrijtuigen met de nummering mP9200. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
*'''1956-1960''' Er werden totaal 25 Blokkendoosrijtuigen omgebouwd naar Postrijtuig. | *'''1956-1960''' Er werden totaal 25 Blokkendoosrijtuigen omgebouwd naar Postrijtuig. | ||
| − | |||
*'''1960''' In de Jaren ’60 werden door de PTT 35 speciaal voor het postvervoer ontworpen postmotorrijtuigen aangeschaft ter vervanging van de oude Blokkendoosrijtuigen. De serie kreeg de nummering [[Serie mP 3000|mP 3000]] welke is afgeleid van het [[Elektrisch Materieel '64.]] | *'''1960''' In de Jaren ’60 werden door de PTT 35 speciaal voor het postvervoer ontworpen postmotorrijtuigen aangeschaft ter vervanging van de oude Blokkendoosrijtuigen. De serie kreeg de nummering [[Serie mP 3000|mP 3000]] welke is afgeleid van het [[Elektrisch Materieel '64.]] | ||
| Regel 26: | Regel 18: | ||
*'''1975-1985''' Tussen de tweede helft van de jaren zeventig en de eerste helft van de jaren '80 werden de motorposten overgeschilderd in een combinatie van de nieuwe NS huisstijl (geel) en de PTT-huisstijl (rood). (zie foto hieronder). | *'''1975-1985''' Tussen de tweede helft van de jaren zeventig en de eerste helft van de jaren '80 werden de motorposten overgeschilderd in een combinatie van de nieuwe NS huisstijl (geel) en de PTT-huisstijl (rood). (zie foto hieronder). | ||
| − | + | *'''1989''' Door de privatisering van de PTT werd de huisstijl vanaf 1989 opnieuw aangepast. Sinds de jaren zeventig reden ze voornamelijk met de speciale postwagens type Hbbkkss. | |
| − | |||
| − | *'''1989''' Door de privatisering van de PTT werd de huisstijl vanaf 1989 opnieuw aangepast. Sinds de jaren zeventig reden ze voornamelijk met de speciale postwagens type Hbbkkss. | ||
*'''1990''' In de jaren ’90 werd het vervoer van post per trein afgebouwd. | *'''1990''' In de jaren ’90 werd het vervoer van post per trein afgebouwd. | ||
| Regel 37: | Regel 27: | ||
*'''1997''' Vanaf mei van dit jaar vindt er helemaal geen postvervoer per spoor meer plaats in Nederland. Hiermee werden ook de laatste overbodig geworden motorposten verkocht aan NS Cargo . Ondanks alle plannen kwam er van effectief vervoer weinig terecht. Na enige tijd werden de meeste voormalige motorposten buiten dienst gesteld en gesloopt. Hierbij hebben ze eerst bruikbare onderdelen afgestaan voor de treinstellen materieel '64. Vijf rijtuigen zijn omgebouwd tot meetrijtuig voor Eurailscout (3024 en 3032) en ETCS/ERTMS (3029, 3033 en 3034) en een tweetal (3027 en 3030) staat terzijde bij Railion. De 3027, 3030, 3033 en 3034 zijn gesloopt in 2009. | *'''1997''' Vanaf mei van dit jaar vindt er helemaal geen postvervoer per spoor meer plaats in Nederland. Hiermee werden ook de laatste overbodig geworden motorposten verkocht aan NS Cargo . Ondanks alle plannen kwam er van effectief vervoer weinig terecht. Na enige tijd werden de meeste voormalige motorposten buiten dienst gesteld en gesloopt. Hierbij hebben ze eerst bruikbare onderdelen afgestaan voor de treinstellen materieel '64. Vijf rijtuigen zijn omgebouwd tot meetrijtuig voor Eurailscout (3024 en 3032) en ETCS/ERTMS (3029, 3033 en 3034) en een tweetal (3027 en 3030) staat terzijde bij Railion. De 3027, 3030, 3033 en 3034 zijn gesloopt in 2009. | ||
| + | |||
| + | ''Bron Tekst''<ref>[https://nl.wikipedia.org/wiki/Postrijtuig (samengevat) artikel Postrijtuigen Wikipedia]</ref> | ||
| + | |||
| + | <br style="clear:both" /> | ||
| + | |||
| + | == Mat. 1924 ("Blokkendoos") == | ||
| + | [[Bestand:160560.jpg|thumb|320px|right|Afb. van het motorpostrijtuig nr. 9201 (mat. 1924, "Blokkendozen") van de N.S. te Haarlem..Foto Utrechts Archief 160560 datering: 24/09/1956 (24 september 1956, 20e eeuw) ]] | ||
| + | |||
| + | Materieel '24 was een serie elektrisch spoorwegmaterieel van de Nederlandse Spoorwegen. Onofficieel werd het oorspronkelijk ook, naar het geluid van de motoren, aangeduid met de bijnaam Stofzuigers. Na de komst van het elektrische stroomlijnmaterieel sinds 1935 werd deze benaming gaandeweg vervangen door Blokkendozen, naar het hoekige model. Sommige NS-ers en spoorweghobbyisten spraken steevast over (elektrisch) buffermaterieel, ter onderscheiding van de gestroomlijnde, bufferloze elektrische treinstellen van de types Mat '35, Mat '36 en Mat '40. | ||
| + | |||
| + | Bij het ontwerp van dit materieel in 1924 werd gebruikgemaakt van de ervaringen die waren opgedaan met het eerste elektrische materieel in Nederland, het ZHESM-materieel uit 1908 dat gebruikt werd op de spoorlijn Rotterdam Hofplein - Scheveningen (Hofpleinlijn). | ||
| − | + | Het materieel was in eerste instantie bedoeld om gebruikt te worden op de spoorlijn Amsterdam - Rotterdam (Oude Lijn), die in 1924-27 geëlektrificeerd werd. In de loop der tijd was het materieel op het gehele geëlektrificeerde net te zien. In 1931 kwam er nog een nalevering met de elektrificatie van de spoorlijn Amsterdam - Alkmaar (Zaanlijn). Er werden tussen 1923 en 1932 door diverse fabrieken totaal 130 motorrijtuigen en 129 rijtuigen afgeleverd. | |
| + | |||
| + | ''Bron tekst:<ref>[https://nl.wikipedia.org/wiki/Mat_%2724 Wikipedia Mat '24'']</ref> | ||
| + | |||
| + | <br style="clear:both" /> | ||
| + | |||
| + | == Stroomlijn postrijtuig (PEC)== | ||
| + | [[Bestand:152038.jpg|thumb|320px|right|Stroomlijnpostrijtuig (Pec) van de Nederlandse Posterijen langs het perron van het N.S.-station Utrecht C.S. ''datering: 01/01/1938 - 31/12/1940'']] | ||
| + | Voor postvervoer in Nederlandse treinstellen werden in de jaren dertig, veertig en vijftig de stroomlijnpostrijtuigen, type Pec, gebouwd. Deze postrijtuigen waren bedoeld om gekoppeld te worden met treinstellen, en waren dan ook uitgerust met automatische koppelingen. Zij waren eigendom van het staatsbedrijf PTT, maar reden mee in de treinen van de NS, die ook zorg droeg voor het onderhoud. | ||
| − | + | Deze postrijtuigen konden gekoppeld worden met het stroomlijnmaterieel gebouwd vanaf de jaren dertig tot en met de treinstellen Plan U uit de jaren zestig. De postrijtuigen werden in een donkergroene kleurstelling met rode biezen gelijk aan het stroomlijnmaterieel afgeleverd. In de jaren zestig werd de kleurstelling gewijzigd in grasgroen met zandgele biezen, waarin ook het elektrische stroomlijnmaterieel was verschenen. De postrijtuigen werden buiten dienst gesteld tussen 1966 en 1979. Een exemplaar is bewaard gebleven in de collectie van het Spoorwegmuseum. | |
| + | <br style="clear:both" /> | ||
| + | |||
| + | == Motorpost (Plan mP) == | ||
| + | [[Bestand:160380.jpg|thumb|320px|left|Afbeelding van een posttrein, bestaande uit een electrisch motorpostrijtuig (mP) en twee postwagens type Hbbkkss van de P.T.T. ''foto: Utrechts Archief nr.160380'']] | ||
| + | [[Bestand:37892 152071utr arch 2 .png|thumb|320px|right|Afbeelding van het motorpostrijtuig nr. 3016 (plan mP) van de P.T.T. met een postwagen type Hbbkkss te Sittard.''Foto Utrechts Archief 152071'']] | ||
| + | |||
| + | De Motorpost (Plan mP) is een Nederlands elektrisch motorrijtuig, speciaal ingericht voor het vervoer van post. | ||
| + | |||
| + | Een motorpost (de mP 3031) is opgenomen in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum. Deze is inmiddels weer roodbruin geschilderd, de kleur van de afleveringstoestand. Ook een postwagen (Hbbkkss 242 2 043) behoort tot de collectie. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Meer informatie over gemotoriseerde postrijtuigen is te vinden onder [[Bouwserie mP 3000|Bouwserie mP 3000]] | ||
| + | <br style="clear:both" /> | ||
== Waar nog te zien ! == | == Waar nog te zien ! == | ||
| Regel 49: | Regel 71: | ||
== Literatuur == | == Literatuur == | ||
| + | * Elektrische treinen in Nederland, deel 1. De Alk, Alkmaar, 1992. ISBN 90 6013 989 5 | ||
| − | == Externe | + | == Externe verwijzingen == |
== Diverse afbeeldingen == | == Diverse afbeeldingen == | ||
| − | <gallery widths= | + | <gallery widths=220px heights=140px perrow="4" caption="Diverse Grootspoor afbeeldingen> |
Bestand: | Bestand: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| + | |||
| + | {{Appendix}} | ||
== Modellen == | == Modellen == | ||
<small> | <small> | ||
| − | {| style="border:1px solid; background:#F5F5F5;" | + | {| style="border:1px solid; width:100%; background:#F5F5F5;" |
| − | | [[Märklin | + | | <center>'''Modellen van Nederlandse Postrijtuigen/Motorrijtuigen'''</center> |
| + | |- | ||
| + | |Postrijtuigen: [[Märklin 4048]] | ||
| + | |- | ||
| + | |Motorpostrijtuigen: Zie:[[Sjabloon:Märklin-mP3000-modellen]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | {{Sjabloon:Artitec-pec-modellen}} | ||
| + | {{Artitec-P7011-7021-modellen}} | ||
| + | {{Navigatie-grootspoor-ns}} | ||
| − | [[Categorie:Grootspoor Nederland | + | [[Categorie:Grootspoor Nederland]] |
Huidige versie van 21 mei 2020 om 23:34
Nederlandse Postrijtuigen
Een postrijtuig is een rijtuig, speciaal ingericht voor het transporteren van poststukken. Vaak kon de post ook tijdens de rit worden gesorteerd.
- citaat: Postrijtuigen rijden er eigenlijk net zo lang als er locomotieven rijden.
Samenvatting ontwikkeling postvervoer per trein in Nederland
- 1930 In de jaren '30, werden de eerste gestroomlijnde postrijtuigen ontwikkeld
- 1950 Besloten werd om de post zoveel mogelijk gescheiden van het reizigersvervoer te gaan vervoeren. Door buitendienststelling van de Mat 24 (blokkendoos) werden een aantal motorrijtuigen omgebouwd tot postrijtuigen met de nummering mP9200.
- 1956-1960 Er werden totaal 25 Blokkendoosrijtuigen omgebouwd naar Postrijtuig.
- 1960 In de Jaren ’60 werden door de PTT 35 speciaal voor het postvervoer ontworpen postmotorrijtuigen aangeschaft ter vervanging van de oude Blokkendoosrijtuigen. De serie kreeg de nummering mP 3000 welke is afgeleid van het Elektrisch Materieel '64.
- 1975-1985 Tussen de tweede helft van de jaren zeventig en de eerste helft van de jaren '80 werden de motorposten overgeschilderd in een combinatie van de nieuwe NS huisstijl (geel) en de PTT-huisstijl (rood). (zie foto hieronder).
- 1989 Door de privatisering van de PTT werd de huisstijl vanaf 1989 opnieuw aangepast. Sinds de jaren zeventig reden ze voornamelijk met de speciale postwagens type Hbbkkss.
- 1990 In de jaren ’90 werd het vervoer van post per trein afgebouwd.
- 1992 Werd de eerste voormalige motorpost overgedragen aan de NS. De mP 3032 werd omgebouwd tot ATB-meetrijtuig.
- 1995 De NS neemt opnieuw een aantal motorposten van de PTT over. Deze motorrijtuigen werden ingezet in het vervoer van materialen en materieel tussen de verschillende werkplaatsen.
- 1997 Vanaf mei van dit jaar vindt er helemaal geen postvervoer per spoor meer plaats in Nederland. Hiermee werden ook de laatste overbodig geworden motorposten verkocht aan NS Cargo . Ondanks alle plannen kwam er van effectief vervoer weinig terecht. Na enige tijd werden de meeste voormalige motorposten buiten dienst gesteld en gesloopt. Hierbij hebben ze eerst bruikbare onderdelen afgestaan voor de treinstellen materieel '64. Vijf rijtuigen zijn omgebouwd tot meetrijtuig voor Eurailscout (3024 en 3032) en ETCS/ERTMS (3029, 3033 en 3034) en een tweetal (3027 en 3030) staat terzijde bij Railion. De 3027, 3030, 3033 en 3034 zijn gesloopt in 2009.
Bron Tekst[1]
Mat. 1924 ("Blokkendoos")
Materieel '24 was een serie elektrisch spoorwegmaterieel van de Nederlandse Spoorwegen. Onofficieel werd het oorspronkelijk ook, naar het geluid van de motoren, aangeduid met de bijnaam Stofzuigers. Na de komst van het elektrische stroomlijnmaterieel sinds 1935 werd deze benaming gaandeweg vervangen door Blokkendozen, naar het hoekige model. Sommige NS-ers en spoorweghobbyisten spraken steevast over (elektrisch) buffermaterieel, ter onderscheiding van de gestroomlijnde, bufferloze elektrische treinstellen van de types Mat '35, Mat '36 en Mat '40.
Bij het ontwerp van dit materieel in 1924 werd gebruikgemaakt van de ervaringen die waren opgedaan met het eerste elektrische materieel in Nederland, het ZHESM-materieel uit 1908 dat gebruikt werd op de spoorlijn Rotterdam Hofplein - Scheveningen (Hofpleinlijn).
Het materieel was in eerste instantie bedoeld om gebruikt te worden op de spoorlijn Amsterdam - Rotterdam (Oude Lijn), die in 1924-27 geëlektrificeerd werd. In de loop der tijd was het materieel op het gehele geëlektrificeerde net te zien. In 1931 kwam er nog een nalevering met de elektrificatie van de spoorlijn Amsterdam - Alkmaar (Zaanlijn). Er werden tussen 1923 en 1932 door diverse fabrieken totaal 130 motorrijtuigen en 129 rijtuigen afgeleverd.
Bron tekst:[2]
Stroomlijn postrijtuig (PEC)
Voor postvervoer in Nederlandse treinstellen werden in de jaren dertig, veertig en vijftig de stroomlijnpostrijtuigen, type Pec, gebouwd. Deze postrijtuigen waren bedoeld om gekoppeld te worden met treinstellen, en waren dan ook uitgerust met automatische koppelingen. Zij waren eigendom van het staatsbedrijf PTT, maar reden mee in de treinen van de NS, die ook zorg droeg voor het onderhoud.
Deze postrijtuigen konden gekoppeld worden met het stroomlijnmaterieel gebouwd vanaf de jaren dertig tot en met de treinstellen Plan U uit de jaren zestig. De postrijtuigen werden in een donkergroene kleurstelling met rode biezen gelijk aan het stroomlijnmaterieel afgeleverd. In de jaren zestig werd de kleurstelling gewijzigd in grasgroen met zandgele biezen, waarin ook het elektrische stroomlijnmaterieel was verschenen. De postrijtuigen werden buiten dienst gesteld tussen 1966 en 1979. Een exemplaar is bewaard gebleven in de collectie van het Spoorwegmuseum.
Motorpost (Plan mP)
De Motorpost (Plan mP) is een Nederlands elektrisch motorrijtuig, speciaal ingericht voor het vervoer van post.
Een motorpost (de mP 3031) is opgenomen in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum. Deze is inmiddels weer roodbruin geschilderd, de kleur van de afleveringstoestand. Ook een postwagen (Hbbkkss 242 2 043) behoort tot de collectie.
Meer informatie over gemotoriseerde postrijtuigen is te vinden onder Bouwserie mP 3000
Waar nog te zien !
- mP3031 (PTT/NS) Nederlands Spoorwegmuseum - Utrecht
Bijzonderheden/Opmerkingen
Literatuur
- Elektrische treinen in Nederland, deel 1. De Alk, Alkmaar, 1992. ISBN 90 6013 989 5
Externe verwijzingen
Diverse afbeeldingen
- Diverse Grootspoor afbeeldingen
Bronnen, referenties en/of voetnoten |
Modellen
| Postrijtuigen: Märklin 4048 |
| Motorpostrijtuigen: Zie:Sjabloon:Märklin-mP3000-modellen |
|
|