Type 81
| Type 81 - HlV 81 | |
|---|---|
| Spoorwegmij's | Chemin de fer de l'Etat Belge NMBS/SNCB |
| Bedrijfsnummers | 8100 - 8675 vanaf 1946: 81.001 - 81.582 |
| Fabrikanten | Tubize, Cockerill, La Meuse, Haine-St Pierre |
| Aantal gebouwd | 582 stuks |
| Bouwjaren | 1912 |
| Asvorm | D h2 |
| Wiel diameters | Drijfwielen:Ø 135 cm |
| Lengte loc | 10.880 mm (zonder tender) 18.290 mm (met tender) |
| Keteldruk | 14 kg/cm2 |
| Verdampingsoppervlak | 143,28 m2 |
| Dienstgewicht | 67 t |
| Vermogen | 927 kW |
| Max.snelheid | 55 km/h |
| Remmen | Handrem drukluchtrem Westinghouse |
| Uitdienst | 1962 (1967). |
Stoomlocomotief Type 81 / HLV 81
De Type 81 locomotieven van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS/SNCB) waren Duitse locomotieven van het type Pruisische G 8.1 die in de 1e wereldoorlog en de periode erna ingezet werden voor het goederentransport.
Ontwikkeling en Bedrijf
Tijdens de eerste wereldoorlog werden in bezet België door de vijand een grote meerderheid van Pruisische, Beierse, Badense en Saksische locomotieven, maar ook heel wat Oostenrijkse, Poolse, Roemeense en zelfs enkele Italiaanse locomotieven op het Belgische spoornet ingezet. Zo werden er 50 exemplaren van de Pruisische G8.1 gedeeld door de Militar Generaldirektion der Eisenbahnen van Brussel (MGD Brussel) en die van Warschau (MGD Warschau).
Na de eerste wereldoorlog diende Duitsland een groot aantal locomotieven af te staan als herstelbetaling voor de geleden schade. In totaal wordt 583 exemplaren van de Pruisische G8.1 ontvangen door de Spoorwegen van de Belgische Staat, waaronder 20 locomotieven toegewezen aan Frankrijk maar die werden afgestaan aan België in 1920.
Tussen de jaren 1920 en het einde van het stoomtreintijdperk in België in 1967, speelden ze een leidende rol en vormden ze de grootste reeks voor de Belgische staat en vervolgens voor de NMBS/SNCB. De krachtige locomotieven die zeer hoge asgewichten verdroegen werden ingezet voor het goederen transport en werden bijna overal in Belgié ingezet.
Zeven exemplaren werden ontmanteld vóór 1925, de 576 overgebleven exemplaren werden in 1925 ingedeeld als type 81 en genummerd van 8100 t/m 8675.
Met het uitbreken van de 2e wereldoorlog, waren alle 576 exemplaren van het Type 81 nog steeds in gebruik. De loc met nummer 8250 raakte bij Val-Saint-Lambert zwaar beschadigd en moest worden gesloopt. Zes andere locomotieven van het Type 81 zullen ook tijdens de bezetting door de oorlog in België worden vernietigd. De loc met nummer 8143 raakt in Duitsland zwaar beschadigd en wordt gesloopt. Tussen 1940 en 1942 werden 493 G8.1 (Type 81) locomotieven gevorderd door de Duitsers en naar Duitsland gestuurd. Van deze locomotieven werden 34 G8.1 geselecteerd, welke werden hernummerd van 55 5666 t/m 55 5699 en toegewezen aan verschillende depots in Belgié onder leiding van Keulen en waren eigendom van de Deutsche Reichsbahn. Naast deze 34 locomotieven, keerden tussen 1943 en 1944 204 exemplaren van het Type 81 terug naar België. Bovendien werden in juli 1944 7 stuks Type 81 naar Lille in Frankrijk overgebracht. Tijdens hun terugtocht namen de Duitsers er ongeveer honderd mee, waarvan sommigen zich in de door de Sovjets bezette gebieden bevonden ten tijde van de Duitse overgave.
In de nasleep van de 2e wereldoorlog ontbreken meer dan 200 locomotieven en is de situatie verward. Ze zullen geleidelijk worden geplaatst en gedeeltelijk worden teruggebracht, maar 92 locomotieven keren niet terug naar België.
- verschillende waren in Oost-Duitsland en werden overgenomen door de DR
- een deel van de locomotieven overgedragen onder de "Eupen-Malmédy" -overeenkomst bleef in West-Duitsland bij de DB, de rest werd teruggegeven
- sommigen werden door de Sovjet-Unie beschouwd als hun eigendom
- verschillende, gevonden in Polen, werden geregistreerd in de PKP-serie Tp4
- de 8540, 8557, 8584 en 8642 bleven in Frankrijk en werden geregistreerd als 2-040 D 342, 347 353 en 369 en vervolgens 040 D 601 tot 603 en 6057
- sommige locomotieven waren tijdens de oorlog vernietigd
- tijdens de eerste terugbetalingen werd een loc ten onrechte geïdentificeerd als Belgisch type 81 en geregistreerd als 8676, maar bleek de oude 5254 van de AL. Ze werd vervolgens gerepatrieerd naar Frankrijk en hernummerd naar 1-040 D 254.
Er bleken 13 Duitse G8.1 locomotieven achtegebleven te zijn in België. Ze werden beschouwd als oorlogsbuit en kregen Belgische nummers. Ze werden op 1 na, welke een voormalige belgische Type 81 bleek te zijn, teruggegeven aan Duitsland in 1950.
In 1946 werden de Type 81 locomotieven in België hernummerd bij de NMBS/SNCB en kregen de bedrijfsnummers 81.001 - 81.582 toegewezen. Sommige ontbrekende locomotieven kregen dit nummer toegewezen op papier, inclusief de locomotieven die niet werden geretourneerd. Een deel van de onherstelbare locomotieven werden na de oorlog gesloopt.
In 1962 werd de laatste locomotief van het Type 81 in België ter zijde gesteld. Ze werden definitief geschrapt in 1967.
Waar zijn deze locomotieven nog te zien?
- Ondanks hun grote aantallen en belangrijke inzet bij de Belgische spoorwegen, werd geen van de locomotieven van het Type 81 behouden. Ze zijn allen gesloopt.
Bronnen:[1]
Verwijzingen
Intern
Extern
Diverse Stoomlocomotieven HLV 81 / Type 81
- Diverse Grootspoor afbeeldingen Stoomlocomotief HLV 81 / Type 81
Pruisische G8.1 (Type 81)
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten
|
Modellen
Märklin H0 modellen
|
Märklin Z modellen
|