Overzicht Grootspoormaterieel Königlich Preußische Staatseisenbahnen

Overzicht Grootspoor Materieel Königlich Preußische Staatseisenbahnen (K.P.St.E. en K.P. u. G.H. StE)

Deze pagina geeft een overzicht van Grootspoor Materieel van de Pruisische Staatsspoorwegen uit de periode tussen 1883 en 1920. Het overzicht bevat tevens de locomotieven van de Großherzoglich Hessischen Staatseisenbahnen en van het Preußisch-Hessischen Eisenbahngemeinschaft.

Indeling locomotieven vanaf 1883

Tot 1883 werden bij de Pruisische Staatsspoorwegen namen en/of nummers toegewezen aan locomotieven. Vanaf 1883 werd de volgende indeling aangehouden:

1-99 : ongekoppelde locomotieven
100-499 : gekoppelde Personentrein locomotieven
500-799 : dubbel gekoppelde goederen locomotieven
800-1399 : drievoudig gekoppelde goederen locomotieven
1400-1699 : dubbel gekoppelde tender locomotieven
1700-1899 : drievoudig gekoppelde tender locomotieven
1900-1999 : bijzondere bouwvormen

Vanwege de groei van het aantal locomotieven bleek dit nummerschema niet toereikend en werd vanaf 1905 een nieuwe indeling gehanteerd, waarbij de omnummering van de bestaande locomotieven in de periode 1905 - 1908 plaatsvondt. De locomotieven werden in 4 hoofdgroepen ingedeeld, welke aangeduid werden met een Letter:

S - Sneltrein locomotieven
P - Personentrein locomotieven
G - Goederentrein locomotieven
T - Tender locomotieven

Binnen deze hoofdgroepen werden de locomotieven in klassen van gelijkwaardige prestaties onderverdeeld middels een cijfer. Hoe hoger het cijfer, des te meer vermogen. Locomotieven die gemiddelde prestaties leverden, werden destijds met het cijfer 3 als klasse ingedeeld en daarnaast werd onderscheid aangebracht tussen Naßdampf- en Heißdampf- locomotieven waarbij de Naßdampf locomotieven een oneven cijfer en de Heißdampf locomotieven een even cijfer als klasse-indeling kregen toebedeeld.

De indeling liet vrije speelruimte over en had tot gevolg dat in sommige gevallen er voor dezelfde serie locomotieven, bij de diverse baan directies, in verschillende klassen werden ingedeeld.

Vanaf 1910 werd de indeling van de locomotieven dan ook nauwkeuriger, echter aanvankelijk alleen op papier. Door ter zijde stelling van verouderde locomotieven was de indeling tussen de diverse directies inmiddels gelijkgetrokken en zuiver.

Vanaf 1914 werden de nummer-indelingen echter niet meer consequent toegepast, waardoor aan het einde van de 1e wereldoorlog bij het opheffen van de diverse spoorwegdirecties een ongeordende indeling bestond.

Indeling van Elektrische locomotieven

In 1908 vonden de eerste elektrische locomotieven hun intrede bij de Pruisische Staatsspoorwegen. Deze kregen de indeling "WSL" (Wechselstrom Schnellzug Lokomotive) en "WGL" (Wechselstrom Güterzug Lokomotive) toebedeeld. Het bedrijfsnummer voor goederenlocomotieven begon met 10201 en voor sneltreinlocomotieven vanaf 10501. Vanaf 1911 werd een nieuwe indeling gehanteerd omdat de tot dan toe gebruikte indeling niet meer toereikend zou zijn.

De elektrische locomotieven werden als volgt ingedeeld:

ES - Sneltrein locomotieven (bedrijfsnummers vanaf 1)
EP - Personentrein locomotieven (bedrijfsnummers vanaf 201)
EG - Goederentrein locomotieven (bedrijfsnumemrs vanaf 501)
EV - Rangeer locomotieven (bedrijfsnummers vanaf 1)

Meerdelige locomotieven werden aangeduid met kleine letters.

De motorwagens/treinstellen werden als volgt ingedeeld:

AT – Akkumulator treinstellen (Bedrijfsnummers vanaf 201), later werd alleen een "A" als indeling gebruikt
DT – Stoom treinstels (Dampftriebwagen) (Bedrijfsnummers vanaf 1)
VT – Dieselmotor wagens (Verbrennungsmotortriebwagen) (Bedrijfsnummers vanaf 1)
ET – Elektrische motorwagens (Elektrotriebwagen)

Afkortingen

Onderstaand een overzicht van gebruikte afkortingen:

K.P. u. G.H. StE - Königlich Preußische und Großherzoglich Hessischen Staats-Eisenbahnen
K.P.St.E. - Königlich Preußische Staats-Eisenbahnen
KPEV - Königlich Preußische Eisenbahn Verwaltung (heeft nooit als dusdanig bestaan).

Overzicht Stoomlocomotieven

Bouwserie	Bouwjaar	Aantal	Uit dienst	Opmerking
Pruisische G 1	1887–1897	49 stuks	1920	Goederen locomotief
Pruisische G 2	1875, 1888–19011	1 + 45 stuks	1912, 1920	Goederen locomotief
Pruisische G 3	1877–1896	2068 stuks	1925	Goederen locomotief
Pruisische G 4 ¹	1884–1901	165 stuks	1930	Goederen locomotief
Pruisische G 4 ²	1882–1903	774 stuks	1930	Goederen locomotief
Pruisische G 4 ³	1903–1907	63 stuks	1920	Goederen locomotief
Pruisische G 5 ¹	1892–1902	268 stuks	1929	Goederen locomotief
Pruisische G 5 ²	1896–1901	499 stuks	1931	Goederen locomotief
Pruisische G 5 ³	1903–1906	206 stuks	1930	Goederen locomotief
Pruisische G 5 ⁴	1901–1910	753 stuks	1948	Goederen locomotief
Pruisische G 5 ⁵	1910	20 stuks	1951	Goederen locomotief
Pruisische G 7 ¹	1893–1917	1205 stuks	1966	Goederen locomotief
Pruisische G 7 ²	1895–1911	1646 stuks	1922–1961	Goederen locomotief
Pruisische G 7 ³	1893–1917	85 stuks	1945	Goederen locomotief
Pruisische G 8	1902–1913	1.054 stuks	1969	Goederen locomotief
Pruisische G 8 ¹	1913–1921	4958 stuks	1972	Goederen locomotief
Pruisische G 8 ²	1919–1928	846 stuks	~1970	Goederen locomotief
Pruisische G 8 ³	1919–1920	85 stuks	1967	Goederen locomotief
Pruisische G 9 (Mallet)	1893–1898	27 stuks	1922	Goederen locomotief
Pruisische G 9	1908–1911	200 stuks	1961	Goederen locomotief
Pruisische G 10	1910–1924	2615 stuks	1968	Goederen locomotief
Pruisische G 12	1917–1922	1168 stuks	1953 (DB) 1976 (DR)	Goederen locomotief
Pruisische G 12 ¹	1915–1917	21 stuks	1957	Goederen locomotief
Pruisische P 0	1874	1 stuks	1910	Personentrein locomotief
Pruisische P 1	1885– 1891	56 stuks	1926	Personentrein locomotief
Pruisische P 2	1877–1884 1878–1883 1886	166 stuks 56 stuks 5 stuks	1906	Personentrein locomotief
Pruisische P 3	1891	3 stuks	1912	Personentrein locomotief
Pruisische P 3 ¹	1885–1899	685 stuks	1930	Personentrein locomotief
Pruisische P 3 ²	1887–1903	131 stuks	1923/1924	Personentrein locomotief
Pruisische P 4 ¹	1891 1891–1892 1893–1901 1898	2 stuks 50 stuks 424 stuks 1 stuks	1927	Personentrein locomotief
Pruisische P 4 ²	1891 1898–1910	2 stuks 707 stuks	1920 1959	Personentrein locomotief
Pruisische P 6	1901–1910	272 stuks	1950	Personentrein locomotief
Pruisische P 7	1899–1902	18 stuks	1914	Personentrein locomotief
Pruisische P 8	1906–1923	3498 stuks	1972 (DR) 1974 (DB)	Personentrein locomotief
Pruisische P 10	1922–1925	260 stuks	1967	Personentrein locomotief
Pruisische S 1	1884–1887 1885–1898	14 stuks 260 stuks	1922-1924	Sneltrein locomotief
Pruisische S 2	1890 1891 1892–1893 1892	2 stuks 4 stuks 148 stuks 1 stuks	1912, 1926	Sneltrein locomotief
Pruisische S 3	1893–1903 (1904–1908)	1027 stuks (26) stuks	1927	Sneltrein locomotief
Pruisische S 4	1898 1899–1900 1898–1909	1 stuks 2 stuks 104 stuks	1927	Sneltrein locomotief
Pruisische S 5 ¹	1894 1900–1903 1902–1903	1 stuks 17 stuks 22 stuks	1916 / 1920	Sneltrein locomotief
Pruisische S 5 ²	1905–1911	367 stuks	1931	Sneltrein locomotief
Pruisische S 6	1906–1913	584 stuks	1931	Sneltrein locomotief
Pruisische S 7	1902–1906 1902–1905	159 stuks 79 stuks	~1920	Sneltrein locomotief
Pruisische S 8	(1913–1914)	(2) stuks	1926 (Duitsland) 1948 (België)	Sneltrein locomotief
Pruisische S 9 Altona	1904	2 stuks	1918	Sneltrein locomotief
Pruisische S 9	1908–1910	99 stuks	1926 (Duitsland) 1948 (België)	Sneltrein locomotief
Pruisische S 10	1910–1914	202 stuks	1954	Sneltrein locomotief
Pruisische S 10 ¹	1911–1914 1914–1916	145 stuks 92 stuks	1963	Sneltrein locomotief
Pruisische S 10 ²	1914–1916	124 stuks	1964	Sneltrein locomotief
Pruisische T 0	1883	10 stuks	1900	Sneltrein locomotief
Pruisische T 1	1882–1886	76 stuks	1924	Sneltrein locomotief
Pruisische T 2	1885–1888 1910 1881–1882 1884 1895–1902	67 stuks 3 stuks 70 stuks 18 stuks 5 stuks	1931 1917 1916 1920 1918	Sneltrein locomotief
Pruisische T 3	1882–1910 1903–1906	1302 stuks 52 stuks	-	Sneltrein locomotief
Pruisische T 4	1884–1888 1885–1890 1888–1893	14 stuks 24 stuks 78 stuks	1924 1923 1924	Sneltrein locomotief
Pruisische T 4.1	1890–1899	177 stuks	1924	Sneltrein locomotief
Pruisische T 4.2	1889–1897	63 stuks	1951	Sneltrein locomotief
Pruisische T 4.3	1898	3 stuks	1924	Sneltrein locomotief
Pruisische T 5.1	1895–1905	309 stuks	1930	Sneltrein locomotief
Pruisische T 5.2	1899–1900 1900	36 stuks 2 stuks	1955 1920	Sneltrein locomotief
Pruisische T 6	1902	12 stuks	1920	Sneltrein locomotief
Pruisische T 7	1881–1900	374 stuks	1931 (DRG), 1956 (DR), 1973 (ARBED)	Sneltrein locomotief
Pruisische T 8	1906–1909	100 stuks	1965	Sneltrein locomotief
Pruisische T 9 (Elberfeld)	1891–1900	37 stuks	1931	Sneltrein locomotief
Pruisische T 9 (Langenschwalbach)	1892–1895	19 stuks	1930	Sneltrein locomotief
Pruisische T 9.1	1892–1901	426 stuks	1953	Sneltrein locomotief
Pruisische T 9.2	1892–1900	235 stuks	1966	Sneltrein locomotief
Pruisische T 9.3	1900–1914	2060 stuks	1971	Sneltrein locomotief
Pruisische T 10	1909–1911	11 stuks	1964	Sneltrein locomotief
Pruisische T 11	1903–1910	470 stuks	1974	Sneltrein locomotief
Pruisische T 12	1902–1921	974 stuks	1968	Sneltrein locomotief
Pruisische T 13 (Hagans)	1899–1902	29 stuks	1923	Sneltrein locomotief
Pruisische T 13	1910–1922	585 stuks	1968	Sneltrein locomotief
Pruisische T 13.1	1921–1922	9 stuks	1948	Sneltrein locomotief
Pruisische T 14 (proef)	1913	1 stuks	na 1919	Sneltrein locomotief
Pruisische T 14	1914–1919	547 stuks	1971	Sneltrein locomotief
Pruisische T 14.1	1919–1924	729 stuks	1968 (DB) 1972 (DR)	Sneltrein locomotief
Pruisische T 15	1918	92 stuks 1 stuks	1896–1905 1902	Sneltrein locomotief
Pruisische T 16 (proef)	1904	1 stuks	-	Sneltrein locomotief
Pruisische T 16	1905–1913	343 stuks	1968	Sneltrein locomotief
Pruisische T 16.1	1913–1924	1236 stuks	1971 (DR) 1974 (DB)	Sneltrein locomotief
Pruisische T 18	1912–1927	460 stuks	1972 (DR) 1974 (DB)	Sneltrein locomotief
Pruisische T 20	1918	11 stuks	-	Sneltrein locomotief

Overzicht Elektrische locomotieven

Bouwserie	Bouwjaar	Aantal	Uit dienst	Opmerking
Pruisische ES 1-3	1911	3 stuks	1923 -1927	-
Pruisische ES 4	1911	1 stuks	1923	-
Pruisische ES 5	1913	1 stuks	1923	-
Pruisische ES 6	1913	1 stuks	1923	-
Pruisische ES 9-19	1914–1922	11 stuks	1926–1929	-
Pruisische ES 51-57	1924/25, 1928	12 stuks	1946 - 1956	-
Pruisische EP 202-EP 208	1916–1920	7 stuks	1927-1930	-
Pruisische EP 209/210-EP 211/212	1921	2 stuks	1925-1929	-
Pruisische EP 213-219	1924	2 + 5 stuks	1960	-
Pruisische EP 235	1914	1 stuks	1927	-
Pruisische EP 236-246	1923	11 stuks	1956	-
Pruisische EP 247-252	1923–1924	6 stuks	1956	-
Pruisische EG 501	1912	1 stuks	1923	-
Pruisische EG 502-505	1911–1913	4 stuks	1928-1930	-
Pruisische EG 506	1911	1 stuks	1928	-
Pruisische EG 507-508	1913	2 stuks	1938	-
Pruisische EG 509-510	1910	1 stuks	1923	-
Pruisische EG 511-537	1914-1921	27 stuks	1930-1959	-
Pruisische EG 538-549	1915–1922	12 stuks	1943	-
Pruisische EG 551-570	1919-1922	10 stuks	1956	-
Pruisische EG 571-579	1923-1925	9 stuks	1962	-
Pruisische EG 581-594	1924–1926	14 stuks	1975	-
Pruisische EG 701-EG 725	1924–1925	25 stuks	1968	-
Pruisische EB 1-EB 3	1914	3 stuks	1960	-
Pruisische EV 1/2	1907	1 stuks	1932	-
Pruisische EV 3/4	1913	1 stuks	1916	-
Pruisische EV 5	1910	1 stuks	1923	-
Pruisische EV 5-II	1923	1 stuks	1954	-
Pruisische EV 6	1925	1 stuks	1954	-

Overzicht Treinstellen/Motorwagens

Bouwserie	Bouwjaar	Aantal	Uit dienst	Opmerking
Pruisische DT 1	1903	1 stuks	-	Stoom-treinstel
Pruisische DT 2	1905	2 stuks	-	Stoom-treinstel
Pruisische DT 3	1905	3 stuks	-	Stoom-treinstel
Pruisische AT 1	1907	5 stuks	1943	Accu-treinstel
Pruisische AT 2	1907	1 stuks	1917	Accu-treinstel
Pruisische AT 3 - AT 6	1909-1914	163 stuks	-	Accu-treinstel
Pruisische AT 7	1912–1913	5 stuks	1949	Accu-treinstel
Pruisische 2481 en 2482	1900	2 stuks	-	Elektrisch-treinstel
Pruisische 2051 en 2052	1903	2 stuks	-	Elektrisch-treinstel
Pruisische 501–530 Berlin	1903–1912	30 stuks	-	Elektrisch-treinstel
Pruisische 531–532 Berlin	1916	2 stuks	-	Elektrisch-treinstel
Pruisische 551-552 en 669-670 Altona	1905–1907	75 stuks	-	Elektrisch-treinstel
Pruisische 671-672 en 719-720 Altona	1909	25 stuks	-	Elektrisch-treinstel
Pruisische 721-722 en 829-830 Altona	1910–1913	55 stuks	-	Elektrisch-treinstel
Pruisische ET 831-ET 842	1914	6 stuks	1945/1959	Elektrisch-treinstel
Pruisische ET 1001 - ET 1004	1920	4 stuks	1945	Elektrisch-treinstel
Versuchszüge Berlin A–F	1922	24 stuks	1934	Elektrisch-treinstel
Pruisische VT 1	1908	1 stuks	1940	Benzine-treinstel
Pruisische VT 2	1911-1915	20 stuks	1926	Benzine-treinstel
Pruisische VT 21	1909	1 stuks	1920	Benzine-treinstel
Pruisische VT 101-VT 103	1914	3 stuks	1923	Benzine-treinstel