Pruisische S 9
| Pruisische S 9 Bouwserie 14.0 (DR) Type 69 (NMBS/SNCB) | |
|---|---|
| Spoorwegmij's | K.P.St.E. DR NMBS/SNCB |
| Bedrijfsnummers | K.P.St.E.: 901 - 1000 DR: 14 001 (S8), 14 002 (S8), 14 031 (S9) NMBS/SNCB: 6901–6917 |
| Fabrikanten | Hanomag |
| Aantal gebouwd | 99 stuks (2x ombouw uit S8) |
| Bouwjaren | 1908–1910 |
| Uitdienst | 1926 (D), 1948 (B) |
| Asvorm | S 8: 2'B1' h4v S 9: 2'B1' n4v |
| Wiel diameters | Koppelwielen:Ø 198 cm Voorloop:Ø 100 cm Achterloop: 125 cm |
| Lengte loc incl. tender | 21.860 mm |
| Keteldruk | 14 kg/cm2 |
| Verdampingsoppervlak | S 8: 229,71 m² S 9: 182,54 m² |
| Dienstgewicht | 68 t |
| Max.snelheid | 110 km/h |
| Vermogen | - kW / - PS. |
Stoomlocomotief Pruisische S 9 / Bouwserie 14.0
De Pruisische S 9 locomotieven waren stoomlocomotieven van de Koninklijke Pruisische Staatsspoorwegen (K.P.St.E.), welke ontwikkeld werden voor het sneltrein verkeer.
Ontwikkeling en Bedrijf
Eind 19e eeuw werd het gewicht van de locomotieven steeds zwaarder. Voor deze nieuwe locomotieven was een 2B as-indeling niet meer toereikend en ontwikkelde men een 2B1 as-indeling (ook Atlantic genoemd en afgeleid van de Amerikaanse locomotieven), waarbij een extra aangedreven loopas in de voorloop toegevoegd werd. De Pruisische Staatseisenbahnen paste deze voor het eerst toe in de Pruisische S 7 en bleken een zeer stil rijgedrag te hebben en betere en krachtiger rijeigenschappen als de locomotieven met een 2B as-indeling. De S7 bleek echter niet meer te voldoen aan de zwaardere eisen van Pruisische Staatsbahn, waardoor Hanomag een nieuwe locomotief ontwikkelde wat leidde tot het ontwerp van de Pruisische S 9. In periode 1908-1910 werden in totaal 99 stuks gebouwd en geleverd en werden ingezet voor het sneltrein verkeer op de vlakke Noord-Duitsche trajecten. De locomotieven vormden de ruggegraat van de sneltreindienst tussen Berlijn en Hannover. Ze waren uitgerust met een tender van het type pr 2'2' T 21,5, pr 2'2' T 30 en pr 2'2' T 31,5. De maximumsnelheid was vastgesteld op 110 km/h, wat erg laag was aangezien de locomotieven wel een snelheid van 250 km/h konden halen. Toch bleken de locomotieven al weer te zwak voor de steeds langere (en dus zwaardere) treinen. Twee locomotieven werden in 1913 en 1914 aangepast en kregen een nieuwe ketel (Heißdampfkessel). Het betrof de 903 en 905 Hanover, welke na de aanpassing ingedeeld werden als Pruisische S8. Bedoeling was om ook de andere locomotieven te voorzien van dit type ketel, maar door het uitbreken van de 1e wereldoorlog werd dit uitgesteld.
Na de 1e wereldoorlog moesten 17 locomotieven worden afgestaan aan België en 4 aan Frankrijk. In 1920 werd de Pruisische Staatsspoorwegen overgenomen door de Deutsche Reichsbahn Gesellschaft (DRG). Nog maar 3 locomotieven van deze bouwserie werden bij de Deutsche Reichsbahn in het locomotiefbestand opgenomenen en in 1925 ingedeeld als bouwserie 14.0. Het betrof de beide Pruisische S 8 locomotieven welke de bedrijfsnummers 14 001 en 14 002 kregen toegewezen, evenals 1 locomotief van de Pruisische S 9 (de Essen 907) welke het bedrijfsnummer 14 031 kreeg toegewezen. In 1926 werden alle 3 de locomotieven reeds ter zijde gesteld.
In België bleven de locomotieven die ingedeeld waren als Type 69, nog langere tijd in bedrijf. Deze locomotieven werden in de jaren '20 nog voorzien van een Heißdampf ketel en werden gemoderniseerd. De locomotieven werden in België pas na de 2e wereldoorlog, in 1948 ter zijde gesteld.
Waar zijn deze locomotieven nog te zien?
Bronnen:Wikipedia Preußische_S_9[1]
Verwijzingen
Intern
- Königlich Preußische Staatseisenbahnen (K.P.St.E.)
- Overzicht Grootspoormaterieel Königlich Preußische Staatseisenbahnen
Extern
Diverse Stoomlocomotieven Pruisische S 9
- Diverse Grootspoor afbeeldingen Stoomlocomotief Pruisische S 9 / BR 14.0
Pruisische S 9
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten |
Modellen
|
|
