Bouwserie E 69/169

Uit 3rail Wiki
Versie door Treinsmurf (overleg | bijdragen) op 23 dec 2022 om 14:41 (→‎Modellen)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Baureihe E 69 / 169
E 69 03
Spoorwegmij's LAG, DB
Bedrijfsnummers LAG 1, vanaf 1936: E 69 01
LAG 2, vanaf 1936: E 69 02
LAG 3, vanaf 1936: E 69 03
LAG 4, vanaf 1936: E 69 04
LAG 5, vanaf 1936: E 69 05
Fabrikanten Krauss / Siemens
Aantal gebouwd 5 stuks
Bouwjaren E 69 01: 1906
E 69 02: 1909
E 69 03: 1912
E 69 04: 1934
E 69 05: 1930
Asvorm Bo
Lengte over de buffers

E 69 01: 7500 mm
E 69 02: 7380 mm
E 69 03: 7380 mm
E 69 04: 7750 mm
E 69 05: 8700 mm

Vermogen

E 69 01: 145 kW, vanaf 1935: 206 kW
E 69 02: 252 kW, vanaf 1936: 352 kW
E 69 03: 252 kW, vanaf 1940: 352 kW
E 69 04: 268 kW
E 69 05: 605 kW

Dienstgewicht

E 69 01: 23,5 t
E 69 02/03: 25,5 t
E 69 04: 25,6 t
E 69 05: 32 t

Stroomsysteem 5500 volt 16 Hz, vanaf 1954 werd overgeschakeld op 15.000 volt 16 2/3 Hz
Uit dienst

E 69 01: 1950
E 69 02: 1982
E 69 03: 1982
E 69 04: 1977
E 69 05: 1981

Elektrische locomotief E 69

De Baureihe E 69/169 bestaat in totaal uit slechts vijf exemplaren. Opvallend voor zo’n kleine serie is dat de locs daarbij onderling ook nog eens flink van elkaar verschillen voor wat betreft het uiterlijk en de techniek. Alleen de E 69 02 en 03 onderscheiden zich slechts in details van elkaar. Omdat de locs aan het begin van de vorige eeuw gemaakt werden, hebben ze jarenlang tot de meest oude E-locs in het actieve bestand van de 'Deutsche Bundesbahn' behoord.

Ontwikkeling en Bedrijf

De vijf locs zijn onlosmakelijk verbonden met de lijn Murnau-Oberammergau in Beieren. In 1900 werd deze 24 km lange lijn door de 'Aktiengesellschaft Elektrizitätswerke' geopend. Maar na slechts een jaar ging de maatschappij al failliet vanwege de economische crisis en grote technische problemen. Voor de lijn had men namelijk gekozen voor draaistroom, een techniek die op dat moment nog niet goed uitvoerbaar was. De 'Bayerische Staatbahn' nam de lijn over en probeerde er een nieuwe koper voor te vinden. In 1904 werd de 'Localbahn Aktiengesellschaft' (LAG) de nieuwe eigenaar. Na overleg met Siemens werd nu gekozen voor éénfase wisselstroom. Volgens berekeningen zou dit efficiënter zijn op de heuvelachtige lijn dan de gebruikelijke gelijkstroom, die tot dan toe werd gebruikt bij de Duitse spoorwegmaatschappijen. Nadat de eerste treinstellen reden, wilde de LAG ook goederen gaan vervoeren. Daarvoor werd in 1905 een kleine twee-assige locomotief besteld, de LAG 1. De loc reed in 1906 zijn eerste ritten en voldeed prima in de praktijk. Vanwege het succes van deze eerste loc, werden in 1909 en 1912 al twee nieuwe locs in bedrijf genomen. De LAG 2 en LAG 3 gingen de treinstellen vervangen, die tot dan toe het reizigersvervoer hadden gedaan. De nieuwe locs leken weliswaar op de LAG 1, maar waren sterker en ook in technisch opzicht anders.
Toen door een zwaar treinongeluk in 1921 de LAG 1 en 2 maandenlang buiten bedrijf kwamen te staan, moest er maar snel een vierde loc komen. Er werd teruggegrepen op een gedeelte van een experimentele loc van Siemens, waardoor de LAG 4 er apart uit kwam te zien: een lange voorbouw met aan het einde een cabine. De loc voldeed niet echt goed en werd daarom na een aantal jaren terzijde gesteld. Als vervanger werd in 1930 een vijfde loc aangeschaft (de LAG 5), die met 605 kW weer een stuk sterker was. Omdat er toch behoefte was aan nog een loc, werd de LAG 4 in 1934 omgebouwd. De loc kreeg ondermeer een nieuw uiterlijk, waardoor ze meer op de andere locs leek.
In 1936 werd de LAG overgenomen door de staat en zo kwamen de 'Oberammergau Bahn' en de vijf locs terecht bij de 'Deutsche Reichsbahn'. De locs kregen toen ook een nieuwe bouwserienaam: E 69. Kort voor de Tweede Wereldoorlog, die de locs overigens zonder problemen overleefden, werden de 01, 02 en 03 gemoderniseerd en kregen sterkere motoren.
Omdat de 'Oberammergau Bahn' nog over een apart stroomsysteem beschikte, werd in 1954 de lijn aangepast aan de rest van Duitsland: 15000 volt en 16 2/3 hz. Om de locs nog verder te kunnen gebruiken, besloot de 'Bundesbahn' om de 02, 03, 04 en 05 om te bouwen. Voor de 01 kwam echter het einde: de loc werd terzijde gesteld en als monument in München neergezet. In de jaren tachtig kreeg de loc een mooi plekje in het 'Deutsche Museum' in München om in 2006 naar Freilassing te verhuizen, waar de nieuwe treinafdeling van het museum werd opgezet.
De 02 en 03 gingen in 1955 voor enkele jaren naar Heidelberg om daar rangeerwerk te verrichten. Pas in 1964 werden ze weer herenigd met de twee andere locs op hun oude stamlijn. Toen de 03 in 1977 zware motorschade opliep, werd besloten om de 04 als donorloc te gebruiken. De 03 werd gerepareerd en de 04 werd uit bedrijf genomen.
De modernere BR 141-locs namen in de jaren daarna steeds meer diensten over van de overgebleven drie locjes. Pas aan het begin van de jaren tachtig kwam het definitieve einde van hun actieve dienst. In 1981 werd de 05 uit bedrijf genomen, waarna in 1982 de 02 en 03 volgden. De locs kregen echter steeds weer opnieuw aanpassingen en onderhoud om ze rijdend te houden, zodat ze sindsdien als museumlocs nog te zien zijn.


Bronnen:

  • DB Museum Koblenz [1]
  • Wikipedia [2]


Waar zijn deze locomotieven nog te zien?

Gelukkig zijn alle vijf de locs bewaard gebeleven. De 02, 03 en 05 zijn zelfs nog inzetbaar en duiken regelmatig op bij lokparades.

De E 69 01 staat in de Lokwelt Freilassing.
De E 69 02 heeft een plekje gekregen in het DB Museum in Nürnberg.
De E 69 03 is te zien in het DB Museum Koblenz.
De E 69 04 staat als monument voor het station in Murnau.
De E 69 05 is eigendom van de Bayerischer Localbahn Verein. De loc bevindt zich in het Bw Landshut.

Literatuur

E 69 03, 02 en 05 in Koblenz 2012
  • DB Museum Koblenz: 100 Jahre E 69 03. 1912-2012, Koblenz 2012
  • Bernd Mühlstraßer: Die Baureihe E 69, EK-Verlag 2005


Externe Verwijzingen


Diverse E-locs Baureihe E 69


Bronnen, Referenties en/of Voetnoten

  1. DB Museum Koblenz: 100 Jahre E 69 03. 1912-2012.
  2. Wikipedia: LAG 1 bis 5.


Modellen

Duitsland.gif
Märklin H0 modellen bouwserie E 69 / BR 169

Märklin Art.nr. Bouwserie Intro-jr. Besturing Motor Tijdperk Bedr.nr. Bedrijf Kleur Behuizing Bijzonderheden Foto
26195 E 69 2017 Digitaal MFX+ DC-motor met wormwiel III E 69 02 DB Groen Metaal treinset, Geluid:volledig -
34475 E 69 2000-2002 Delta DC-motor met wormwiel III E 69 02 DB Groen Metaal - -
34475.10 E 69/ 2000 Delta DC-motor met wormwiel I 2000 GLAG Wit/Blauw Metaal uit treinset 28455
Märklin 26455-28466-1.jpg
34475.20 BR 169 2003 Delta DC-motor met wormwiel III 169 002-3 DB Groen Metaal uit treinset 28974 -
37475 E 69 2000-2002 Digitaal 6090fx DC-motor met wormwiel III E 69 02 DB Groen Metaal -
Märklin 37475-2.jpg
37475.10 E 69 2000 Digitaal 6090fx DC-motor met wormwiel I 2000 GLAG Wit/Blauw Metaal uit treinset 26455
Märklin 26455-28466-1.jpg
37476 E 69 2002-2006 Digitaal 6090fx DC-motor met wormwiel II E 69 02 DRG Grijs Metaal - -
37477 E 69 2004-2007 Digitaal 6090fx DC-motor met wormwiel III E 69 03 DB Wijnrood Metaal - -
37478 E 69 2005-2006 Digitaal 6090fx DC-motor met wormwiel V E 69 10 DB Beige/Wijnrood Metaal -
Märklin 37478-side.jpg

Duitsland.gif
Brawa H0 modellen Bouwserie E 69 / BR 169

Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto
Brawa 0220 E 69 1998-2004 Dig.8pol. DC (2-rail) V E 69 03 DB Rood - -
Brawa 0221 E 69 1998-2004 Digitaal AC (3-rail) V E 69 03 DB Rood - -
Brawa 0222 E 69 2004-2005 Dig.8pol. DC (2-rail) II E 69 03 DRG Grijs - -
Brawa 0223 E 69 2004-2005 Digitaal AC (3-rail) II E 69 03 DRG Grijs - -
Brawa 0224 BR 169 2004-2007 Dig.8pol. DC (2-rail) IV 169 003-1 DB Rood - -
Brawa 0225 BR 169 2004-2007 Digitaal AC (3-rail) IV 169 003-1 DB Rood - -
Brawa 43080 E 69 2007 Dig.8pol. DC (2-rail) III E 69 03 DB Groen - -
Brawa 43081 E 69 2007 Digitaal AC (3-rail) III E 69 03 DB Groen - -

Duitsland.gif
Fleischmann H0 modellen bouwserie E 69 / BR 169

Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto
Fleischmann 1302A BR 169 1968-1970 Analoog DC (2-rail) IV ELB 12 ELB Blauw/Wit - -
Fleischmann 1302Z BR 169 1968-1970 Analoog DC (2-rail) IV ELB 12 ELB Blauw/Wit - -
Fleischmann 1302G E 69 1965-1970 Analoog DC (2-rail) III E 69 02 DB Groen - -
Fleischmann 4300 E 69 1971-2003 Analoog DC (2-rail) III E 69 02 DB Groen - -
Fleischmann 4303 BR 169 1971-1993 Analoog DC (2-rail) IV 169 003-1 DB Oud rood - -
Fleischmann 4305 BR 169 1971-2002 Analoog DC (2-rail) IV ELB 12 ELB Blauw/Wit - -
Fleischmann 4306 BR 169 2003-2008 Dig.6pol. DC (2-rail) IV ELB 10 ELB Blauw/Wit - -
Fleischmann 390071 E 69 2016- Digitaal Sound AC (3-rail) III E 69 05 DB Oud rood - -
Fleischmann 430001 E 69 2016- Dig.PluX16. DC (2-rail) III E 69 05 DB Oud rood - -
Fleischmann 430071 E 69 2016- Dig.DCC Sound DC (2-rail) III E 69 05 DB Oud rood - -
Fleischmann 390072 E 69 2017 Digitaal Sound AC (3-rail) II E 69 05 DRG Groen - -
Fleischmann 430002 E 69 2017 Dig.PluX16. DC (2-rail) II E 69 05 DRG Groen - -
Fleischmann 430072 E 69 2017 Dig.DCC Sound DC (2-rail) II E 69 05 DRG Groen - -
Fleischmann 430003 E 69 2016- Dig.PluX16. DC (2-rail) III ELB 6 ELB Blauw/Wit - -
Fleischmann 430073 E 69 2016- Dig.DCC Sound DC (2-rail) III ELB 6 ELB Blauw/Wit - -
Fleischmann 390074 E 69 2018- Digitaal Sound AC (3-rail) III E 69 05 DB Groen -
Fleischmann 390074.jpg
Fleischmann 430004 E 69 2018- Dig.PluX16. DC (2-rail) III E 69 05 DB Groen - -
Fleischmann 430074 E 69 2018- Dig.DCC Sound DC (2-rail) III E 69 05 DB Groen - -
Fleischmann 390075 E 69 2017 Digitaal Sound AC (3-rail) IV 169 005-6 DB Oud rood - -
Fleischmann 430005 BR 169 2017 Dig.PluX16. DC (2-rail) IV 169 005-6 DB Oud rood - -
Fleischmann 430075 BR 169 2017 Dig.DCC Sound DC (2-rail) IV 169 005-6 DB Oud rood - -

Duitsland.gif
Roco H0 modellen bouwserie E 69 / BR 169

Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto
Roco 4020 BR 169 1976-1979 Analoog DC (2-rail) IV 169 002-3 DB Groen Startset -
Roco 4128A BR 169 1975-1984 Analoog DC (2-rail) IV 169 002-3 DB Groen - -
Roco 4128B BR 169 1975-1984 Analoog DC (2-rail) IV 169 003-1 DB Rood - -
Roco 43400 BR 169 1984-1985 Analoog DC (2-rail) IV 169 002-3 DB Groen - -
Roco 43401 BR 169 1984-1985 Analoog DC (2-rail) IV 169 003-1 DB Rood - -

Duitsland.gif
Märklin Spoor 1 modellen bouwserie E 69 / 169

Märklin Art.nr. Bouwserie Intro-jr. Besturing Motor Tijdperk Bedr.nr. Bedrijf Kleur Behuizing Bijzonderheden Foto
54102 E 69 2000-2002 Delta DC-motor II E 69 02 DRG Groen Metaal treinset -
54201 E 69 1998–2000 Delta DC-motor II 2 LAG Blauw/Wit Metaal - -
54202 E 69 2004–2005 Delta DC-motor II E 69 02 DRG Groen Metaal - -

Duitsland.gif
Grootspoor rijdend materieel Duitsland
Stoomlocomotieven: 01 - 01.10 - 02 - 03 - 03.10 - 05 - 10 - 15 Bayerische S 2/6 - 17 - 18.1 Württembergische C - 18.3 Badische IV h - 18.4 Bayerische S 3/6 - DR 18 201 - 19 - 23 - 24 - 34 (Reihe B VI) - 38 (P8) - 41 - 42 - 42.90 - 43 - 44 - 45 - 50 - 52 - 52.80 - 53 - 55 - 56 - 57 - 58 - 59 - 61 - 62 - 64 - 65 - 66 - 73 - 74 - 75 - 78 (T18) - 79 - 80 - 81 - 82 - 85 - 86 - 89 - 89.70-75 - 91 - 92 - 93 - 94 - 95 - 96 - 98 (PtL 2/2) - 98.7 (Bay.BB II) - 99 - Länderbahn
Diesellocomotieven: V36 (236) - V60 (260/360-365) - V65 - V80 (280) - V90 - V100 - V120 - V140 - V160 (210/216/218) - V162 (217) - V188 (288) - V200 (220/221) - 232 (DR V130/132) - 245 - 246 - 247 - 253/ER 20 - 285 - 323 (Köf II) - 331/335 (Köf III) - DH 500 Ca - DHG 500 - DHG 700 - MaK DE 1002 - MaK G 1203 - MaK G 1205 BB - MaK G 1206
Accumulator-locomotieven: Ka/Ks
Elektrische locomotieven: E03/103 - E04/104 - E10/110 - E11/211 (DR) - E17/117 - E18/118 - E19/119 - E32/132 - E36 / EP3/6 - E40.11/139 - E40/140 - E41/141 - E42/242 (DR) - E44/144 - E50/150 - E52 - E60/160 - E63/163 - E69/169 - E70/EG2 - E75/175 - E 80 (DR) - E91/191 - E93/193 - E94/194 - E410/184 - 101 - 111 - 120 - 128 - 143 - 146 - 151 - 152 - 180 - 182 - ES64U4 -185 - 186 - 187 - 189 - 193 - 230
Treinstellen (stoom): DW/CiDT
Treinstellen (accu): 515
Treinstellen (diesel): 601 (VT11.5) - 605 (ICE-TD) - 608.8 (VT08.8) - 610 (Pendolino) - 611 - 612 (Regio Swinger) - 613 (VT08.5-VT12.6) - 614 - 620 (LINT 81) - 622 (LINT 54) - 624/634 VT24 - 626 (NE81) - 627 - 628 - 640 (LINT 27) - 648 (LINT 41) - 642 (Siemens Desiro Classic) - 690-691 (Cargosprinter) - 701 (VT55) - 771-772 (VT2.09) - 795/798 (VT95/VT98) - VT04/SVT137 (Vliegende Hamburger) - VT10.5 - VT12.5 (BR 612) - VT89/VT133 (Wismarer Schienenbus) - VT 859 - Schienenzeppelin
Treinstellen (elektrisch): 401ICE1 - 402ICE2 - 403ICE3 - 403.0Donald Duck - 406ICE-3MF - 420 - 422 - 423 - 424 - 425 - 426 - 427 ET27 - 429 - 430 - 430.1 ET30 - 440 - 442Talent 2 - 475 ET 165/ET 275 -485 ET 85 - ET 87 - 491 ET91 - 517 ETA 176 - ET 194