Bayerische D XII
| Bouwserie 73.0-1 (DR) Bayerische D XII Bayerische Pt 2/5N Pfaltzische P2II T5/T7 Elzas-Lotharingen | |
|---|---|
| Spoorwegmij's | K.Bay.Sts.B. Pfälzische Eisenbahnen Reichseisenbahnen in Elsaß-Lothringen Deutsche Reichsbahn (DR) |
| Bedrijfsnummers | K.Bay.Sts.B.(D XII): 2201–2296 K.Bay.Sts.B.(Pt 2/5 N): 5205–5210 Pfalzbahn: 260–262, 264–284 Elsaß-Lothringen: 6601–6605 DR: 73 001 – 73 028, 73 031 – 73 125, 73 131 – 73 139 |
| Fabrikanten | Krauss, Maffei |
| Aantal gebouwd | 174 stuks |
| Bouwjaren | 1897–1912 |
| Uitdienst | 1948 |
| Asvorm | 1'B2' n2t |
| Wiel diameters | Drijfwielen: Ø 164 cm Voorloop: Ø 100,6 cm Achterloop: Ø 100,6 cm |
| Lengte loc | 11.850/11.928 mm |
| Keteldruk | 12/13 kg/cm2 |
| Verdampingsoppervlak | 104,6 m² |
| Dienstgewicht | 68,8/67,5 t |
| Max.snelheid | ? km/h |
| Aantal cylinders | 2 |
| Remmen | ? |
Stoomlocomotief Bayerische D XII
De Bayerische D XII stoomlocomotieven van de Königlich Bayerische Staatseisenbahnen (K.Bay.Sts.B.) waren tenderlocomotieven die ingezet werden voor de personentreindiensten. In 1923 werden de locomotieven bij de Deutsche Reichsbahn ingedeeld als bouwserie 73.0-1.
Ontwikkeling en Bedrijf
De stoomlocomotief D XII werd vanaf 1897 door de firma Krauss vervaardigd voor de Koninklijke Beierse Staatsspoorwegen. Ze werden aangeschaft voor dienst op de zijlijnen die vanuit München de bergen in voerden in verschillende series met enigszins verschillende afmetingen in een totaal van 96 exemplaren. Ze waren gestationeerd in veel grote Beierse spoorwegdepots. Twee locomotieven met de bedrijfsnummers 2240 en 2252 werden in 1916 aan de Pfalzbahn overgedragen, de andere 94 exemplaren kwamen later bij de Deutsche Reichsbahn terecht en werden ingedeeld als bouwserie 73 0-1 met de bedrijfsnummers 73 031 t/m 73 124.
De Pfalzbahn schafte in de periode 1900 t/m 1903, 31 exemplaren aan als de P 2II, die qua constructie vrijwel identiek was aan de derde serie van de Bayerische D XII. Deze locomotieven werden onder meer in Neustadt gestationeerd. Drie van deze locomotieven werden in 1920 overgedragen aan de Saarlandse spoorwegen (SAAR), de overige 28 locomotieven werden door de Deutsche Reichsbahn overgenomen als bouwserie 73 0-1 en kregen de bedrijfsnummers 73 001 t/m 73 028 toegewezen. De twee locmmotieven die door de Beierse Staatsspoorwegen werden aangekocht, kwamen ook naar de SAAR, waar ze de nummers 6604 en 6605 kregen, opvolgende nummers van de reeds aanwezige Pfalzbahn-locomotieven met de nummers 6601 t/m 6603.
De Reichseisenbahnen in Elzas-Lotharingen schafte in de periode tussen 1903 en 1912 nog eens 37 locomotieven aan, wederom met iets andere afmetingen. Deze werden ingedeeld als serie D 32 (bedrijfsnummers 2201 t/m 2237), vanaf 1906 heringedeeld als T 5 en vanaf 1912 heringedeeld als T 7 (met de bedrijfsnummers 6601 t/m 6637).
Een van deze locomotieven werd nog door de Deutsche Reichsbahn overgenomen en kreeg daar het bedrijfsnummer 73 125. De andere 36 locomotieven waren toen reeds buiten dienst gesteld.
In 1906 werd voor de Beierse spoorwegen een enkel exemlaar van de Beierse Pt 2/5 H gebouwd. Omdat reeds was aangetoond dat het gebruik van oververhitte stoom geen duidelijke voordelen opleverde met de lage koppelingsasbelasting, werd besloten om in 1907 nog negen locomotieven met natte stoommachines te bouwen. Deze werden als Pt 2/5 N aangeduid. Deze locomotieven werden bij de herindeling bij de Deutsche Reichsbahn ingedeeld als bouwserie 73 0-1 met de bedrijfsnummers 73 131 t/m 73 139.
De locomotieven uit de Pfalz die bij de Saar-Eisenbahnen bleven en de door de DR overgenomen Pt 2/5 N, T 7 en P2II werden tussen 1925 en 1935 buiten gebruik gesteld. De D XII was dan ook in 1941 ter zijde gesteld.
De locomotieven 73 076 en 73 111 werden nog een periode als verwarmingslocomotief gebruikt.
- De 73 076 werd gebruikt als Neurenbergse verwarmingslocomotief nr. 701.002 (volgens andere bronnen als waslocomotief in het Ansbach-depot, opslag in 1948)
- De 73 111 voor spoorbouwtreinen als Neurenbergse verwarmingslocomotief nr. 701.003.
Bronnen:Wikipedia: Bayerische_D_XII[1]
Verwijzingen
Intern
- Königlich Bayerische Staatseisenbahnen (K.Bay.Sts.B.)
- Overzicht_Grootspoor_Materieel_Königlich_Bayerische_Staats-Eisenbahnen
- Deutsche Reichsbahn (DRG/DR) 1920-1945
Extern
Diverse Stoomlocomotieven Bayerische D XII / Bouwserie 73.0-1
- Diverse Grootspoor afbeeldingen Stoomlocomotief Bayerische D XII / BR 73.0-1
P 2II (Pfaltz) 
BR 73 / Bayerische D XII
Bronnen, Referenties en/of Voetnoten |
Modellen
|
|
