Saksische XII H1

Saksische XII H1 Bouwserie 17.8 (DR)
Saksische XII H1
Spoorwegmij's	K.Sächs.Sts.E.B. DR
Bedrijfsnummers	K.Sächs.Sts.E.B.: XII H1 15 - 21 DR: 17 801 - 17 804
Fabrikanten	Chemnitz
Aantal gebouwd	7 stuks
Bouwjaren	1909
Uitdienst	1929
Asvorm	2'C h2
Wiel diameters	Drijfwielen: Ø .. cm Voorloop: Ø .. cm
Lengte loc incl. tender	19.837 mm
Keteldruk	12 kg/cm²
Verdampingsoppervlak	177,66 m²
Dienstgewicht	71,55 t
Max.snelheid	100 km/h
Aantal cylinders	2
Remmen	druklucht rem?

Stoomlocomotief Saksische XII H1

De Saksische XII H1 stoomlocomotieven van de Koninklijke Saksische Staatsspoorwegen (K.Sächs.Sts.E.B.) waren stoomlocomotieven die ingezet werden voor de sneltreindiensten. In 1925 werden de locomotieven overgenomen door de Deutsche Reichsbahn waar ze ingedeeld werden als bouwserie 17.⁸.

Ontwikkeling en Bedrijf

Kort na de eeuwwisseling (1900) was er een steeds grotere behoefte aan krachtige sneltreinlocomotieven, vooral voor de heuvelachtige trajecten. De Saksische Staatsspoorwegen experimenteerde met 3 soorten locomotieven voor deze trajecten. Dat waren de Saksische XII H, Saksische XII HV en Saksische XII H1. Geïnspireerd door positieve ervaringen in Pruisen met de Pruisische P 8, had men in Saksen een afkeer gekregen van de gecompliceerd 4-cylinder aandrijving. Men besloot om een nieuwe sneltreinlocomotief voor vlakke trajecten te bestellen evenals een nieuwe 2-cilinder locomotief voor de bergachtige trajecten. Dit resulteerde in de bouw van de Saksische XII H1 waarvan er in 1909 zeven werden gebouwd. De locomotieven kregen de bedrijfsnummers 15 t/m 21 toegewezen. De Saksische XII H1 was een 2-cilinder locomotief met oververhitte stoom. De aandrijving was op de eerste koppelas, net als bij Saksische XII H en Saksische XII HV.

In tegenstelling tot de XII HV was de constructie niet afgeleid van de XII H, maar van de parallel ontwikkelde Saksische X H1, waardoor ze een grotere ketel hadden. Van alle drie de typen had de Saksische XII H1 het grootste rooster- en verwarmingsoppervlak, maar net als de XII H slechts 12 bar keteldruk. Toch was de XII H1 de sterkste van de drie 2 "C-locomotieven, waarbij de locomotieven op een topsnelheid van 100 km/h 450 t konden trekken. Het brandstofverbruik was echter hoger dan van de XII HV. Het grootste probleem met het ontwerp waren de compromissen die waren gemaakt om zo veel mogelijk onderdelen van andere bouwseries te gebruiken. Voor de aandrijving van de XII H1 was de toegepaste ketel van de Saksische X H1 niet krachtig genoeg en ongunstig geconstrueerd voor een berglocomotief. Het feit dat het basisconcept correct was, bewijst het succes van de een jaar later gebouwde personenlocomotief van de Saksische XII H2 (bouwserie 38.2).

De XII H1 locomotieven hadden opvallende kegelvormige rookkamerdeuren, maar werden later vervangen door gebogen exemplaren. Ze waren uitgerust met een sleeptender van het type sä 2'2' T 21 maar werden soms ook gekoppeld met een sleeptender van het type sä. 2'2' T 28

Drie locomotieven (bedrijfsnummers 15, 16 en 21) moesten na de Eerste Wereldoorlog aan Frankrijk worden afgestaan. De Deutsche Reichsbahn nam de overgebleven vier over en deelde ze in als bouwserie 17.8 met de bedrijfsnummers 17 801 t/m 17 804. Ze werden in 1929 ter zijde gesteld. De Franse locomotieven werden ondergebracht bij de Chemin de Fer de l'Est (EST) en kregen de bedrijfsnummers 3305 t/m 3307. Twee locomotieven kwamen nog in de voorraad van de Franse staatsspoorweg SNCF en kregen de bedrijfsnummers 230 E 305 en 230 E 306. De 230 E 305 overleefde zelfs de Tweede Wereldoorlog en heeft als de laatste van alle sneltreinlocomotieven van de XII H-familie tot 1948 dienst gedaan bij de SNCF.

Waar zijn deze locomotieven nog te zien?

• Helaas zijn alle exemplaren van de Saksische XII H1 verschroot.

Bronnen:Wikipedia: Sächsische_XII_H1

Verwijzingen

Intern

• Königlich Sächsische Staatseisenbahnen (K.Sächs.Sts.E.B.)
• Overzicht Grootspoor Materieel Königlich Sächsischen Staatseisenbahnen

Diverse Stoomlocomotieven Saksische XII H1 - Bouwserie 17.⁸ (DR)

• Diverse Grootspoor afbeeldingen Stoomlocomotief BR 17.8 (DR) / Saksische XII H1
• 

  Saksische XII H1

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten

Modellen

Westmodel H0 modellen Saksische XII H1 / BR 17.8 Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto Westmodel 10066 XII H1 1997 Analoog DC (2-rail) I 21 K.Sächs.Sts.E.B. Groen/Rood - - Westmodel 10067 BR 17.8 1997 Analoog DC (2-rail) II 17 801 DRG Zwart/Rood - -

Beckert-Modellbau H0 modellen Saksische XII H1 / BR 17.8 Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto Beckert-Modellbau 11781 XII H1 2008- Analoog DC (2-rail) I 20 K.Sächs.Sts.E.B. Groen/Roodbruin - - Beckert-Modellbau 11782 XII H1 2008- Analoog DC (2-rail) I 18 K.Sächs.Sts.E.B. Groen/Roodbruin - - Beckert-Modellbau 21781 BR 17.8 2008- Analoog DC (2-rail) II 17 802 DRG Zwart/Rood - - Beckert-Modellbau 21782 BR 17.8 2008- Analoog DC (2-rail) II 17 804 DRG Zwart/Rood - -

---

Grootspoor rijdend materieel Königlich Sächsische Staatseisenbahnen (K.Sächs.Sts.E.B.) Stoomlocomotieven: I - I V (BR 55.60) - II - IIa - IIb - III (BR 34.76) - IIIa - IIIb (BR 34.77-78)-(BR 52.70) - IIIb V (BR 34.79) - V (BR 53.82) - Va - V V (BR 53.6-7) - VI - VIa - VIb - VIb V (BR 34.80) - VII (BR 98.71) - VIII 1 - VIII 2 (BR 13.70) - VIII V1 (BR 13.15/13.71) - VIII V2 (BR 36.9-10) - IX V/IX HV(BR 56.5-6) - X H1 (BR 14.3) - X V (BR 14.2) - XI V/XI H/XI HV (BR 57.0-2) - XII H (BR 17.6) - XII HV (BR 17.7) - XII H1 (BR 17.8) - XII H2 (BR 38.2-3) - XIII H (Pr. G 12) - XVIII H (BR 18.0) - XX HV (BR 19.0) Tender-Stoomlocomotieven: I T - I TV (BR 98.0) - IIb T - IIIb T (BR 98.72) - IV T (BR 71.3) - V T (BR 89.2/89.82) - VII TS (BR 98.70) - VII TOV - VII T - H VIIIb T - XI HT (BR 94.19-21) - XIV HT (BR 75.5) - XV HTV (BR 79) - XVI T - XVI TV - M I TV Smalspoor locomotieven: I K - II K (oud) - II K (nieuw) - III K - IV K - V K - VI K - Hg VII TK Vuurloze loc: I F Treinstellen: Hz 0 - S 1 - E 1 - Dai 1 - DET 1-2 Treinstellen/E-locs smalspoor: I ME - I MET

Grootspoor rijdend materieel Deutsche Reichsbahn (DRG/DR) 1920-1945 Stoomlocomotieven: 01 - 01.10 - 02 - 03 - 03.10 - 04 - 05 - 06 - 12 - 13 - 14.0 - 14.1 - 14.3 - 15(Bay.S2/6) - 15kkStB 10 - 16Oldenb.S10 - 16kkStB 210 - 16kkStB 310 - 16kkStB 310.3 - 17 - 18 - T 18.10 - 19 - 19.1 - 19.10 - 23 - 24 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38* - 39 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 50 - 51 - 52 - 52.70 - 53 - 54 - 55* - 56* - 57* - 58* - 59 - 60 - 61 - 62 - 64 - 68 - 69 - 69.70 - 70* - 71* - 72* - 73* - 74* - 75* - 76 - 77* - 78 - 79 - 79II - 80 - 81 - 84 - 85 - 86 - 87 - 88* - 89* - 900-2 - 90.1 - 90.2 - 91* - 92* - 93* - 94* - 95* - 96 - 98* - 99* Diesel locomotieven: Kö/Kb - V 120 - V 3602 - V 12 901 - V 15 001 - V 15 901–903 - V 6001-V 6003 - V 16 - V 20 001 - V 20 901 Elektrische locomotieven: E 00 - E 01 - E 04 - E 05 - E 06 - E 15 - E 16 - E 165 - E 17 - E 18 - E 19 - E 21 - E 215 - E 22 - E 221 - E 222 - E 30 - E 32 - E 33 - E 36 - E 362 - E 421 - E 422 - E 44 - E 442 - E 445 - E 45 - E 451 - E 452 - E 49 - E 503 - E 504 - E 52 - E 60 - E 601 - E 610 - E 611 - E 612 - E 62 - E 63 - E 69 - E 70* - E 702 - E 71 - E 72 - E 73 - E 731 - E 732 - E 733 - E 75 - E 77 - E 79 - E 80 - E 88 - E 882 - E 883 - E 89 - E 905 - E 91 - E 95 - E 99 - E 244 Treinstellen (Stoom): 1-8 - 9-14 - 15–16 - 17 - 59 Treinstellen (Elektrisch): ET 11 - ET 25- ET 31 - ET 41 - ET 42 - ET 51 - ET 511 - ET 55 - ET 65 - ET 82 - ET 83 - ET 85 - ET 87 - ET 88 - ET 89 - ET 91 - ET 94 - ET 125 - ET 165 - ET 166 - ET 167 - ET 168 - ET 169 - ET 171 - ET 183 - ET 184.0 - ET 184.4 - ET 185 - ET 186.0 - ET 186.1 - ET 187 - ET 187.2 - ET 194.0 - ET 194.1 - ET 194.2 - ET 196.0 - ET 197.0 - ET 197.2 - ET 198.0 - 199.0 Treinstellen (Accu): 201-205 - 206 - 207-210 - 223/224-233/234 - 241/242- 353/354 - Pruisische AT 3 - 569/570–577/578 - 581/582-615/616 Treinstellen (Benzine/Diesel): 701-704 - 705-708 - 709-712 - 713/714–715/716 - 717-719 - 717II - 718+719II - 720-722 - 720II - 721II - 722II - 723 - 724–727 - 728 - 729 - 730-734 - 749 - (meer volgt)