Pruisische ES 1-3

Pruisische ES 1 - ES 3 Bouwserie E 00 (DR)
Pruisische ES 1
Spoorwegmij's	K.P.St.E., DR
Bedrijfsnummers	1911: WL 10 501 - WL 10 503 1912: ES 1, ES 2, ES 3 1926: E 00 02
Fabrikanten	ES 1: Hanomag, SSW ES 2: Hanomag, AEG ES 3: Hanomag, BEW
Aantal gebouwd	3 stuks
Bouwjaren	1911
Uit dienst	ES 1: 1923 ES 2: 1927 ES 3: 1923
Asvorm	2'B1'
Lengte over de buffers	12.500 mm
Max.snelheid	ES 1: 110 km/h ES 2: 110 km/h ES 3: 120 km/h
Vermogen	ES 1: 735 kW ES 2: 662 kW ES 3: 1100 kW
Dienstgewicht	ES 1: 73,5 t ES 2: 72,5 t ES 3: 71 t
Aanvangskracht	ES 1: 79 kN ES 2: 93 kN ES 3: 142 kN
Stroomsysteem	~ 15.000 volt 16 2/3 Hz
Remmen	?

Pruisische ES 1 - ES 3

De Pruisische ES 1 t/m ES 3 waren de eerste exemplaren met elektrische tractie van de Pruisische staatspoorwegen en werden succesvol getest op het gedeelte Dessau-Bitterfeld, tussen 1911 en 1914.

Ontwikkeling en Bedrijf

In 1909 bestelde de Pruisische Hessische Spoorwegen 3 sneltrein en 5 goederentrein locomotieven voor een testtraject in Saksen-Anhalt. De locomotieven moesten een topsnelheid van 100 km/h kunnen halen, bij een continue vermogen van 700 kW met een dienstgewicht van 50 ton. Onder leiding van Gustav Wittfeld werden drie ontwerpen gemaakt voor elektrische sneltrein locomotieven. Deze waren afgeleid van de ervaringen die de Badische Staatsbahn had opgedaan. Omdat het testtraject zeer vlak was, werden de locomotieven ontworpen met slechts twee relatief grote aandrijfwielstellen. Oorspronkelijk was een 2'B as-indeling gepland, maar in de loop van de ontwikkeling bleek dat voor de hogere massa een aanvullende as benodigd was. Aanvankelijk werden de locomotieven als WSL (afkorting voor "Wechselstrom-Schnellzug-Lokomotive") aangeduid. Bij het plaatsen van de bestelling van de locomotieven werd echter gekozen voor de aanduiding ES (afkorting voor "Elektrische Schnellzuglokomotive")

In 1911 werd de ES 1 overgebracht naar Bw Bitterfeld, waar bleek dat de locomotief met gemak aan de gestelde eisen voldeed. Ze kon een trein met een gewicht van 240 ton met 100 km/h trekken. Ze haalde zelfs met het draaistel aan de voorzijde, een snelheid van 135 km/h. Met de loopas aan de voorzijde haalde ze dat niet en bleken de rijeigenschappen minder. De ES 2 werd Vóór haar inbedrijfstelling naar Turijn gebracht voor de internationale industriële en commerciële tentoonstelling om het aan een breed publiek te presenteren. Hierna werd de locomotief aan de Deutsche Reichsbahn geleverd en getest. Ook de ES 2 voldeed ruimschoots aan de gestelde eisen. Na de 1e wereldoorlog werd de loc ingezet op de Wiesen- und Wehratalbahn naar Basel. De ES 3 was duidelijk sterker dan de ES 1 en ES 2. Bijzonder was dat haar behuizing uit hout bestond. Het drijfwerk vereiste aanpassing voordat ze in bedrijf kon worden genomen. Ook na de aanpassingen bleek tijdens het bedrijf dat er nog regelmatig problemen optraden. Hierdoor werd de locomotief niet meer in bedrijf genomen en werd ze in 1923 terzijde gesteld en gesloopt.

Aan het begin van de oorlog kwam er een abrupt einde aan de inzet van de ES 1. Voor een nieuwe in bedrijf-stelling was de machine al verouderd en kwam terecht in het Duitse Museum in München waar ze tentoon werd gesteld. Tijdens de 2e wereldoorlog raakte de ES 1 zwaar beschadigd en werd vervolgens verschroot. In 1927 werd de ES 2 overhandigd aan het toenmalige Berlijnse Transport- en Bouwmuseum in het station Hamburg. Tijdens de 2e Wereldoorlog raakte ze ernstig beschadigd en werd het karkas overgebracht naar het Duitse Technische Museum in Berlijn.

Bronnen:

• wikipedia:Preußische_ES_1_bis_ES_3

Waar zijn deze locomotieven nog te zien?

• Het karkas van de ES 2 stond in 2005 nog opgesteld in het opslag depot in Berlin-Kreuzberg.

Verwijzingen

Intern

• Königlich Preußische Staatseisenbahnen (K.P.St.E.)
• Overzicht Grootspoormaterieel Königlich Preußische Staatseisenbahnen

Extern

• Foto's van het karkas van de ES 2 in 2005 in Berlin-Kreuzberg

Diverse E-locs Pruisische ES 1 - ES 3 / Bouwserie E 00

• Diverse Grootspoor afbeeldingen E-loc Pruisische ES 1 - ES 3 / Bouwserie E 00 (DR)
• 

  ES 1
• 

  ES 2
• 

  ES 3

Bronnen, Referenties en/of Voetnoten

Modellen

Westmodel H0 modellen bouwserie Pruisische ES 1 - ES 3 / bouwserie E 00 (DR) Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto Westmodel 11087 E 00 2004- Analoog DC (2-rail) II E 00 02 DRG Groen - - Westmodel 11088 ES 2 Halle 2004- Analoog DC (2-rail) II 10502 K.P.St.E. Bruin - -

---

Grootspoor rijdend materieel Königlich Preußische Staatseisenbahnen (K.P.St.E.) Stoomlocomotieven: G 1 - G 2 - G 3 (BR 53.70–71) - G 41 (BR 53.76) - G 42 (BR 53.0) - G 43 (BR 53.3) - G 51 (BR 54.0) - G 52 (BR 54.2-3) - G 53 (BR 54.6) - G 54 (BR 54.8-10) - G 55 (BR 54.10, 54.12) - G 71 (BR 55.0–6) - G 72 (BR 55.7–14, 55.57) - G 73 (BR 56.0) - G 8 - G 81 (BR 55) - G 82 (BR 56.20–29) - G 83 (BR 56.1) - G 9Mallet - G 9(BR 55.23-24) - G 10 - G 12 (BR 58.10-21) - G 121 (BR 58.0) - P 0 - P 1 - P 2 - P 3 - P 31 - P 32 - P 41 - P 42 - P 6 - P 7 - P 8 (BR 38) - Pruisische P 10 (BR 39) - S 1 - S 2 - S 3 - S 4 - S 5.1 - S 5.2 (BR 13.6-8) - S 6 - S 7 - S 8 - S 9 - S 9 (Altona 561 en 562) - S 10(BR 17.0–1) - S 101 (BR 17.10–11/BR17.11-12) - S 102 (BR 17.2)- S 11 - T 0 - T 1 - T 2 - T 3 - T 4 - T 41 - T 42 - T 43 - T 5 - T 6 - T 7 - T 8 - T 9 - T 91 - T 92 - T 93 - T 10 - T 11 - T 12 - T 13Bauart Hagans - T 13 - T 131 - T 14(experimenteel) - T 14 - T 14.1 - T 15 - T 16(experimenteel) - T 16 - T 161 - T 18 - T 20 Elektrische locomotieven (15 kV, 16,7 Hz): ES 1-3 - ES 4 - ES 5 - ES 6 - ES 9-ES 19 - ES 51-ES 57 - EP 202-EP 208 - EP 209/210-EP 211/212 - EP 213-EP 219 - EP 235 - EP 236-EP 246 - EP 247-EP 252 - EG 501 - EG 502-EG 505 - EG 506 - EG 507-EG 508 - EG 509/510 - EG 511-EG 537 - EG 538–EG 549 - EG 551/552-EG 569/570 - EG 571-EG 579 - EG 581-EG 594 - EG 701-EG 725 Elektrische locomotieven (3 kV, 25 Hz): EV 1/2 - EV 3/4 - EV 5 - EV 5II - EV 6 Treinstellen (Stoom): DT 1 - DT 2 - DT 3 Treinstellen (Elektrisch): 2481/2482 - 2051/2052 - 501–530 Berlin - 531–532 Berlin - 551/552 Altona + 669/670 Altona - 671/672 Altona + 719/720 Altona - ET 831-ET 842 - ET 1001-ET 1004 Treinstellen (Accu): AT 1 - AT 2 - AT 3 - AT 7 Treinstellen (Benzine/Diesel): VT 1 (VT 151) - VT 2 (VT 152–161 / VT 1–20) - VT 21 - VT 101-VT 103

Grootspoor rijdend materieel Deutsche Reichsbahn (DRG/DR) 1920-1945 Stoomlocomotieven: 01 - 01.10 - 02 - 03 - 03.10 - 04 - 05 - 06 - 12 - 13 - 14.0 - 14.1 - 14.3 - 15(Bay.S2/6) - 15kkStB 10 - 16Oldenb.S10 - 16kkStB 210 - 16kkStB 310 - 16kkStB 310.3 - 17 - 18 - T 18.10 - 19 - 19.1 - 19.10 - 23 - 24 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38* - 39 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 50 - 51 - 52 - 52.70 - 53 - 54 - 55* - 56* - 57* - 58* - 59 - 60 - 61 - 62 - 64 - 68 - 69 - 69.70 - 70* - 71* - 72* - 73* - 74* - 75* - 76 - 77* - 78 - 79 - 79II - 80 - 81 - 84 - 85 - 86 - 87 - 88* - 89* - 900-2 - 90.1 - 90.2 - 91* - 92* - 93* - 94* - 95* - 96 - 98* - 99* Diesel locomotieven: Kö/Kb - V 120 - V 3602 - V 12 901 - V 15 001 - V 15 901–903 - V 6001-V 6003 - V 16 - V 20 001 - V 20 901 Elektrische locomotieven: E 00 - E 01 - E 04 - E 05 - E 06 - E 15 - E 16 - E 165 - E 17 - E 18 - E 19 - E 21 - E 215 - E 22 - E 221 - E 222 - E 30 - E 32 - E 33 - E 36 - E 362 - E 421 - E 422 - E 44 - E 442 - E 445 - E 45 - E 451 - E 452 - E 49 - E 503 - E 504 - E 52 - E 60 - E 601 - E 610 - E 611 - E 612 - E 62 - E 63 - E 69 - E 70* - E 702 - E 71 - E 72 - E 73 - E 731 - E 732 - E 733 - E 75 - E 77 - E 79 - E 80 - E 88 - E 882 - E 883 - E 89 - E 905 - E 91 - E 95 - E 99 - E 244 Treinstellen (Stoom): 1-8 - 9-14 - 15–16 - 17 - 59 Treinstellen (Elektrisch): ET 11 - ET 25- ET 31 - ET 41 - ET 42 - ET 51 - ET 511 - ET 55 - ET 65 - ET 82 - ET 83 - ET 85 - ET 87 - ET 88 - ET 89 - ET 91 - ET 94 - ET 125 - ET 165 - ET 166 - ET 167 - ET 168 - ET 169 - ET 171 - ET 183 - ET 184.0 - ET 184.4 - ET 185 - ET 186.0 - ET 186.1 - ET 187 - ET 187.2 - ET 194.0 - ET 194.1 - ET 194.2 - ET 196.0 - ET 197.0 - ET 197.2 - ET 198.0 - 199.0 Treinstellen (Accu): 201-205 - 206 - 207-210 - 223/224-233/234 - 241/242- 353/354 - Pruisische AT 3 - 569/570–577/578 - 581/582-615/616 Treinstellen (Benzine/Diesel): 701-704 - 705-708 - 709-712 - 713/714–715/716 - 717-719 - 717II - 718+719II - 720-722 - 720II - 721II - 722II - 723 - 724–727 - 728 - 729 - 730-734 - 749 - (meer volgt)