Pruisische S 6

Uit 3rail Wiki
(Doorverwezen vanaf PKP-Bouwserie Pd5)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Pruisische S 6
Bouwserie 1310-12 (DR)
PKP Pd 5
Pruisische S 6
Spoorwegmij's K.P.St.E.
DR
PKP
Bedrijfsnummers K.P.St.E.: 601 - 700<
DR: 13 1001 - 13 1286
Fabrikanten Linke-Hofmann (330), Henschel (173), Humboldt (81)
Aantal gebouwd 584 stuks
Bouwjaren 1906–1913
Uitdienst 1931
Asvorm 2’B h2
Wiel diameters Drijfwielen: Ø 210 cm
Voorloop: Ø 100 cm
Lengte loc incl. tender 18.350 mm
Keteldruk 12 kg/cm2
Verdampingsoppervlak 136,98 m²
Dienstgewicht 60,6 t
Max.snelheid 110 km/h
Vermogen 679 kW

Stoomlocomotief Pruisische S 6

De Pruisische S 6 stoomlocomotieven van de Koninklijke Pruisische Staatsspoorwegen (K.P.St.E.) waren stoomlocomotieven die ingezet werden voor de sneltreindiensten. In 1923 werden de locomotieven overgenomen door de Deutsche Reichsbahn waar ze ingedeeld werden als bouwserie 13.10-12.

Ontwikkeling en Bedrijf

De Pruisische Staatsspoorwegen was op zoek naar snellere en krachtiger locomotieven voor de sneltreindiensten. De prestaties van de Pruisische S 4 en Pruisische S 5 waren niet voldoende. Daarom besloot de Pruisische Staatsspoorwegen opdracht te geven aan Robert Garbe om een sneltrein locomotief met ee as-indeling 2'B h2 te ontwikkelen. Dat resulteerde in de bouw van de Pruisische S 6 welke in 1905/1906 werd gebouwd. In de periode tussen 1906 en 1913 werden in totaal 584 S 6 locomotieven gebouwd door de fabrikanten Linke-Hoffman, Henschel en Humboldt.

De uitvoering leverde echter problemen op aangezien de toegelaten as-last maximaal 16 ton mocht zijn voor de Pruisische trajecten. Er werden dan ook allerhande aanpassingen gedaan om op gewicht te besparen. Zo werd o.a. ook de ketel verder naar voren geplaatst zodat de last beter verdeeld werd op de voor-assen en drijfwielen. De S 6 locomotieven werden voorzien van een sleeptender van het type pr 2’2’ T 21,5.

De aandrijfwielen van de S6 hadden de minder gebruikelijke diameter van 2100 mm, om de snelheid laag te houden en een rustiger loop te garanderen. Oorspronkelijk werd een diameter van 2200 mm voorzien, die uiteindelijk met 100 mm werd verkleind. De besparing had een negatief effect op gewicht dragende massabalans van het drijfwerk. Dit leidde tot uitgesproken trekbewegingen tijdens de rit. Om dit op te lossen werd de sleeptender korter aan de locomotief gekoppeld waardoor deze een dempende werking gaf bij verhoogde kracht op de bufferveren.

Pas in 1910, toen de lijnen voor een last van 17 ton asbelasting werden aangepast, was het mogelijk om eventuele noodzakelijke versterkingen aan te brengen. De S 6 was dus het zwaarste 2'B-type in continentaal Europa, maar was ook superieur aan de later gebouwde Pruisische S 7 viercilinder stoomlocomotieven.

De machinisten cabines waren aanvankelijk gebouwd met taps toelopende aerodynamische fronten en taps toelopende rookkamerdeuren om de luchtweerstand te verminderen. Een onplezierig neveneffect van deze cabines was echter dat de locomotiefploegen 's nachts verblind werden door reflecties van de schuine voorruiten. Vanaf 1908/1909 werden de cabines uitgevoerd met een vlakke voorwand.

De S 6 bereikte zijn hoogste vermogen van 1160 pk (870 kW) bij een snelheid van 100 km/h. De locomotief was in staat om een trein met een gewicht van 500 ton (equivalent aan dertien vierassige D-treinwagons) met een constante snelheid van 90 km/h te trekken.

Met uitzondering van de directoraten Berlijn en Königsberg (ook wel Saarbrücken genoemd) werden de Pruisische S 6 locomotieven verdeeld over de diverse spoorwegdirecties. Er waren maar weinig inventarisverschuivingen.


Na de Eerste Wereldoorlog werden de S 6 locomotieven zowel in sneltreinen (Leipzig-Dresden, Berlijn-Dresden e.a.) als in passagierstreinen gebruikt. Veel machines waren gestationeerd in Dresden.

Directie Aantal Directie Aantal Directie Aantal
Altona 70 Elberfeld 23 Kattowitz 21
Breslau 44 Erfurt 17 Magdeburg 41
Bromberg 31 Essen 31 Mainz 9
Cassel 10 Frankfurt 5 Münster 45
Cöln 27 Halle 68 Posen 35
Danzig 21 Hannover 42 Stettin 44

De S 6 werd vanaf 1912 vervangen door de S 10 voor de zware sneltreindienst.

In het reorganisatieplan van de Deutsche Reichsbahn uit 1923 waren er nog 442 Pruisische S 6 locomotieven opgenomen voor hernummering met 13 1001 t/m13 1442. Het derde definitieve hernominatieplan bevat slechts 286 locomotieven welke de bedrijfsnummers 13 1001 t/m 13 1286 toegekend kregen. De laatste S 6 locomotieven van de Deutsche Reichsbahn werden tueeen 1926 en 1931 ter zijde gesteld.

Na de Eerste Wereldoorlog werden 81 Pruisische S 6 locomotieven afgestaan aan Polen, 42 aan België, 2 aan Italië en 1 aan Litouwen als herstelbetalingen. De locomotieven bleven daar veel langer in gebruik als bij de DR. In België werden de locomotieven tot aan 1956 buiten bedrijf gesteld.

In de Tweede Wereldoorlog kwam er in totaal 56 Pruisische S6 locomotieven terug uit Polen welke als bouwserie 13 met de bedrijsnummers 13 501 t/m 13 556 aan de voorraad van de Deutsche Reichsbahn werden toegevoegd.

Waar zijn deze locomotieven nog te zien?

  • Er is één exemplaar van de S 6 bewaard gebleven. Deze staat in Skierniewice (Polen).



Bronnen:Wikipedia: Pruisische S 6[1]

Verwijzingen

Intern

Extern

Diverse Stoomlocomotieven Pruisische S 6 - Bouwserie 1310-12 (DR)


Bronnen, Referenties en/of Voetnoten


Modellen

Duitsland.gif
Fleischmann H0 modellen Pruisische S 6 / Bouwserie 1310-12

Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto
Fleischmann 4113 BR 1310-12 2000-2003 Dig.6pol. DC (2-rail) II 13 1189 DRG Zwart/Rood - -
Fleischmann 1113 BR 1310-12 2001-2003 Dig.6pol. AC (3-rail) II 13 1189 DRG Zwart/Rood - -
Fleischmann 4828 S 6 2001 Dig.6pol. DC (2-rail) I 636 Altona KPEV Groen/Rood/Zwart - -
Fleischmann 1828 S 6 2001 Digitaal AC (3-rail) I 636 Altona KPEV Groen/Rood/Zwart - -
Fleischmann 4898 S 6 2001 Dig.6pol. DC (2-rail) I 636 Altona KPEV Groen/Rood/Zwart treinset "Pruisische sneltrein" -
Fleischmann 1898 S 6 2001 Digitaal AC (3-rail) I 636 Altona KPEV Groen/Rood/Zwart treinset "Pruisische sneltrein" -
Fleischmann 411302 S 6 2016 Dig.6pol. DC (2-rail) I 612 Elberfeld KPEV Groen/Rood/Zwart - -
Fleischmann 411372 S 6 2016 Dig.DCC Sound DC (2-rail) I 612 Elberfeld KPEV Groen/Rood/Zwart - -
Fleischmann 391372 S 6 2016 Digitaal Sound AC (3-rail) I 612 Elberfeld KPEV Groen/Rood/Zwart - -
Fleischmann 481001 BR 1310-12 2010 Dig.6pol. DC (2-rail) II 13 1183 DRG Groen/Rood/Zwart - -

Polen.gif
Fleischmann H0 modellen Pruisische S 6 / PKP Pd5

Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto
Fleischmann 411301 PKP Pd5 2011 Dig.6pol. DC (2-rail) III Pd5-21 PKP Zwart/Rood - -
Duitsland.gif
Westmodel H0 modellen Pruisische S 6 / Bouwserie 1310-12

Art.nr. Type Intro-jr. Uitvoering Besturing Tijdperk Bedrijfsnr. Bedrijf Kleur Bijzonderheden Foto
Westmodel 10031 (DC) BR 1310-12 1989- Digitaal DC (2-rail) II 13 1228 DRG Zwart/Rood - -
Westmodel 10031 (AC) BR 1310-12 1989- Digitaal AC (3-rail) II 13 1228 DRG Zwart/Rood - -
Westmodel 10032 (DC) S 6 1989- Digitaal AC (3-rail) I 608 Halle K.P.St.E. Zwart/Groen/Rood - -



Stoomlocomotieven: G 1 - G 2 - G 3 (BR 53.70–71) - G 41 (BR 53.76) - G 42 (BR 53.0) - G 43 (BR 53.3) - G 51 (BR 54.0) - G 52 (BR 54.2-3) - G 53 (BR 54.6) - G 54 (BR 54.8-10) - G 55 (BR 54.10, 54.12) - G 71 (BR 55.0–6) - G 72 (BR 55.7–14, 55.57) - G 73 (BR 56.0) - G 8 - G 81 (BR 55) - G 82 (BR 56.20–29) - G 83 (BR 56.1) - G 9Mallet - G 9(BR 55.23-24) - G 10 - G 12 (BR 58.10-21) - G 121 (BR 58.0) - P 0 - P 1 - P 2 - P 3 - P 31 - P 32 - P 41 - P 42 - P 6 - P 7 - P 8 (BR 38) - Pruisische P 10 (BR 39) - S 1 - S 2 - S 3 - S 4 - S 5.1 - S 5.2 (BR 13.6-8) - S 6 - S 7 - S 8 - S 9 - S 9 (Altona 561 en 562) - S 10(BR 17.0–1) - S 101 (BR 17.10–11/BR17.11-12) - S 102 (BR 17.2)- S 11 - T 0 - T 1 - T 2 - T 3 - T 4 - T 41 - T 42 - T 43 - T 5 - T 6 - T 7 - T 8 - T 9 - T 91 - T 92 - T 93 - T 10 - T 11 - T 12 - T 13Bauart Hagans - T 13 - T 131 - T 14(experimenteel) - T 14 - T 14.1 - T 15 - T 16(experimenteel) - T 16 - T 161 - T 18 - T 20
Elektrische locomotieven
(15 kV, 16,7 Hz):
ES 1-3 - ES 4 - ES 5 - ES 6 - ES 9-ES 19 - ES 51-ES 57 - EP 202-EP 208 - EP 209/210-EP 211/212 - EP 213-EP 219 - EP 235 - EP 236-EP 246 - EP 247-EP 252 - EG 501 - EG 502-EG 505 - EG 506 - EG 507-EG 508 - EG 509/510 - EG 511-EG 537 - EG 538–EG 549 - EG 551/552-EG 569/570 - EG 571-EG 579 - EG 581-EG 594 - EG 701-EG 725
Elektrische locomotieven
(3 kV, 25 Hz):
EV 1/2 - EV 3/4 - EV 5 - EV 5II - EV 6
Treinstellen (Stoom): DT 1 - DT 2 - DT 3
Treinstellen (Elektrisch): 2481/2482 - 2051/2052 - 501–530 Berlin - 531–532 Berlin - 551/552 Altona + 669/670 Altona - 671/672 Altona + 719/720 Altona - ET 831-ET 842 - ET 1001-ET 1004
Treinstellen (Accu): AT 1 - AT 2 - AT 3 - AT 7
Treinstellen (Benzine/Diesel): VT 1 (VT 151) - VT 2 (VT 152–161 / VT 1–20) - VT 21 - VT 101-VT 103


Duitsland.gif
Grootspoor rijdend materieel Deutsche Reichsbahn (DRG/DR) 1920-1945 Commons-Deutsche Reichsbahn Gesellschaft logosvg.png
Stoomlocomotieven: 01 - 01.10 - 02 - 03 - 03.10 - 04 - 05 - 06 - 12 - 13 - 14.0 - 14.1 - 14.3 - 15(Bay.S2/6) - 15kkStB 10 - 16Oldenb.S10 - 16kkStB 210 - 16kkStB 310 - 16kkStB 310.3 - 17 - 18 - T 18.10 - 19 - 19.1 - 19.10 - 23 - 24 - 33 - 34 - 35 - 36 - 37 - 38* - 39 - 41 - 42 - 43 - 44 - 45 - 50 - 51 - 52 - 52.70 - 53 - 54 - 55* - 56* - 57* - 58* - 59 - 60 - 61 - 62 - 64 - 68 - 69 - 69.70 - 70* - 71* - 72* - 73* - 74* - 75* - 76 - 77* - 78 - 79 - 79II - 80 - 81 - 84 - 85 - 86 - 87 - 88* - 89* - 900-2 - 90.1 - 90.2 - 91* - 92* - 93* - 94* - 95* - 96 - 98* - 99*
Diesel locomotieven: Kö/Kb - V 120 - V 3602 - V 12 901 - V 15 001 - V 15 901–903 - V 6001-V 6003 - V 16 - V 20 001 - V 20 901
Elektrische locomotieven: E 00 - E 01 - E 04 - E 05 - E 06 - E 15 - E 16 - E 165 - E 17 - E 18 - E 19 - E 21 - E 215 - E 22 - E 221 - E 222 - E 30 - E 32 - E 33 - E 36 - E 362 - E 421 - E 422 - E 44 - E 442 - E 445 - E 45 - E 451 - E 452 - E 49 - E 503 - E 504 - E 52 - E 60 - E 601 - E 610 - E 611 - E 612 - E 62 - E 63 - E 69 - E 70* - E 702 - E 71 - E 72 - E 73 - E 731 - E 732 - E 733 - E 75 - E 77 - E 79 - E 80 - E 88 - E 882 - E 883 - E 89 - E 905 - E 91 - E 95 - E 99 - E 244
Treinstellen (Stoom): 1-8 - 9-14 - 15–16 - 17 - 59
Treinstellen (Elektrisch): ET 11 - ET 25- ET 31 - ET 41 - ET 42 - ET 51 - ET 511 - ET 55 - ET 65 - ET 82 - ET 83 - ET 85 - ET 87 - ET 88 - ET 89 - ET 91 - ET 94 - ET 125 - ET 165 - ET 166 - ET 167 - ET 168 - ET 169 - ET 171 - ET 183 - ET 184.0 - ET 184.4 - ET 185 - ET 186.0 - ET 186.1 - ET 187 - ET 187.2 - ET 194.0 - ET 194.1 - ET 194.2 - ET 196.0 - ET 197.0 - ET 197.2 - ET 198.0 - 199.0
Treinstellen (Accu): 201-205 - 206 - 207-210 - 223/224-233/234 - 241/242- 353/354 - Pruisische AT 3 - 569/570–577/578 - 581/582-615/616
Treinstellen (Benzine/Diesel): 701-704 - 705-708 - 709-712 - 713/714–715/716 - 717-719 - 717II - 718+719II - 720-722 - 720II - 721II - 722II - 723 - 724–727 - 728 - 729 - 730-734 - 749 - (meer volgt)